جهان در ۱۳۹۹ ، افغانستان و ارتباط ریلی با ایران

به گزارش ایرنا، دولت افغانستان در سال ۱۳۹۹ با مشکلات داخلی، گفت وگوی بین افغانستانی صلح، پیامد امضای توافقنامه آمریکا با طالبان، حملات تروریستی و جنگ و فقر و بیکاری که داشت با گسترش ویروس کرونا نیز مواجه شد.

در واقع در افغانستان به عنوان کشوری آشنا با تراژدی و جنگ، شیوع کرونا تا حدی با بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری نیز مواجه شده است اما به رغم برخی تلاش های ملی و بین المللی برار یمهار آن آمار و ارقام همچنان در حال بالا رفتن است.

به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری موسسه "لووی" Lowy، احمد جواد عثمانی وزیر بهداشت افغانستان به تازگی اظهار داشت که نزدیک به یک سوم جمعیت افغانستان یا حدود ۱۰ میلیون نفر به کرونا مبتلا شده‌اند. این آمار بر اساس تحقیقی است که به گفته او با حمایت سازمان جهانی بهداشت و دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده و حاکی است که در شهر کابل بیش از نیمی از جمعیت ۵ میلیون نفری این شهر مبتلا شده‌اند.

نظام بهداشت و درمان افغانستان حتی پیش از شیوع کرونا هم به‌شدت ضعیف بود و از آن زمان تاکنون تنها ۹۰ هزار تست ویروس کرونا انجام شده که از این میان ۳۷ هزار تست مثبت بوده است. اما ظرفیت تست گرفتن تنها مشکل نیست؛ ‌برای موارد جدی بیماری تنها ۳۰۰ دستگاه ونتیلاتور در سطح کشور در دسترس است که برخی از آنها بی‌استفاده است زیرا کارکنان برای استفاده از آنها آموزش ندیده‌اند. همچنین گفته شده که ۳۲ دستگاه هم سرقت شده و به پاکستان قاچاق شده است. 

با این وجود دولت افغانستان برای مقابله جدی با کرونا مجبور شد دست به دامن جامعه جهانی شده و کمک‌های هنگفتی نیز برای انواع این چالش ها دریافت کند.

البته دولت این کشور در کمک به مردم فقیری که بر اثری بیماری کرونا با فقر بیشتری نیز روبرو شده بودند، تا حدودی موفق بود اما در جریان توزیع آن کمک ها با چالش دیگری با عنوان فساد ماموران دولتی نیز مواجه شد تا جایی که که در آخر سال ۱۳۹۹ حدود ۲۲۰ مامور بلندپایه و دون پایه به دادستانی معرفی شدند.

توافق صلح آمریکا با گروه طالبان

در این سال پس از امضای توافقنامه صلح بین آمریکا و گروه طالبان که این گروه را بار دیگر در سطح بین المللی مشروعیت ویژه بخشید، با فشار بر دولت افغانستان بیش از ۵ هزار زندانی طالبان را آزاد کرد و در همین راستا در ۲۲ شهریور مذاکرات بین افغانستانی دوحه با حضور نمایندگان شماری زیادی از کشورها و وزیران خارجه بصورت حضوری و ویدئویی آغاز شد اما موفقیتی در پی نداشت.

پیامد امضای توافقنامه آمریکا با طالبان کابل را تحت فشار سیاسی قرار داد تا جای که دولت افغانستان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای خارج شدن دونالد ترامپ از کاخ سفید لحظه شماری می کرد و با اعلام نتیجه آن که ترامپ را بازنده اعلام می کرد، مقامات دولتی در کابل با رهایی از فشار آمریکابرای صلح آمریکایی خرسند شدند .

پیامد دیگری توافقنامه آمریکا با طالبان افزایش کشتار غیرنظامیان بود که براساس گزارش سازمان ملل متحد حدود ۸ هزار نفر در این سال کشته و یا زخمی شدند.

تشدید جنگ، کشتارهای هدفمند، حملات خونین انتحاری در کابل و شهرهای افغانستان از پیامدهای دیگری توافقنامه آمریکا با گروه طالبان بود که مردم افغانستان را به ستوه آورده بود.

