پایان چهار دهه حبس زندان ِ ۴۰۰ ساله

به گزارش ایرنا، در ابتدا که ساخته شد، وظیفه داشت استراحتگاه مسافران باشد و خستگی آنان را در خنکا یا گرما و سکوت خود به در کند و گهگاهی نیز گوش بسپارد به ماجراها و قصه‌های سفری که هرگز نرفته بود و یا ساز و آوازی که از دل رهگذری بر می‌خاست و پس از آن وظیفه‌اش نگهداری تاریخ در دل بود و نمایش شوق و هنر ایرانیان در زمان‌های گذشته؛

از ابتدا که پدید آمد تا زمانی که کاربردش ناکارآمد شد، همواره لطیف بود و شاد و هر زمان کاربردی داشت به جز زندان‌بانی! و هرگز انتظار نداشت نگهداری از زندانیان نصیبش شود.

اکنون که بنگری، گویا زندان‌بانی بوده که خودش در این سال‌ها رنج زندان کشیده و حال غم غربت زندانیان این سال‌ها را در خود پنهان کرده است.

کاروانسرای شاه عباسی سمنان، واقع در مرکز شهر تاریخی سمنان و یکی از ۹۹۹ کاروانسرای ساخته شده در دوران شاه عباس صفوی در این شهر است. این بنای ارزشمند که ۴۰۰ سال قدمت دارد و در سال ۱۳۵۲ خورشیدی به ثبت ملی رسید، به مدت ۴۰ سال و تا خرداد ماه امسال به عنوان زندان استفاده می شد و آزادسازی آن یکی از مطالبات مردم استان بود.

مکاتبه وزیر میراث‌فرهنگی با رییس قوه قضاییه

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مرداد ماه امسال در جریان سفر خود به استان سمنان در بازدید از کاروانسرای در بند این شهر گفت: نامه‌نگاری و رایزنی با سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه برای تملک کاروانسرای سمنان از سوی شهرداری انجام می‌شود.

علی اصغر مونسان در جریان بازدید از کاروانسرای سمنان که به تازگی از کاربری زندان خارج شده بود در گفت و گو با ایرنا ابراز داشت: بهره گیری از کاروانسرای سمنان به عنوان زندان در فضای شهری کارکرد خوبی نبود.

وی افزود: با همکاری شهرداری سمنان و توافق اولیه انجام شده، روند آزادسازی کاروانسرای سمنان با هدف تقویت مسیر گردشگری در شهر سمنان آغاز شد.

مونسان گفت: شخصا پیگیر می‌شوم تا با مساعدت و دستور رئیس قوه‌قضاییه کاروانسرا که اکنون در مالکیت اداره کل زندان‌ها و دادگستری سمنان است به تملک شهرداری سمنان در آید.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تصریح کرد: شهرداری آمادگی پرداخت هزینه تملک را دارد و لازم است با شهرداری برای تملک همراهی شود.

وی ابراز داشت: میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آمادگی همکاری با شهرداری سمنان برای بازسازی و مرمت را دارد.

درخواست استاندار سمنان برای آزادسازی کاروانسرای سمنان

استاندار سمنان در روز شنبه ۲۲ شهریور ۹۹ در دیدار ابوالفضل حجتی‌پور سرپرست معاونت توسعه و مدیریت منابع سازمان زندان‌های کشور با وی، با اشاره به مالکیت کاروانسرای سمنان به نام قوه قضاییه ابراز داشت: تملک کاروانسرای سمنان تعیین تکلیف شود.

علیرضا آشناگر گفت: کاربری کاروانسرای سمنان، فرهنگی تعریف شده است و ضرورت دارد سازمان زندان‌های کشور مشخص کند می‌خواهد کاربری فرهنگی ایجاد کند یا تملک را به بخش‌ دیگری واگذار کند.

وی ادامه داد: شهرداری سمنان آماده همکاری با سازمان زندان‌ها برای تملک کاروانسرای سمنان است و لازم است این سازمان برای تعیین تملک کاروانسرا همکاری کند.

استاندار سمنان بیان کرد: کاروانسرای سمنان در مرکز شهر واقع شده و آزادسازی آن برای فعالیت‌های فرهنگی مطالبه ای مردمی است.

سرپرست معاونت توسعه و مدیریت منابع سازمان زندان‌های کشور نیز در این نشست ابراز داشت: پیگیری و نامه‌نگاری برای تعیین تکلیف کاروانسرای سمنان در دست بررسی است.

ابوالفضل حجتی‌پور اظهار کرد: برنامه‌ریزی‌هایی برای تعیین تکلیف کاروانسرای سمنان مطرح است و باید منتظر نتیجه بود.

استفاده نادرست از این بنا هزینه بازسازی آن را افزایش داد

رییس شورای شهر سمنان نیز در خصوص این کاروانسرا گفته است: کاروانسرای شاه عباسی این شهر پس از آزادسازی، به طرح گذر فرهنگی تاریخی شهر سمنان اضافه می‌شود.

سید مسعود سیادتی ابراز داشت: کاروانسرای شاه عباسی سمنان از بناهای تاریخی مهم سمنان و دارای قدمت صفوی است، آرزوی دیرینه مردم سمنان آزادسازی این کاروانسرا از داخل زندان بود.

وی خاطر نشان کرد: این بنای تاریخی در گذشته مورد استفاده نادرست قرار گرفت و اضافه شدن بناهای دیگر به آن هزینه بازسازی این بنا را افزایش خواهد داد. این بنا پس از خروج زندان مرکزی، بر اساس طرح کارشناس اصلاح و در راستای حفظ بناهای تاریخی و اهداف فرهنگی، گردشگری بازسازی می شود و مورد استفاده عموم قرار می گیرد.

