خوشه صنعتی فرش همدان، نوش دارو پیش از مرگ سهراب

نمی خواهم برای کالبد بی‌جان فرش دستباف همدان مرثیه بخوانم، دیگر برای فراموشی ۴۳ طرح و نقشه نامدار این کهن دیار انگشت حسرت نمی‌گزم و برای ضرباهنگ قلاب و دفه هزاران بافنده کهنسال و نوجوان این خطه نمی‌شوم.

غصه از سکه افتادن ریسندگی، رنگرزی و رفوگری و ۳۷ شغل و پیشه وابسته به این هنرصنعت را هم در سینه ام تلمبار نمی‌کنم، حتی برای مشتری های پر و پا قرص آمریکایی و اروپایی هم غبطه نمی‌خورم.

دیگر بس است، مرثیه سرایی بر بالین این قهرمان بی‌رمق بس است، شاید هنوز برای خوراندن نوش دارو به سهراب فرش همدان دیر نشده باشد.

نوآوری، پویایی، کاهش قیمت تمام شده فرش، احیای مشاغل منسوخ شده، آموختن فوت و فنهای نوین بازاریابی و فروش و بروز رسانی نقشه‌های قدیمی تنها چند قلم از مزایای خوشه شدن فرش است که رئیس شرکت شهرکهای صنعتی همدان بر می‌شمارد و عاقبت بخیری بافنده های همدانی را وعده می‌دهد.شاید «خوشه صنعتی فرش» از میان ده‌ها نسخه حمایتی تجویز شده همان نوش دارو باشد که این روزها نویدش را می‌دهند.

تجربه موفق همدان در تشکیل خوشه برای هنرهای سفال، مبل منبت و پوشاک، همه دوستداران فرش دستباف را امیدوار می‌کند که خوشه صنعتی فرش بتواند این مغلوب رنجور را به اوج قهرمانی برگرداند و دوباره گل شادی را از شاخه های چروکیده باغ قالی همدان برویان

خوشه های صنعتی طرحهای حمایتی هستند که در خوشه فرش تولیدکنندگان و فعالان در این عرصه همچون یک شبکه به یکدیگر پیوند می‌خورند و تا رسیدن به اهداف توسعه محور توسط دولت پشتیبانی می شوند.

عاقبت بخیری فرش 

نوآوری، پویایی، کاهش قیمت تمام شده فرش، احیای مشاغل منسوخ شده، آموختن فوت و فن‌های نوین بازاریابی و فروش و بروز رسانی نقشه‌های قدیمی تنها چند قلم از مزایای خوشه شدن فرش است که رئیس شرکت شهرک‌های صنعتی همدان بر می‌شمارد و عاقبت بخیری بافنده های همدانی را وعده می‌دهد.

«محمدرضا بادامی» از پایان یافتن مطالعات ایجاد خوشه فرش که از پارسال آغاز شده خبر می‌دهد و اینکه شخص خبره‌ای هم برای راهبری این خوشه در استان همدان انتخاب شده، به اعتقاد او این فرد می‌تواند خوشه فرش را بارور کرده و به هدف اصلی برساند.

از این پس راه اندازی خوشه فرش همدان وارد مرحله جدیدی شده و کارشناسان تا پایان امسال، مو به مو اجزای این خوشه اعم از مواد اولیه، تولید و فروش پایش می شود که مبادا چیزی از قلم بیفتد.

بادامی تاکید می‌کند که در فرایند خوشه برای توسعه و رونق هر بخش یک برنامه عملیاتی طراحی می‌شود تا این هنر صنعت اصیل همدان به مسیر درست هدایت شود.

پیوند دلهای شکسته 

همین دیروز بود که دبیر انجمن فرشبافان همدان با پرونده‌ای قطور از افتخارات سرانگشتان تاول زده قالیبافان این دیار خود را شتابان به جلسه‌ای می‌رساند تا برای رهایی فرش همدان از پیله تنهایی اش راهی بجوید.

«علی نظری» حالا از شنیدن خبر راه اندازی خوشه فرش به وجد می‌آید، از ریسنده، رنگرز و بافنده و تاجر فرش در این انجمن عضو هستند و او امیدوار است خوشه فرش چینیِ شکسته دل آنها را بند بزند.

ثبت چهار فرش معروف از نهاوند، ملایر، کبودرآهنگ و رزن در سالهای ۹۴ و ۹۵ به عنوان نشانه جغرافیایی مسیر موفقیت طرح او را هموار کرده و این نشانه با اشاره به مبدا جغرافیایی محصول، نوعی اطلاع رسانی به مشتری است و اغلب بیانگر ویژگی های کیفی است که مشتری به دنبال آنهاست و بی تردید استفاده از این نشان، می‌تواند رشد فروش و ارتقای کسب‌وکار را به ارمغان بیاورد.

او به دنبال ایجاد سایت فرش است، سایتی دوزبانه که بتواند در فضای مجازی حد و مرزهای جغرافیایی را شکسته و هنر زیبای مردم را مثل گذشته به جهانیان معرفی کند تا شاید دوباره مشتری های خارجی برای خرید دسترنج همدانی ها صف بکشند. 

