قفل ویروسی بر در سینماهای شیراز

بر کسی پوشیده نیست که همه‌گیری کرونا آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر به صنعت سینما وارد آورد؛ به‌ویژه در شیراز که بخش خصوصی آن کمتر از پنج سال سن داشت و به‌تازگی جان گرفته و مخاطبش را جذب کرده بود. در این میان، حتی سینما هنر که در فروردین‌ماه ۱۳۹۶ در قالب مجموعه‌ای فرهنگی و هنری آغاز به کار کرد، زیر بار سیطره ویروس کرونا دوام نیاورد و تعطیل شد.

اکران‌های نوروزی سال ۱۳۹۹، بهترین فرصت فروش یک‌ساله بود که ضرر و زیان‌های تعطیلات ناگزیر نیمه دوم سال ۱۳۹۸ را جبران می‌کرد؛ اما این نخستین چراغ، در اولین روزهای سال روشن نشد و به‌درستی گفته‌اند "سالی که نکوست، از بهارش پیداست".

خزان سینماها در سال ۱۳۹۹ همچنان ادامه دارد و با آنکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌محض تغییر وضعیت بیماری مجوز بازگشایی داد، هنوز نه‌ مردم خواهان فیلم دیدن در سینما هستند، نه تهیه‌کنندگان حاضرند فیلمی را به نمایش درآورند و نه سینماداران رغبتی به فعالیت مجدد نشان می‌دهند.

براساس اعلام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، ضرر و زیان‌های مالی این حوزه فقط در دوماهه اسفند ۱۳۹۸ و فروردین ۱۳۹۹ معادل ۷۰۰ میلیون تومان بوده است و با حسابی سرانگشتی می‌توان تا امروز زیان‌های را میلیاردی برآورد کرد؛ با این حال، سینماداران بخش خصوصی معتقدند بازگشایی موقت آسیب‌های بیشتری همراه دارد و آنان حاضر نیستند درهای سالن‌هایشان را تا دست نیافتن به ثبات و آرامشی پایدار بگشایند.

سینما نیازمند اعتماد مردم است
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس بر آن است که وضعیت استقبال از سینماها باوجود اعلان بازگشایی مطلوب نیست.
بهروز مرامی می‌گوید اینکه سینماها رونق گیرند، به اعتماد مردم بستگی دارد که هنوز حاصل نشده است.
به گفته او در وضعیتی که مسئولان حوزه بهداشت کشور، به‌درستی پیشنهاد می‌کنند که دورهمی‌های خانوادگی هم خطرناک است، مخاطبان سینما چگونه می‌توانند تماشای فیلم را در سینما در اولویت قرار دهند.

معاون سینمایی اداره کل ارشاد فارس معتقد است که افزون بر حساسیت شهروندان، باید فیلم‌های مناسب نیز در اختیار سینماها قرار گیرد.
مرامی می‌افزاید: اینکه شورای صنفی تنها سه فیلم را متقاضی اکران اعلام می‌کند، میل به حضور در سالن‌ها را در مردم ایجاد نمی‌کند و ضروری است تهیه‌کنندگان نیز به میدان آیند و فیلم‌های خود را بر پرده برند؛ به هر روی صاحب سینما هم باید درصورت بازگشایی بلیت بفروشد تا بتواند کار را آغاز کند.

فیلم خوب و مخاطب، لازم و ملزومی که وجود ندارد
او بازگشایی سینماها را در وضعیت کنونی، ساده‌ترین کار برمی‌شمرد و عنوان می‌دارد که فیلم‌خوب و مخاطب لازم و ملزوم‌ یکدیگر هستند و باید همزمان با هم وجود داشته باشند.
این مسوول حوزه سینمایی در اداره کل ارشاد فارس می‌گوید که بخش خصوصی درصورت تعطیل ماندن ضرر و زیان کمتری متحمل می‌شود؛ زیرا با حضور کارکنان در مجموعه، بیمه بیکاری آنان قطع می‌شود و مجموعه موظف به پرداخت حقوق است؛ حال آنکه مخاطبی در کار نیست که درآمد ایجاد کند.
مرامی امیدوار است که تغییر رویکردها در برگزاری جشنواره فیلم فجر سبب اکران فیلم‌ها در شهرستان‌ها شود و درصورت فروکش کردن تب بیماری، نوید بازگشت روزهایی پرمخاطب را به سینماداران دهد.

