به گزارش ایرنا، چهار سال تلاش «دونالد ترامپ» برای مذاکره و رسیدن به توافق مورد نظر در خصوص مسایل هسته‌ای ایران به نتیجه نرسید و او بدون هیچ دستاوردی در این زمینه کاخ سفید را ترک کرد. روزهای پایانی حضور ترامپ بر مسند قدرت، روزهای پر تنشی برای منطقه خاورمیانه و به ویژه منطقه خلیج فارس بود. آمریکا در روزهای پایانی حضور ترامپ؛ بمب‌افکن‌های استراتژیک بی-۵۲ نیروی هوایی ایالات متحده در مرزهای آبی ایران به پرواز درآورد و ایران هم در پاسخ مانورهای نظامی در خلیج فارس را افزایش داد. اکنون با توجه به اینکه سیاست فشار حداکثری ترامپ با شکست روبرو شده و او با دستان خالی کاخ سفید را به مستاجر بعدی واگذار کرده است؛ گمانه زنی های بسیاری درباره آینده صلح و ثبات در منطقه خلیج فارس و روابط ایران و کشورهای عربی در دوره ریاست جمهوری «جوبایدن» می شود.
«هادی شلوف» استاد حقوق و روابط بین الملل و رییس انجمن اروپایی-عربی وکلا در گفت و گو با ایرنا به واکاوی تحولات اخیر منطقه خلیج فارس و آینده رابطه ایران و کشورهای عربی پرداخته است که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
ایرنا: دولت آمریکا از دیرباز نیروها و جنگ افزارهایی را در نزدیکی منطقه خلیج فارس مستقر کرده است. اساسا هدف از این اقدامات چیست و کشورهای منطقه در این زمینه چه نقشی دارند؟
هادی شلوف: آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم تلاش کرده است در منطقه خلیج فارس حضور داشته باشد. هدف اساسی این کشور دستیابی به منابع نفتی و ضمانت وصول آن به آمریکا و همپیمانش در ناتو است. جنگ های منطقه خلیج فارس هم سبب تقویت حضور آمریکا در این منطقه شده است و حضور آمریکا تاکنون ادامه داشته است. کشورهای منطقه هم در این زمینه با توجه به منافع خود نقش های متفاوتی را بازی کرده اند.
ایرنا: «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران؛ حدود یک سال پیش طرح صلح هرمز را پیشنهاد داد؛ به نظر شما چه عواملی مانع از اجرایی شدن این طرح شده است و در صورت اجرایی شدن این طرح آثار آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
هادی شلوف: تردیدی نیست برای اینکه طرح ابتکار عمل پیشنهادی با موفقیت همراه شود باید از سوی طرف مقابل مورد پذیریش قرار گیرد و این موضوع به دلیل دخالت کشورهای خارجی در سیاست کشورهای حاشیه خلیج فارس رخ نداده است. همانطوری که می دانید من در سال ۲۰۱۵ میلادی خواستار آشتی میان ایران و کشورهای عربی و همچنین آشتی میان شیعیان و اهل تسنن شدم. اما با این موضوع موافقت نشد. کشورهای عربی و ایران برای همیشه همسایه هم خواهند بود و اسلام، جغرافیا و منافع اقتصادی وجه مشترک آنها است. از این رو، طرح ابتکار عمل هرمز که از سوی حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی پیشنهاد شده است مورد پسند و خوش یُمن است.
وی در ادامه به آثار اجرایی شدن این طرح اشاره کرد و گفت: به نظر من باید از طریق دوستانه به اختلاف میان ایران و کشورهای عربی پایان داد. طرح ابتکار عمل پیشنهادی آقای روحانی زمینه برقراری صلح میان همسایگان را فراهم می کند و نتایج مثبتی برای همکاری در همه زمینه ها از جمله انرژی، آزادی دریانوردی به دنبال خواهد داشت و برای همه مردم این منطقه خیر را به دنبال خواهد داشت.
ایرنا: با توجه به اینکه عربستان و قطر اخیرا برای رسیدن به آشتی و از سرگیری روابط خود تلاش کرده اند این موضوع چه تاثیری بر روابط ایران و قطر و همچنین روابط ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به دنبال خواهد داشت؟
هادی شلوف: تردیدی نیست که نزدیکی و آشتی قطر با عربستان، امارات و بحرین اثر مثبتی بر روی آشتی میان ایران و همسایگان در منطقه خلیج فارس به همراه خواهد داشت. اما ما باید بگوییم دخالت های خارجی در سیاست بین الملل سبب قطع روابط این کشورها شده است. اگر کشورهای حاشیه خلیج فارس می خواهند مشکلات اقتصادی و دیگر مشکلات خود را حل کنند، نیاز به آشتی و همکاری برای برقراری صلح و امنیت دارند.
ایرنا: با آغاز ریاست جمهوری جوبایدن و احتمال بازگشت وی به توافق هسته ای آیا ممکن است طرح ابتکار عمل هرمز بار دیگر مطرح شود و جنبه اجرایی به خود بگیرد؟
هادی شلوف: آمریکا سیاست اصلی خود را در منطقه خلیج فارس تغییر نخواهد داد، اما بایدن به گونه ای دیگری رفتار می کند که ایران بیشتر از کشورهای منطقه خلیج فارس از آن استفاده خواهد کرد. شاید این موضوع زمینه را برای اجرایی سازی طرح ابتکار عمل هرمز و بازگشت به توافق هسته ای فراهم کند.
ایرنا: چشم انداز صلح در منطقه خلیج فارس و آینده تحولات این منطقه در دوره بایدن را چگونه ارزیابی می کنید؟
هادی شلوف: همانطوری که گفته شد آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم برپایه رویدادهای جهانی در منطقه خلیج فارس بر روی سیاست مشخصی رفتار کرده است. اما شاید بایدن زمینه را برای کشورهای حاشیه خلیج فارس برای گشایش صفحه گفت و گو و آشتی فراهم کند اما طوری عمل کند که این موضوع بر منافع آمریکا و رژیم اسراییل در منطقه خلیج فارس تاثیری نداشته باشد.
نظر شما