روزهای ناخوش آل سعود

در روزهای اخیر عربستان شاهد تحولات مهمی بوده که همگی در کمتر از یک هفته اتفاق افتاده؛ معرفی ولیعهد سعودی به عنوان آمر قتل "جمال خاشقچی" خبرنگار عربستانی از سوی مدیر اطلاعات آمریکا و تحریم شماری از مقامات سعودی، حمله گسترده و دقیق پهپادها و موشکهای رزمندگان یمنی به ریاض، پیشروی رزمندگان یمنی در استان «مارب» و همچنین عمل جراحی بن سلمان از رویدادهایی است که حال خوشی برای آل سعود به ویژه ولیعهد آن باقی نگذاشته، چراکه شواهد ظاهری حکایت از به هم ریختن اوضاع داخلی خاندان سعودی دارد.   

دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا جمعه گذشته گزارش غیرمحرمانه‌ای را از قتل خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد خاندان سعودی منتشر کرد که در آن محمد بن سلمان، آمر این قتل فجیع معرفی شده است.

این گزارش تاکید دارد که از سال ۲۰۱۷، ولیعهد (عربستان) کاملا بر سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی پادشاهی (سعودی) تسلط دارد و بسیار بعید به نظر می‌رسد که مقامات سعودی بدون مجوز ولیعهد، عملیاتی از این دست را انجام داده باشند.

در گزارش دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا تصریح شده که "ما ارزیابی می‌کنیم که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، عملیاتی را در استانبول ترکیه برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقچی روزنامه نگار عربستانی تایید کرده است".

به دنبال همین گزارش، «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که علیه ۷۶ تبعه سعودی که شامل تعدادی از مقام‌های ریاض، خانواده‌های آنها و برخی از اعضای گارد سلطنتی عربستان است، محدودیت‌هایی برای صدور روادید در نظر گرفته، اما بن سلمان به ‌رغم صدور دستور قتل خاشقچی تحریم و یا محدود نمی‌شود؛ ولی قرار است امروز (دوشنبه) آمریکا مسایلی را درباره بن سلمان اعلام کند.

پیش از انتشار این گزارش، «جو بایدن» در تماس با شاه عربستان به وی گفته بود که ایالات متحده مسئولین نقض حقوق بشر در عربستان را مجازات خواهد کرد و کاخ سفید تغییرات عمده‌ای در روابط دو جانبه با ریاض اعمال خواهد کرد. ما آنها (مسئولان عربستان) را در مورد نقض حقوق بشر مسئول خواهیم دانست و اطمینان حاصل خواهیم کرد که آنها می‌خواهند برای برخورد با نقض حقوق بشر اقدام کنند".

یکی دیگر از مسایلی که خاندان سعودی به ویژه ولیعهد آن در روزهای اخیر با آن درگیر بوده مربوط به حمله گسترده پهپادی و موشکی رزمندگان یمنی به عمق خاک عربستان است.

سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن با بیان جزئیات عملیات گسترده شنبه گذشته در خاک عربستان سعودی، اعلام کرد که این عملیات با نام «توازن الردع الخامسة» (موازنه پاسخگویی پنجم) با چندین پهپاد و موشک بالستیک به طور مشترک انجام شده است .

سریع تصریح کرد که «مواضع و اماکن حساس در ریاض پایتخت دشمن، با یک موشک بالستیک از نوع "ذوالفقار" و ۹ فروند پهپاد "صماد۳" هدف قرار گرفت و شش فروند پهپاد "قاصف k۲" نیز مواضع نظامی در مناطق «ابها» و «خمیس مشیط» را هدف قرار دادند که به فضل خدا با دقت اهداف مورد اصابت قرار گرفت».

وی با بیان اینکه، عملیات «موازنه پاسخگویی پنجم» از شامگاه شنبه تا صبح یک شنبه به طول انجامیده، تأکید کرد، «تا زمانی که حملات و محاصره دشمن سعودی بر کشورمان ادامه دارد، عملیات‌ ما  نیز ادامه خواهد داشت و بیش از پیش گسترده خواهد بود».

پس از این حمله، فعالیت‌ فرودگاه‌های شهرهای ریاض (مرکز) و جده (غرب) و تمامی پرواز هواپیماها بر فراز آسمان عربستان متوقف شد.