سینما سوپرمارکت نیست؛ محتوا می‌خواهد
مدیر مجموعه سینمایی هنرشهر آفتاب هم معتقد است که سینما به محتوا نیاز دارد و تا زمانی که فیلم شایان‌توجهی روی پرده نیاید، مجوز بازگشایی سینماها کاری از پیش نخواهد برد.
محسن خباز می‌افزاید: سینما سوپرمارکت نیست که تا باز شد، مردم برای خرید حضور یابند؛ بنابراین فقط با یک فیلم نمی‌توان رونق را بازگرداند؛ بلکه ضروری است محتوای متنوع و کافی برای مخاطب سینما فراهم شود.
او وضعیت مجموعه‌های مختلف هنری و سینمایی را در شیراز متفاوت می‌داند و می‌گوید: شاید بتوان با بازگشایی یک سالن، فیلم‌هایی برای نمایش ارائه کرد؛ اما آنچه انتظار داریم برای سینما به معنای واقعی آن رخ دهد و بازگشت به آن پس از گذشت یک سال، درخشان باشد، فعلا و با وضعیت کنونی ممکن نیست.
فعال حوزه سینما در بخش خصوصی وضعیت شکننده ویروس کرونا را که پایداری نسبی اقبال به مجموعه‌های هنری را هدف قرار داده است، از عوامل اصلی رکود این حوزه می‌داند و بیان می‌کند که تا تزریق واکسن آغاز نشود و آرامش حداقلی حاکم نباشد، نمی‌توان از استقبال از سینما سخن گفت.
به گفته او همه ساحت‌های فرهنگی و هنری به محاق رفته‌اند و به‌صورت جدی حمایت نشده‌اند و طبیعی است مجموعه‌های خصوصی که نمی‌توانند به هیچ شکل دیگری از فضای خود بهره‌برداری کنند در زیانی سنگین هستند.

سینما با حمایت مناسب، خودش را بازسازی می‌کند
خباز می‌گوید که منظورش از حمایت، تنها ارائه تسهیلات نیست؛ چرا که وام‌گیرنده به‌هر روی ناچار است اقساطش را پرداخت کند، آن هم در شرایطی که نمی‌توان برای تعطیلی‌ها زمانی مشخص متصور بود؛ بنابراین همواره اعلام کرده‌ایم که سینما پول نمی‌خواهد، تنها کافی است یارانه‌هایی حمایتی به حوزه توزیع فیلم‌ها ارائه شود تا سینما به منزله عادتی فرهنگی بتواند خود را بازسازی کند.

خباز ادامه می‌دهد که با گشایش سینماها به‌تنهایی، نباید منتظر اتفاقی بود؛ چون سینمادار فیلم خوب می‌خواهد و تهیه‌کننده هم می‌گوید تا سینما به پایداری نرسد، فیلمی ارائه نمی‌کنم؛ درنتیجه با دور تسلسلی مواجه می‌شویم که نقطه پایانی نخواهد داشت.
مدیر مجموعه سینمایی هنرشهر آفتاب دعوت کردن از کارکنان مجموعه‌های سینمایی را با احتمال خداحافظی از آن‌ها در کوتاه‌مدت، اتفاقی بغرنج می‌داند که هیچ چشم‌انداز روشنی نخواهد داشت.

