عشایر خراسان شمالی بافت سیاه چادر را از سر گرفتند

محمدرضا قلی پور روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه سرپناه برخی از خانوارهای عشایری این استان که هم اینک از جنس برزنتی و نامناسب است اظهار داشت: این نوع سرپناه از آنان در شرایط آب و هوای مختلف به خوبی حفاظت نمی کند.

وی با بیان اینکه بافت سیاه چادر در سال های اخیر از رونق افتاده بود، افزود: سیاه چادربافی هنر و صنعتی ارزشمند با سابقه ای نزدیک به قدمت زندگی عشایری و کوچ نشینی است که به علت گسترش چادرهای برزنتی امروزه در اغلب مناطق عشایری به فراموشی سپرده شده است.

وی گفت: سیاه چادر دست بافته ای بسیار ساده با موی بز است که در سقف و دیوارهای چادر عشایر کاربرد دارد، ماده اولیه و مهم مورد نیاز برای بافت سیاه چادر موی بز است که از رنگ سیاه زاغ آن استفاده می شود.

مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی گفت: ۵۰ درصد چادر خانوارهای عشایری این استان کهنه و فرسوده هستند که نیاز به بازسازی و نوسازی دارد.

قلی پور افزود: از محل اعتبارات سفر رهبر معظم انقلاب ۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای نوسازی چادر های عشایری به این استان اختصاص یافته بود که با این میزان پنج هزار تخته چادر برزنتی در اختیار خانوار ها گذاشته شد.

وی گفت: اختصاص اعتبار برای خرید چادر عشایر برای اولین بار در این استان اتفاق افتاد اما این چادرها بعد از گذشت پنج سال در اثر باد و باران، آفتاب و سرما هم اکنون فرسوده و نیاز به بازسازی و حتی نوسازی دارد.

مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی با بیان اینکه هم اکنون سرپناه برخی از خانوار های عشایری این استان مقاومت لازم در برابر سرما و گرما را ندارد افزود: این اداره کل تسهیلات ارزان قیمت در اختیار خانوار ها برای تهیه چادر قرار می دهد.

قلی پور گفت: هم اینک از خانوار های عشایری می خواهیم تا سیاه چادر تهیه کنند چرا که در برابر سرما و گرما مقاوم تر است، چادر های برزنتی زود فرسوده خواهند شد و همچنین کیفیت سیاه چادر را نیز ندارد.

وی اظهار داشت: با توجه به اینکه سیاه چادر با موی بز تهیه می شود و برای هر چادر بیش از ۱۰۰ میلیون ریال هزینه در بر دارد این اداره کل تسهیلات مورد نیاز را در اختیار خانوار ها قرار می دهد.

وی افزود: چادر بیشتر خانوارهای عشایری این استان برزنتی است که بیشتر آنها نیز به مرور ایام کهنه و دچار فرسودگی شده اند.

وی گفت: چادرهای برزنتی در مقایسه با سیاه چادرها دوام زیادی ندارند و در گرما و سرما نیز محافظ مناسبی برای عشایر نیستند و بخصوص در فصول گرم در مقابل تابش خورشید، باد و باران دوام کمتری دارند.

قلی پور اظهار داشت: سیاه چادرها که از جنس موی بز هستند در فصل گرما و سرما بسیار مناسب بوده و در برابر تابش خورشید و همچنین باد و باران نیز مقاوم هستند.

وی افزود: سیاه چادرها به دلیل داشتن منفذ، بر خلاف چادرهای برزنتی که در فصل تابستان هوای داخل آن بسیار گرم است، به طور طبیعی از نوعی تهویه مطبوع برخوردارند و در فصول سرد نیز از چادرهای برزنتی بمراتب گرمتر هستند.

مدیرکل امور عشایری خراسان شمالی اظهار داشت: خانوارهای عشایری این استان به علت ضعف بنیه مالی، توانایی خرید سیاه چادر را ندارند.

وی گفت: خانوارهای عشایری این استان از نظر اقتصادی در وضعیت مناسبی نیستند و سود حاصل از کار آنان نیز رقم ناچیزی است و نمی توانند با سرمایه های اندک خود اقدام به تعویض چادر کنند.

مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی گفت: تولید صنایع دستی توسط خانوارهای عشایری این استان در دولت تدبیر و امید بیش از ۲ برابر شد و اکنون پنج درصد درآمد این قشر تولیدکننده از این محل تامین می‌شود.

قلی پور اظهار داشت: قبل از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، خانوارهای عشایری این استان سالانه چهار هزار و ۵۰۰ متر مربع انواع صنایع دستی تولید می کردند که این رقم اکنون با رشدی ۵۷ درصدی به ۱۰ هزار و ۳۰۰ متر مربع رسیده است.

وی بر تنوع بخشی اشتغال خانوارهای عشایری این استان تاکید و بیان کرد: در این راستا خانوارهای عشایری باید حمایت شوند تا علاوه بر تولید گوشت، فعالیت اقتصادی دیگری نیز برای افزایش درآمد خانوار خود داشته باشند.  

وی افزود: صنایع دستی عشایر استان انواع قالی کردی، قالیچه، سفره کردی، جاجیم، گلیم، خورجین، پلاس، لباس های محلی، دستکش، کلاه، توبره و کیف های دستی را شامل می شود که بخشی از آن برای مصرف خانوار است و بخشی به بازار عرضه می شود.

وی گفت: هم اینک هنرمندان عشایری در حوزه تولید سیاه چادر نیز فعالیت دارند که این امر علاوه بر افزایش درآمد خانوارها، کمکی به شناسایی هویت این قشر خواهد کرد و این فرهنگ را زنده نگاه خواهد داشت.

وی گفت: ۹۵ درصد درآمد قشر عشایر از فعالیت در حوزه دامپروری به دست می آید و پنج درصد از محل فروش صنایع دستی و گیاهان دارویی است.

مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی خاطرنشان کرد: صنایع دستی می تواند علاوه بر افزایش درآمد و ارزش افزوده به عنوان فرهنگی اصیل در حوزه عشایر حفظ شود.

وی افزود: بیشتر زنان و دختران عشایری به ‌موازات سایر فعالیت‌های خود از اوقات فراغتشان برای تولید صنایع دستی استفاده می‌کنند.

قلی پور گفت: قسمت عمده تولیدات عشایر جنبه خودمصرفی دارد و به‌صورت گوناگون مانند گلیم،  جوال، خورجین و سایر اقلام در زندگی روزمره آنان دیده شده و یا در مراکز داد و ستد محلی مبادله می‌شود و از این طریق بخشی از درآمد مورد نیاز خانوارها را تأمین می‌کند.

استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور دارای اقوام کرد، کرمانج، ترک، ترکمن، تات و بلوچ است که صنایع دستی هر یک از آن ها ویژگی های منحصر به فردی دارد.

هم اینک ۱۶ هزار هنرمند و صنعتگر در بخش صنایع دستی خراسان شمالی در قالب مشاغل خانگی و کارگاه‌های تولید انفرادی و گروهی مشغول به فعالیت هستند.

سالانه ۱۵۰ هزار مترمربع گلیم‌سفره ‌کردی در خراسان شمالی بافته می‌شود که بر این اساس و با توجه به تجمع بافندگان آن در بجنورد، این شهر به عنوان شهر ملی گلیم ‌سفره‌کردی ثبت شده است.

هم اینک حدود چهار هزار خانوار عشایری خراسان شمالی برای زمستان گذرانی در مناطق گرمسیری و قشلاقی مستقر هستند.

پنج هزار و ۳۵۰ خانوار عشایری خراسان شمالی بیش از ۷۰۰ هزار رأس دام سبک در اختیار دارند که ۲۵ درصد گوشت استان را تولید می‌کنند.

عشایر خراسان شمالی با جمعیتی بیش از ۳۰ هزار نفر در قالب ۲ ایل زعفرانلو و شادلو و ۳۸ طایفه با شیوه‌های سنتی کوچرو و نیمه کوچرو در این استان کوچروی می‌کنند.