یحیی سریع همچنین، از ساکنان عربستان سعودی خواست تا از تمامی مواضع، اماکن و فرودگاههای نظامی خود را دور نگه دارند.

«محمد البخیتی» عضو دفتر سیاسی «جنبش انصار الله» یمن نیز پیرو این حمله گسترده، طی سخنانی توقف حملات موشکی و پهپادی به عربستان را منوط به پایان جنگ و محاصره کشورش دانست.

البخیتی تاکید کرد که انجام این عملیات در عمق خاک عربستان متفاوت از عملیات قبلی بود و اهداف مهمی را مورد اصابت قرار داد.

مساله دیگری که خاندان سعودی به ویژه ولیعهد آن که وزیر دفاع عربستان نیز می‌باشد با آن درگیر است، جنگ یمن و باتلاق پیش روی سعودی و به ویژه عملیات رزمندگان یمنی در استان «مارب» می‌باشد که در هفته اخیر پیشروی های پی در پی رزمندگان یمنی موجب خواب پریشان بن سلمان شده است تا حدی که وی برای جلوگیری از پیروزی رزمندگان یمنی حتی متوسل به عناصر گروه تروریستی «داعش» برای مقابله با رزمندگان یمنی شده و با کمک آمریکایی‌ها شماری از تروریست‌های داعشی را از سوریه و عراق وارد استان مارب کرده است.

عمل جراحی آپاندیس بن سلمان در هفته گذشته بسیاری از فعالیت‌های وی را تحت الشعاع قرار داد و این مساله دقیقا در زمانی بود که بایدن با ملک سلمان تماس گرفت و به طور غیرمستقیم با زیر سوال بردن ولیعهد عربستان اعلام کرد که واشنگتن مسئولین نقض حقوق بشر در عربستان را مجازات خواهد کرد و ایالات متحده تغییرات عمده‌ای در روابط دو جانبه با ریاض اعمال خواهد نمود، موضوعی که موجب نگرانی عمیق خاندان سعودی شد و سران این کشور برای مقابله با این سخنان اقدام به یارکشی در میان متحدان عرب خود از جمله امارات، کویت و دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس کردند.

شرایط این روزهای خاندان سعودی به ویژه ولیعهد این رژیم آنقدر ناخوش شده که نشریات غربی که تا چندی قبل همواره حامی بی چون و چرای این خاندان بودند نیز به اوضاع و احوال بد این خاندان اشاره کرده‌اند.

روزنامه «لا تریبون» فرانسه یکشنبه گذشته در تحلیلی از روابط دولت جدید آمریکا با سعودی‌ها نوشت که «عربستان سعودی به شدت متزلزل شده است و مناسبات اخیر میان دو کشور مانند زلزله‌ای روابط دو جانبه را در نوردیده است».

این روزنامه فرانسوی با طرح این پرسش که آیا آمریکا گام جدیدی به سمت تحریم‌ها علیه عربستان بر خواهد داشت، تصریح کرد که «مناسبات اخیر میان دو کشور بدون شک زلزله‌ای در روابط ریاض و واشنگتن محسوب می‌شود».

خبرگزاری «رویترز» نیز شنبه شب در تحلیلی با اشاره به انتشار گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره دست داشتن محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی نوشت، «ایالات متحده می‌خواهد «فعلا» ولیعهد سعودی را سر جایش بنشاند».

به نوشته رویترز، تصمیم بایدن رئیس جمهوری آمریکا برای انتشار این گزارش حاکی از بازنگری در موضع واشنگتن در قبال عربستان، سوابق حقوق بشری‌اش و قراردادهای تسلیحاتی پرسود با این کشور است.

کارشناسان مسایل منطقه معتقدند که شواهد امر نشان می‌دهد، روزهای خوش آل سعود و یا به عبارت دیگر «ماه عسل ترامپ» با ولیعهد سعودی و همچنین دوران یکه تازی بن سلمان در جهان عرب به پایان رسیده و اگر رییس جمهوری جدید آمریکا در سخنان خود صادق باشد، در زمانی نه چندان دور جنگ یمن و توطئه‌های آل سعود علیه مردم منطقه که پیش از این با حمایت‌های مقامات واشنگتن صورت می‌گرفت، پایان خواهد یافت و مسلمانان نفس راحتی از دست خاندان سعود خواهند کشید.