مثلث موانع بر سر راه سینمای بخش خصوصی 
مدیر اجرایی پردیس سینمایی گلستان نیز به سه‌گانه‌ای اشاره می‌کند که مانع بازگشایی سینماهای بخش خصوصی می‌شود: فیلم نامناسب، ضریب اشغال ۳۰درصد و مقررات منع عبور و مرور از ساعت ۲۱.
علی آذری می‌گوید: نخست، باید فیلمی ارائه کرد که بتواند تماشاچی را جذب کند و در حال حاضر تهیه‌کنندگان حاضر نیستند فیلم‌هایشان را به اکران در آورند؛ دوم اینکه ضریب اشغال اعلام‌شده، باتوجه‌به افزایش هزینه‌ها، افزایش اجاره‌بها و حقوق کارکنان بصرفه نیست و امکان ندارد که فعال سینمایی در بخش خصوصی در وضعیتی که قیمت لامپ ویدیو پروژکشن از ۳میلیون تومان به ۲۷میلیون‌ تومان رسیده، بتواند از پس هزینه‌ها برآید و دیگر اینکه از یک‌سو اعلام می‌شود وضعیت شیراز آبی است و از سوی دیگر، خانواده‌ها نمی‌توانند پس از ساعت کاری به سینما بیایند و تعداد سانس‌ها بسیار محدود شده است.
او بازگشایی سینماهای حوزه هنری را دولتی بودن آن‌ها عنوان می‌کند و بیان می‌دارد: بخش خصوصی همه هزینه‌هایش را به‌تنهایی تامین می‌کند و حتی پس از گذشت ماه‌ها هنوز تسهیلات و بسته‌های کمکی برای سینماها در نظر گرفته نشده است؛ بنابراین معلوم نیست بخش خصوصی بتواند به حیات خود ادامه دهد یا نه.

اکران بهاری از دست رود، آینده نامعلوم می‌شود
این منتقد سینما پیش‌بینی می‌کند که درصورت بهبود وضعیت شیوع ویروس کرونا و همکاری تهیه‌کنندگان شاید بتوان منتظر اکران بهاری بود؛ در غیر این صورت در آینده نزدیک نمی‌توان منتظر تغییرات امیدوارکننده‌ای برای سینماها بود.
آذری که در اردیبهشت سال جاری (۱۳۹۹) به ایرنا گفته بود شاید "سینما فرهنگ" دوام نیاورد، بهبود وضعیت این سینمای بخش خصوصی را نیز در گرو بهبود کلی حوزه فرهنگ و هنر می‌داند و می‌گوید: سینما فرهنگ در مجموعه مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس قرار دارد و این نهاد تا به امروز باوجود دشواری‌های موجود بسیار همکاری کرده و تغییر کاربری را در دستور کار نداده است؛ بنابراین، دستکم سینما فرهنگ تا امروز پابرجاست؛ اما بزرگترین مشکل آن همین موانع بازگشایی است که مبتلابه همه است.
او کارکنان بخش خصوصی سینمایی شیراز را ۱۵۰ تن (یا به بیانی دیگر ۱۵۰ خانوار) برمی‌شمرد و تعطیلی این حوزه را معادل تعطیلی دو کارخانه در شیراز برآورد می‌کند؛ با این تفاوت که تعطیلی کارخانه‌ها حساسیت‌برانگیز است و تعطیلی سینماها نه.

اجاره‌دادن سالن‌ها، راهکاری احتمالی برای بازگشت اعتماد
پیشنهاد آذری برای بهبود اوضاع این است که سینماها بتوانند سالن‌ها را برای اکران‌های خصوصی به گروه‌های خانوادگی یا دوستانه اجاره دهند؛ بدین‌ترتیب مخاطبان پروپاقرض سینما می‌توانند با اعتماد بیشتری به سالن‌ها بیایند؛ البته او این موضوع را وابسته به اکران فیلم‌های خارجی دانست؛ همانگونه که در تهران نیز انجام می‌شود.
به گفته او از معایب این طرح باید به محدود بودن آن اشاره کرد؛ درواقع خانواده‌ها نمی‌توانند هر هفته این برنامه را تکرار کنند و شاید در اجرا، کمی دشوار باشد که بتوان از این رهگذر کسب درآمد پایدار کرد.
به هر روی، این فعال بخش خصوصی بر آن است که اعتمادسازی و ایجاد حس امنیت در سینماها با برنامه‌ریزی صحیح و مناسب درقالب اجرای این پیشنهاد می‌تواند راهگشا باشد.

