فرنگیس شریفی باستان روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: کرونا با توجه به تاثیراتی که به صورت مزمن بر فیزیک انسان برجای می گذارد، تغییرات و تحولاتی بر سیستم بهداشت و سلامت روان افراد داشته است.
وی اضافه کرد: زمانی که انسان با یک اتفاق جدید و غیرمترقبه روبرو می شود از آنجایی که تا پیش از آن با شرایط سازگاری پیدا کرده بود، با وقوع شرایط جدید و غیرقابل پیش بینی مثل کرونا، افراد سطح بالایی از استرس را تحمل می کنند در واقع استرس نخستین مساله ای بود که با ورود کرونا در کشور، تاثیر خود را بر روی افراد گذاشت.
این روان درمانگر با اشاره به تعریف سازمان بهداشت جهانی درباره سلامت روان افزود: توانایی کامل برای ایفای نقش های جسمانی، روانی و اجتماعی و اینکه افراد بتوانند عملکرد و کارکردهای روانی و جسمانی خود را به خوبی انجام دهد، از شاخص های سلامت روان است، در واقع زمانی که فرد مبتلا به یک بیماری مثل سرماخوردگی معمولی می شود، ممکن است تا یک هفته نیاز به استراحت داشته و کارکردهای فیزیکی او تحت تاثیر قرار می گیرد.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: این درحالیست که وقتی فرد به بیماری مبتلا و نیاز به استراحت دارد، به طور معمول روابط اجتماعی، ارتباطی، رفت و آمدها و تعاملاتش تحت شعاع قرار می گیرد. یعنی عملکردهای روانی که همان استرس است روی روان افراد، تمرکز فرد، مسائل حافظه، خلق، شادی و احساس خوشحالی و دیدگاه های خود و حتی آینده تاثیر می گذارد.
شریفی باستان گفت: به همین دلیل باید گفت اولین مساله ای که تحت تاثیر کرونا قرار گرفته، سلامت روان انسان وابسته به سلامت ابعاد مختلف فیزیکی، روانی و اجتماعی فرد است اما تداوم شیوع کرونا بر سلامت روان افراد تاثیر گذاشته است مواردی از جمله از در سرکار حاضر شدن، محدودیت تردد و رفت و آمد مردم و موسسات، اخراج نیروها، کار با درآمد حداقلی و در نهایت فقر تنها چیزی است که امروز تاثیر آن را در سلامت روان مردم شاهد هستیم.
این روانشناس بالینی گفت: این بیماری پیش بینی شده نیست و نیاز به شرایطی دارد که افراد خود و خانواده هایشان را از این بیماری مصون نگه دارد این درحالیست که شرایط اقتصادی این اجازه را به فرد نمی دهد و در نهایت بر روی درمان آنها نیز تاثیر گذار است.
شریفی باستان افزود: تضعیف روان مردم و از دست رفتن موقعیت های شغلی و وضعیت اقتصادی با شیوع کرونا از یک سو و از سوی دیگر و مرگ و میر و سوگی است که دائما تکرار می شود بویژه اخبار ناگوار از مرگ و میر افراد چهره و سرشناس که تصویری از مرگ در اذهان عمومی ایجاد کرده است. مردم با خود فکر می کنند که مرگ برای افرادی که شرایط بهتری از آنها داشته اند، اتفاق افتاده چه برسد به آنها و همه این مسائل مردم را به سمت تضعیف سلامت روان سوق می دهد.
کرونا و کودکانی که انرژی شان هدر می رود
این روان درمانگر ادامه داد: در سنین کودکی که سن خاص رشدی انسان به حساب می آید، می بینیم که والدین شاید آن آگاهی و اطلاعات اولیه لازم و مهم را ندارند و تاثیری که این بیماری بر روی سلامت روان اقشار سنی مختلف به ویژه کودکان و نوجوانان می گذارد، قابل تامل است.
وی ادامه داد: سن کودکی و نوجوانی، سنی است که فرد باید آموزش دیده، به مدرسه برود، اجتماعی شده و مهارت های زندگی را در مدرسه یاد بگیرد، هویت خود را بشناسد، دوستیابی کند، زمانی که این فضاها از کودکان و نوجوانان گرفته می شود آنها در واقع دیگر فضایی برای تخلیه انرژی روانی و اجتماعی خود ندارند و در نهایت انرژی شان هدر می رود.