وی، با تاکید بر ویژگی های این بنای تاریخی در مرکز شهر گفت: انتظار جامعه ای بدون زندان دست نیافتنی است و در کشورهای پیشرفته نیز مکانی با کارکرد زندان وجود دارد، اما مکان یابی زندان اهمیت دارد و وجود آن در مرکز شهر چهره مناسبی نداشت.

رییس شورای شهر سمنان اضافه کرد: گذر فرهنگی این منطقه از کاروانسرای صفوی  آغاز می شود و با هدایت آب و ایجاد فضای سبز در مکان خالی بین کاروانسرا و فرهنگسرای کومش ادامه می یابد، موزه سلامت در مرکز بهداشت تدین، بوستان خانواده، باغ فیض و میدان ارگ ادامه این گذر فرهنگی را تشکیل می دهد.

کاروانسرای زندانی سمنان آزاد شد

سرانجام این اثر ملی پس از سال ها انتظار و خواسته مردمی، پس از سفر رییس قوه قضاییه به سمنان در تاریخ ۲ بهمن ۹۹، در اختیار شهرداری قرار گرفت تا بازسازی آن با هدف ایجاد فضایی فرهنگی برای مردم و گردشگران انجام شود و حال این بنای تاریخی می‌تواند تصویر صداهایی را که در این سال‌ها می‌شنید، ببیند.

سید ابراهیم رئیسی در جریان سفر به استان سمنان، در محل کاروانسرای عباسی شهر سمنان حاضر شد و ضمن بازدید از این محل به رئیس سازمان زندان ها دستور داد این مکان تاریخی را برای تبدیل شدن به مرکز فرهنگی به شهرداری سمنان تحویل دهد تا مورد استفاده مردم این شهر قرار گیرد.

شهرداری سمنان نیز پس از این سفر، در روز شنبه چهارم بهمن ماه عملیات مرمت و بازسازی این بنا را آغاز کرد.

کاروانسرای شاه عباسی سمنان در مسیر گذر فرهنگی شهر

سیدمحمد ناظم‌رضوی روز شنبه در آیین آغاز بازسازی و مرمت کاروانسرای عباسی سمنان در گفت و گو با ایرنا ابراز داشت: نوروز ۱۴۰۰ فضای داخلی کاروانسرای عباسی سمنان برای بازدید مردم آماده می شود و اگر شرایط کرونا اجازه دهد یک نمایشگاه فرهنگی برای نوروز برپا خواهد ‌شد.

وی یادآور شد: در خصوص اعتبار مورد نیاز برای مرمت این بنا، همچنان به مطالعات کامل تر و بررسی بیشتر کارشناسان میراث فرهنگی نیاز است.

رضوی با اشاره به برخی انتقادها نسبت به لزوم فراهم کردن زمینه برای قابل مشاهده شدن فعالیت ها در زمینه بازسازی کاروانسرای مرکز شهر سمنان تاکید کرد: این امکان در ایام دهه فجر در کاروانسرای عباسی سمنان برای مردم فراهم می‌شود.

وی با قدردانی از پیگیری‌های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مکاتبه او با رئیس قوه قضائیه افزود: با دستور رئیس قوه قضائیه و همکاری اداره کل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان سمنان، زمینه ی واگذاری این مجموعه برای تبدیل به مرکزی فرهنگی به همت شهرداری سمنان مهیا شد.

شهردار سمنان با اشاره به رویکرد این نهاد در بازسازی کاروانسرای مرکز شهر متناسب با نظر کارشناسان میراث فرهنگی گفت: الحاق های چند سال اخیر و قسمت‌های زائدی که به اصل بنا آسیب می‌زند در ابتدا با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی حذف می‌شود سپس مکان‌هایی که نیاز به استحکام بخشی و ترمیم دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ناظم‌رضوی با اشاره به اینکه این بنا نشانه پیشینه تاریخی و اصالت شهر سمنان است ادامه داد: در نهایت این بنا تبدیل به یک مرکز فرهنگی ‌برای بازدید مردم و گردشگران می‌شود.

وی بیان کرد: استخر ناسار، موزه سلامت استخر باغ فیض و امام‌زاده علی بن جعفر (ع) به این بنا متصل و یک مجموعه یکپارچه فرهنگی در مرکز شهربه عنوان پاتوق فرهنگی در سطح ملی ایجاد می‌شود و تراز گردشگری و تاریخی شهر سمنان تا حد شهرهای مطرح کشور ارتقا می‌یابد.

شهردار سمنان گفت: حاشیه و حریم امن اطراف این آثار تاریخی باید درنظر گرفته شود تا عبور خودروها به آن  ضربه نزند.

وی بیان کرد: مطالبه و استقبال مردم مشوقی برای مدیران  شهر سمنان است زیرا به زنده سازی اماکن تاریخی شهر سمنان اهمیت داده می شود و این روند نیز در مدیریت شهری لحاظ خواهد شد.

بی‌شک اسفاده درست از این بنای تاریخی روحیه  شهر را شادتر و چهره شهر را زیباتر می‌کند و در نهایت این گردشگران هستند که با بهره‌گیری از بنایی که متعلق به عموم مردم است، خود را در ارتقای فرهنگی شهر شریک می‌کنند. امید است آزادسازی، مرمت و تحقق کاربری صحیح از این بنا، فرهنگ و اقتصاد گردشگری شهر و استان سمنان را ارتقا داده و گامی در راستای تحقق شعار تبدیل گذر به مقصد باشد.