حوزه هنری بازگشایی سینماها را به فال نیک می‌گیرد
مدیر امور سینمایی حوزه هنری فارس، اما برخلاف بخش خصوصی از بازگشایی دو سینمای این مجموعه، ایران و شیراز، از شانزدهم دی‌ماه و با تغییر وضعیت شیوع بیماری کرونا سخن گفت.
مهدیا علیزاده شروع دوباره فعالیت سینماها را به فال نیک گرفت؛ ولی از نگاه او به تبلیغات بیشتری نیاز است تا مردم آگاه شوند که سینماها با رعایت تمامی تدابیر بهداشتی آغاز به کار کرده‌اند.

او مهم‌ترین موضوع را در حال حاضر تامین امنیت مخاطبان و آسودگی خاطر آنان می‌داند و می‌گوید: درحال حاضر باشگاه‌ها یا آرایشگاه‌ها با قرار گرفتن در رسته شغلی گروه ۲، به‌صورت مستمر فعالیت می‌کنند؛ با اینکه فضاهایی کوچک‌تر از سینما دارند یا شاید نتوانند تهویه مناسب را فراهم کنند؛ ولی سینماها با وجود برخورداری از ظرفیت کافی برای ایجاد فاصله‌گذاری اجتماعی، تهویه و سقف بلند، هنوز در گروه مشاغل پرخطر محسوب می‌شوند؛ بنابراین نامه‌نگاری‌هایی با کمیسیون فرهنگی مجلس و ستاد کرونای استان فارس برای تغییر گروه مشاغل سینمایی صورت گرفته تا بتوان سینماها را در وضعیت نارنجی هم باز نگاه داشت.
به گفته مدیر امور سینمایی حوزه هنری فارس، فیلم‌هایی که در دیگر نقاط کشور روی پرده رفته و در فارس اکران نشده، امکان اکران در سینماهای شیراز را دارد و هم‌اکنون دو سینمای ایران و شیراز در سانس‌های ۱۱، ۱۳، ۱۷ و ۱۹ فیلمی محصول حوزه هنری را بر پرده نقره‌ای نمایش می‌دهند.
علیزاده در ادامه این موضوع را تایید کرد که با تعطیلی سینماها آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر به این حوزه وارد شده؛ اما یکی از مشکلات دیرینه سینماهای شیراز را فرسودگی شناخته‌شده‌ترین و خاطره‌انگیزترینِ آن‌ها دانست که حوزه هنری را دستکم در سال‌های اخیر از رقابت با بخش خصوصی باز داشته است.
او با بیان اینکه این ضعف، جای سینما را در سبد فرهنگی اقشار متوسط کمرنگ کرده است، این نوید را داد که شهروندان شیرازی با برنامه‌ریزی‌های موسسه بهمن سبز به‌زودی شاهد اتفاقاتی مبارک همچون ساخت پردیس‌های سینمایی یا بازسازی سینماها در این کلان‌شهر خواهند بود.

به گزارش ایرنا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیستم دی‌ماه اعلام کرد: اجرای نمایش و اکران آثار سینمایی در شهرهای زرد و آبی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و موارد مربوط به فاصله‌گذاری انجام می‌شود. در این زمینه جلساتی نیز برگزار شده که سالن‌های تئاتر، موسیقی و سینماها از گروه ۳ به گروه ۲ منتقل شوند. در شهرهای زرد شرایط اجرای نمایش، موسیقی و اکران آثار سینمایی وجود دارد.