شریفی باستان گفت: در چنین شرایطی کودکان و نوجوانان محدود به فضای بسته خانه می شوند و مسائل روانی اعضای خانواده بر روی کودکان اثر می گذارد چراکه خانواده تاثیر بسزایی در رشد روانی کودکان دارد. بنابراین در این دوران خاص شیوع کرونا، نحوه برخورد خانواده با استرس ها، چالش های روانی، سوگواری و نحوه برخورد با عزیزی که از دست می رود، تعبیری که خانواد از بیماری دارد، اصطلاحاتی که در محیط خانه به کار می برند، مدیریت شرایط و بحران در خانواده، سازگاری با محدودیت های به وجود آمده همه و همه بر روی کودکان تاثیر می گذارد.
توقف رشد اجتماعی نوجوانان و جوانان
شریفی باستان در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به وضعیت گروه نوجوانان در دوران شیوع کرونا گفت: نوجوانان در اوج رشد اجتماعی خود هستند یعنی به لحاظ پختگی روانی، جسمی، جنسی و هیجانی که در آن ها رخ می دهد، دوست دارند با محیط پیرامون ارتباط برقرار کنند. با شیوع کرونا این ارتباط از آن ها گرفته می شود. بسیاری از مراجعان دفاتر روانشناسی در گروه سنی نوجوان که تازه وارد دانشگاه شده اند، هستندکه نمی توانند ارتباط متفاوتی را تجربه کنند. کلاس ها مجازی بوده و این فرصت از آنها گرفته شده است.
این روان درمانگر اظهار داشت: در واقع یکی از بسترهای مهمی که برای رشد اجتماعی انسان ها فراهم بود، از آنها گرفته شده و این گروه سنی محدود به ارتباط با اعضای خانواده شده اند. ارتباط نوجوانان با دوستانشان و اعضای گروه ها، تاثیرگذاری اش متفاوت از ارتباط با اعضای خانواده است.
این روانشناس با اشاره به اینکه برای نوجوان و جوانان ما فرصت دوستیابی، برقراری ارتباطات اجتماعی، فرصت تجربه کردن نقش های مختلف گرفته شده است، گفت: برای گروه های جوان نیز این شرایط وجود دارد. گروه جوان نیز در برهه ای قرار دارند که فرد برای به دست آوردن شغل، اثبات خودش در انجام فعالیت های کاری و برقراری ارتباطات، جایگاه مدیریتی نیاز به تلاش دارد، سعی دارد خودش را در جامعه بشناسد و رشد کند اما این شرایط جدید و پیش بینی نشده اهدافش را تضعیف کرده و دست یافتن به اهداف برای جوانان سخت شده است.
جدایی، سلامندان را تنها و غمگین کرده است
شریفی باستان با بیان اینکه این شرایط بر روی سلامت روان والدین نیز تاثیر داشته است، گفت: والدین نیز نگرانی های زیادی را تجربه می کنند. نگران سلامت روان و جسمی فرزندانشان، خود و خانواده هایشان هستند.
این روانشناس بالینی با اشاره به تضعیف سلامت روان سالمندان گفت: سالمندان نیز تحت تاثیر این شرایط هستند بویژه زمانی که گفته می شد این بیماری بر روی سالمندان تاثیر بیشتری دارد، سلامت روان آنها تحت تاثیر قرار گرفته بود. یکی از مراجعان از این گلایه داشت که دیگر نمی تواند آخر هفته ها سفره ای را برای بچه ها و نوه ها و عروس و دامادهایش پهن کند و دیگر کسی به او سر نمی زد.
شریفی باستان افزود: سالمندان با حضور ثمره های زندگی شان حس زایندگی و شادابی یافته و در این شرایط به ویژه آنها که زمینه افسردگی و آلزایمر دارند و نیاز هست که تنها نباشند، این جدایی و تنهایی آن ها را غمگین و بی حوصله کرده است.
از: فاطمه شیری
نظر شما