روابط چین و آمریکا در دوره بایدن؛ در بر همان پاشنه قبلی می چرخد؟

به گزارش ایرنا، چین در کنار روسیه از معدود کشورهایی بود که در برابر نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و پیروزی بایدن احتیاط به خرج داد و جزو آخرین کشورهایی بود که پیروزی وی را تبریک گفت.

از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا، تنش میان دو کشور به طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافت، «جنگ تجاری»، «حمایت واشنگتن از جدایی‌طلبان هنگ‌کنگ و تایوان»، «انتقاد از اردوگاه های مسلمان اویغور در سین کیانگ» و  «اتهام واشنگتن به چین در مورد شیوع ویروس کرونا» از جمله عوامل تاثیر گذار در تقویت این تنش ها بود.

هرچند هنوز زود است و نباید قضاوت کرد، اما سیاست های چند روز گذشته مقامات دولت بایدن در برابر چین نشان می دهد که امیدی به بهبود روابط واشنگتن و پکن نیست و سیاست های آمریکا ممکن است در برابر چین مانند دوره قبل پر تنش باشد.

تایوان، دلیل نخستین هشدار واشنگتن به پکن

چین در واکنش به جولان ناوهای آمریکایی در تنگه تایوان و دریای جنوبی و همچنین رابطه واشنگتن با تایوان، ۱۲ جنگنده و بمب افکن هسته ای خود را به منطقه اعزام کرد، اما این اقدام چین، نخستین هشدار آمریکا به چین را نیز به دنبال داشت.

در همین رابطه «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، به پکن درباره اعمال فشار بر تایپه هشدار داد و چین را به اعمال فشار دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی علیه تایوان متهم کرد، موضوعی که بیانگر ادامه تنش های دو کشور حداقل در مساله تایوان و دریای جنوبی است.

محکوم کردن تحریم مقامات دولت ترامپ از سوی بایدن

پکن در واکنش به تهدیدات و تحریم های ۴ ساله دوران ترامپ، در آخرین روز کاری فعالیت این دولت، «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا و ۲۷ تن دیگر از مقام های این کشور را تحریم کرد تا در آخرین ساعت فعالیت دولت ترامپ انتقامی هرچند دیر هنگام را از واشنگتن گرفته باشد.

به دنبال این اقدام پکن، دولت جو بایدن در اولین تقابل خود با چین، از دموکرات ها و جمهوری خواهان خواست تا اقدام پکن در تحریم مقامات دولت دونالد ترامپ را محکوم کنند.

سخنگوی شورای امنیت ملی جو بایدن روز چهارشنبه گذشته به وقت محلی ضمن درخواست از دو حزب اصلی آمریکا برای محکومیت اقدام چین در تحریم مقامات دولت ترامپ، آن را غیرسازنده و طعنه آمیز خواند.

درخواست واکنش دو حزبی دولت جدید آمریکا به اقدام پکن، در حالی است که بایدن در جریان سخنرانی خود در مراسم تحلیف به جای شعار «اول آمریکا»ی ترامپ، بر «اتحاد آمریکا» تاکید کرده بود.

ترامپ در مورد چین حق داشت

گزارش ها حاکی است «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا زمانی که نامزد این پست بود گفته بود دونالد ترامپ حق داشت که رویکرد سختگیرانه ای در برابر چین اتخاذ کرده بود.

بلینکن افزود: تردیدی نیست که چین بیش از هر ملت دیگری، برای آمریکا چالش برانگیز بوده است و برای مقابله با پکن اتفاق نظر فراحزبی وجود دارد.

این مقام آمریکایی همچنین ادعاهای پامپئو درباره نقض حقوق‌بشر در چین را تکرار کرده است.

وزیر دفاع دولت بایدن هم روز شنبه این هفته در گفت‌وگو با همتای ژاپنی، درباره جزایر مورد اختلاف بین ژاپن و چین رایزنی و بر حمایت واشنگتن از توکیو تأکید کرده است.