ثبت چهار فرش معروف از نهاوند، ملایر، کبودرآهنگ و رزن در سال‌های ۹۴ و ۹۵ به عنوان نشانه جغرافیایی مسیر موفقیت طرح او را هموار کرده است.

این نشانه با اشاره به مبدا جغرافیایی محصول، نوعی اطلاع رسانی به مشتری است و اغلب بیانگر ویژگی های کیفی است که مشتری به دنبال آنهاست و بی تردید استفاده از این نشان، می‌تواند رشد فروش و ارتقای کسب‌وکار را به ارمغان بیاورد.

نظری اعتقاد راسخ دارد با فعال شدن خوشه، کار راه اندازی سایت نرم افزاری فرش هم سرو سامان گرفته و زودتر به مقصود می رسد.

دوکهای فرصت

دبیر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان هم که دل پُر دردی از افول صنعت فرش این خطه دارد، دست اندرکاران خوشه را به حمایت از تولید مواد اولیه توصیه می‌کند چرا که همدان به پشتوانه یک میلیون و ۳۰۰ راس دام از نظر دامداری و تولید پشم استانی غنی و قوی است و باید روی ریسندگی تمرکز بیشتری کرد تا مجبور به تهیه مواد اولیه برای قالیبافان نباشیم.

«طاهره ایزدی» از خروج پشم دام‌های همدان و فرآوری در استان‌های دیگر گلایه بسیار دارد و از بانیان خوشه فرش می‌خواهد به ریسندگی و رنگرزی به عنوان نخستین حلقه از زنجیره تولید فرش بهای بیشتری بدهند و نگذارند بیش از این فرصتهای همدان از دست برود.

حرف‌های او خاطره دوک چوبی مادربزرگ را برایم زنده می‌کند دوکی که برایم حکم عتیقه دارد، شاید زمان آن رسیده تا دوباره این دوکهای از یاد رفته بتابند و رشته های محکم تری برای تار و پود فرش همدان بریسند.

امید، حرف اول  

اما رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان بر این باور است که قبل از اینها باید به بافنده ها و شغلهای از مُد افتاده امید و انگیزه بخشید تا دوباره برای کار دلگرم شوند.

«محمود خزندی» شمار مشاغل مرتبط با فرش را ۳۷ رشته اعلام می‌کند که بازگشت آنها به عرصه فعالیت می‌تواند رقم قابل توجهی از آمار بیکاران این دیار بکاهد.

او داشتن بیمه و اطمینان از آینده را از راه های ایجاد میل و رغبت بافنده ها می‌داند کاری که باید در راس امور خوشه فرش قرار بگیرد.

خزندی که از موی سپید کرده های فرش است تاکید می‌کند نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی متحد شده و به نام خوشه فرش در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ رقمی را برای پوشش گسترده بیمه مشاغل زیرمجموعه فرش بگنجانند. 

طبق آخرین آمار و اطلاعات او ۱۱ هزار نفر از قالی بافان استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و به تازگی هم ۲ هزار بافنده دیگر بیمه شده اند.

نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی متحد شده و به نام خوشه فرش در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ رقمی را برای پوشش گسترده بیمه مشاغل زیرمجموعه فرش بگنجانند تا کنون ۱۱ هزار نفر از قالی بافان استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و به تازگی هم ۲ هزار بافنده دیگر بیمه شده اند.

حمایت به شرط 

اما این رقم در مقابل ۷۰ هزار بافنده در استان بسیار ناچیز است و نمی تواند معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار همدان را قانع کند چرا که او معتقد است در مقابل این صنعت سودآور و نامدار کوتاهی کرده ایم و زمان جبران فرا رسیده است.

«ظاهر پورمجاهد» می‌گوید: از تسهیلات ۲۳۰ میلیارد تومانی استان در بخش قرض الحسنه می توان رقمی را برای تامین ابزار و تجهیزات ریسندگی، رنگرزی، بهبافی و آموزش اختصاص داد به شرط اینکه این تسهیلات در مسیر درست هزینه شود و به انحراف نرود.

او اعلام می‌کند که تمام قد برای حمایت از بافنده ها و تاجران فرش دستباف همدان ایستاده است تا این ظرفیت و استعداد بزرگ به جایگاه واقعی اش برسد و دوباره شکوفه های زیبا بدهد.

پورمجاهد از تاسیس خوشه صنعتی فرش ابراز خرسندی می کند و آرزو دارد که این خوشه نورسته با برنامه های مفید و موثرش بتواند فرش همدان را بارور کند.

آرزوی او ما را هم آرزومند می‌کند؛ آرزوی جان گرفتن فرش نَنَج، مهربان، جوزان، عُشوند و ماهی دَرهم. آرزوی جوشش اجاق رنگرزها و رقص دوکهای از نفس افتاده ...

شاید خوشه صنعتی فرش بتواند این خواسته ها و آرزوهای کوچک و بزرگ دلسوزان فرش را برآورده کند، شاید این رویداد صنعتی در روزگار سرد و کبود همان نوش دارویی باشد که اینبار به موقع و پیش از مرگ سهراب فراهم شده باشد.