احیاء تالاب‌ها باید با کنترل گونه‌های غیربومی انجام شود

اصغر عبدلی روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا درباره چگونگی احیای تالاب‌ها در کشور اظهار داشت: احیاء به مفهوم بازگرداندن به شرایط اولیه یا حداقل نزدیک شدن به این شرایط با بازسازی آسیب‌ها و شرایط تخریبی گذشته است.

وی افزود:‌ در واقع احیاء تالاب‌ها یک فرآیند چندبعدی است که باید با یک نگاه جامع‌نگر محقق شود؛  در واقع احیای جمعیت گونه‌های گیاهی و جانوری و همچنین بازگشت شرایط فیزیکی زیستگاه به حالت طبیعی است.

عبدلی با بیان اینکه اقدامات موثر همزمان با هم موجب موفقیت عملیات احیاء می شود، ادامه داد: گام نخست برای این احیاء، تامین حقابه تالاب‌ها به منظور برقراری چرخه زیستی زیست‌مندان آن است، 
همچنین کیفیت این آب از منظر پارامترهای آلوده‌کننده باید کنترل شود؛ گاه کمیت آب تامین می‌شود، اما کیفیت آب در نظر گرفته نمی شود در حالی که باید از طریق احداث تصفیه‌خانه و کنترل منابع آلاینده به میزان درستی از پاکی برای بقای جانداران برسد.

عبدلی افزود: گاهی نیز به دلیل ماهی‌ریزی‌ بدون ضابطه، گونه‌های ماهیان غیربومی در تالاب افزایش می‌یابد. به عنوان مثال بیشتر ماهیان دریاچه زریبار (زریوار) در مریوان غیر بومی است ، همچنین تنوع زیستی تالاب انزلی به دلیل گونه‌های غالب ماهیان غیربومی که برخی به مرحله تهاجم نیز رسیده اند، در معرض خطر جدی قرار گرفته اند.

این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه این شرایط در تالاب استان‌های گیلان و گلستان نیز مشاهده می شود گفت: تالاب شادگان در خوزستان نیز به عنوان یکی از تالاب‌های بزرگ کشور مورد هجوم گونه ای  مهاجم به نام تیلاپیا قرار گرفته است، این ماهی گونه‌های بومی را تحت تاثیر قرار داده و بر اثر آن معیشت مردم و درآمد جامعه صیادی از صید گونه‌های بومی تالاب نیز کاهش یافته است.

به گفته این مدرس، حذف این گونه‌ها در بسیاری از موارد غیرممکن و اثرات منفی آن نیز تا سال‌ها ماندگار است اما به رغم این مساله هنوز عده ای اصرار بر توزیع بدون ضابطه این گونه‌های مهاجم در تالاب‌ها و مخازن سدهای کشور دارند.

عبدلی ادامه داد: به منظور احیای تالاب‌ها باید با بهره‌گیری از متخصصان رشته‌های مختلف با یک نگاه جامع و مدیریت حوضه آبریز (که منبع تامین ورود آب به تالاب است) و همچنین در نظر داشتن شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه پیرامونی تالاب، اقدام کرد.

اجرای طرح بایوجمی و آلودگی تالاب انزلی
وی تاکید کرد:‌ اکنون بخش زیادی از منابع آب شیرین کشور برای کشاورزی مصرف می شود که در این میان بیشترین سهم حقابه تالاب ها به بخش کشاورزی و صنعت اختصاص می یابد، در سال 1396مجلس شورای اسلامی قانونی را برای حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور تصویب و وزارت نیرو را مکلف به تامین حقابه تالاب‌ها کرد، اما همچنان تامین و اختصاص این سهمیه از مطالبات اصلی جامعه محیط زیست کشور است.

وی افزود: در این قانون ورود گونه‌های مهاجم و مواد آلوده‌کننده به تالاب‌ها ممنوع شده است، اما در سال‌های اخیر شاهد صدور مجوز پرورش ماهی مهاجم تیلاپیا در برخی از استان‌های کشور یا اجرای طرح بایوجمی هستیم که با اقدام به ‌موقع دادستان انزلی متوقف شده است.

فناوری بایوجمی، یک روش مدیریتی در حذف آلودگی در آب و خاک است که با بکارگیری فناوری های زیستی و بازسازی چرخه های طبیعی به پالایش و تصفیه آلودگی ها کمک می کند که سازمان حفاظت محیط زیست طرح بایوجمی را به عنوان یک پروژه زیست پالایی برای سرعت بخشیدن به فرایند طبیعی خود پالایی تالاب انزلی با استفاده از سه نوع ماده پلی ساکارید الکترولیت، الکترودهای فتوکاتالیست و نوعی کمپوست مورد استفاده قرار داد. این طرح توسط یک شرکت دانش بنیان در سال ۱۳۹۰ ثبت اختراع شده است.

به گفته این کارشناس، البته بعد از اعتراض های زیادی از سوی سازمان های مردم نهاد محیط زیستی صدور مجوزهای جدید پرورش گونه مهاجم تیلاپیا در کشور متوقف شده است.

وی تاکید کرد:‌ جامعه محیط زیست از سازمان حفاظت محیط زیست انتظار دارد در کنار توجه به توسعه پایدار که لازمه پیشرفت کشور است، عوامل تاثیرگذار بر محیط زیست را نیز با نگاه اکولوژیک، جامع و دقیق مورد توجه قرار دهد.