ت️بریک همراه با دلخوری چین به بایدن 

اگرچه سخنگوی وزارت خارجه چین روز پنجشنبه گذشته آغازبکار دوران ریاست جمهوری جو بایدن را به وی تبریک گفت اما خواستار تنظیم مجدد روابط بین پکن و واشنگتن پس از یک بن بست دیپلماسی در دوران دونالد ترامپ شد.

هوا چون اینگ گفت: من فکر می کنم با پشت سر گذاشتن دوران بسیار دشوار و  و سخت در روابط دو طرف، مردم چین و آمریکا شایسته آینده بهتری در روابط خود  هستند.

وی با یاداوری اینکه بایدن چندین بار در سخنرانی مراسم تحلیف خود از کلمه «وحدت» استفاده کرده است تاکید کرد این همان چیزی است که در حال حاضر، روابط ایالات متحده و چین به آن نیاز دارد.

سخنان این مقام چینی در مورد روابط با آمریکا، بیانگر ضرورت تغییر در استراتژی دو کشور در مورد از سرگیری دور جدیدی از تعامل دوجانبه است.

سفری که شایعه بود

یک روز بعد از روی کار آمدن دولت بایدن، برخی رسانه های آمریکایی مانند «وال استریت ژورنال» از برنامه ریزی چین برای دیدار سران دو کشور خبر دادند. خبری که به نوعی می توانست نوید بخش ترمیم روابط چین و آمریکا باشد، اما سفارت چین در آمریکا گزارش این روزنامه آمریکایی را نادرست خواند و آن را رد کرد.

وال استریت ژورنال مدعی شده بود چین پیشنهاد کرده است «یانگ جیه‌چی»  از اعضای ارشد کمیته مرکزی حزب کمونیست چین به واشنگتن سفر کند و «چوی تیانکای» سفیر پکن در واشنگتن هم این موضوع را با مقامات آمریکا مطرح کرده است، اما سفارت چین در بیانیه‌ای این گزارش را تکذیب و اعلام کرد: «طرف چینی هرگز چنین نامه‌ ای را ننوشته است».

چهار سفر بایدن به چین 

«جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا قبلاً ۴ بار به چین سفر کرده بود. اولین دیدار او از چین در سال ۱۳۵۷ صورت گرفته است. وی همچنین در مرداد ۱۳۸۰ در اولین سفر خارج از کشور خود به عنوان رئیس کمیته روابط خارجی سنا از چین بازدید کرد .بایدن در این دیدار گفت که آمریکا از ظهور چین به عنوان یک قدرت بزرگ استقبال می کند.

۱۰ سال بعد و در مرداد ۱۳۹۰ نیز بایدن در سومین سفر خود به چین به دانشگاه سیچوان سفر کرد و در سالن همایش های این دانشگاه ۵۰ دقیقه سخنرانی کرد، پروفسور «یانگ گوانگ» از تحلیلگران دانشگاه سیچوان که آن روز در مراسم سخنرانی بایدن حضور داشت در مصاحبه ای با CGTN تلویزیون انگلیسی زبان چین گفت: بایدن چین را به عنوان اولویت اصلی سیاست خارجی خود قرار داده است با روابط خوب با چین، دو کشور می توانند برای رفع چالش های جهان با هم کار کنند.  

آخرین سفر بایدن به چین در آذر ۱۳۹۲ به عنوان معاون رئیس جمهوری آمریکا بود. این سفر در حالی بود که تنش ها در شرق آسیا بر سر ادعاهای ارضی بین چین و ژاپن بر سر جزایر دیائویو افزایش می یافت.

اگرچه روابط چین و آمریکا با جدی ترین چالش های چهار دهه گذشته روبرو است، اما بسیاری بر این باورند که در دوره بایدن، احتمال بازگشت به یک رابطه متعادل وجود دارد، اما تاکنون و دستکم در یک هفته عمر دولت بایدن، نشانه ای از این امید در سیاست خارجی چین و آمریکا دیده نشده است.