حمله به معبد سیک ها در افغانستان

در فروردین ماه همین سال مهاجمان انتحاری بر معبد سیک‌ها در کابل حمله کردند که در آن ده ها پیرو مذهب سیک کشته و یا زخمی شدند که پیامد کوچ اجباری این اقلیت قومی از افغانستان به خارج از کشور بود.

دو مهاجم انتحاری به معبد سیک‌های افغانستان در منطقه شوربازار واقع در اول شهر کابل حمله کردند که بر اثر آن ۲۵ غیر نظامی کشته و هشت تن دیگر زخمی شدند.

گروهک تکفیری داعش مسؤولیت این حمله تروریستی را برعهده گرفته و مدعی شده‌ که آنها این حمله را انجام داده‌اند.

برخی سفارت‌ها و نمایندگی‌های سیاسی، سازمان ملل متحد و برخی نهادهای بین المللی این حمله را محکوم کرده و آن را جنایت بشری عنوان کرده‌اند.

حمله به بیمارستان و زایشگاه دشت برچی

همچنین در اردیبهشت ماه این سال مهاجمان انتحاری به یک بیمارستان و زایشگاه در منطقه دشت برچی در غرب کابل حمله کردند که در آن بیش از ۷۰ تن کشته و یا زخمی شدند، بیشترین آنها مادرانی بودند که در این حمله پس از ولادت کودکان خود جان باختند و هرگز کودکان تازه به دنیا آمده خود را در آغوش نگرفتند. یعنی این کودکان نیز با این حملات بی امان برای همیشه از آغوش مادر و خانواده محروم شده و شماری از آنها به دامان مادران رضاعی برای پرورش رفتند.

حملات تروریستی هدفمند که نگرانی و محکومیت جهانی را در پی داشت نیز امسال افغانستان را با چالش دیگری روبروی کرد که در آن خبرنگاران، فعالان مدنی، کارمندان دولتی و مردم جان های خود را از دست دادند.

افتتاح خط آهن خواف-هرات

راه‌آهن "خواف" واقع در جنوب شرق استان خراسان رضوی به "هرات" واقع در غرب افغانستان با هدف تکمیل بخشی از کریدور ریلی بین‌المللی شرق به غرب و توسعه منطقه روز پنجشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۹ طی مراسم ویدیوکنفرانس با حضور رییس جمهوری، مسوولان سیاسی و اقتصادی دو کشور و استاندار خراسان رضوی در خواف آغاز شد.

در واقع مسیر ریلی خواف به هرات یکی از طرحهای بسیار مهم ملی و بین‌المللی است که نه تنها موجب افزایش ارزآوری اقتصادی، حمل ارزان و با صرفه کالا بین ایران و افغانستان می‌شود بلکه بر ثبات و امنیت، ظرفیتهای اشتغالزایی و ارتقاء وضعیت اقتصادی کل منطقه می‌افزاید.  

فعالیت راه‌آهن خواف - هرات با ایجاد ظرفیت حمل و نقل سالانه ۱۲ میلیون تن بار و کالا نقش موثری بر افزایش حجم صادرات و واردات و رونق اقتصادی افغانستان و توسعه مبادلات کشور دوست و همسایه شرقی با جمهوری اسلامی ایران دارد. 

علاوه بر ظرفیتهای حمل ریلی بار و کالا، با بهره‌برداری راه‌آهن خواف - هرات سالانه یک میلیون نفر مسافر نیز امکان رفت و آمد با قطار را در مسیر ایران و افغانستان خواهند یافت. 

همچنین با راه‌اندازی خط ریلی خواف - هرات زنجیره حمل و نقل کالا در کریدور بین‌المللی کامل شده و کشور افغانستان که در خشکی محصور است از طریق این خط آهن و اتصال آن به مسیر ریلی در دست ساخت مشهد- بیرجند- زاهدان- چابهار برای صادارت، واردات و ترانزیت سهل و سریع، به آبهای آزاد در جنوب ایران دسترسی می‌یابد.

مرکز شهرستان ۱۵۰ هزار نفری خواف در فاصله  ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است. این شهرستان نوار مرزی ۱۲۳ کیلومتری با افغانستان دارد.

راه‌آهن خواف - هرات که سبب احیای "جاده ابریشم" از طریق ریلی و اتصال خط‌ آهن چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود، نه تنها در توسعه منطقه و کشور دوست و همسایه افغانستان نقش مستقیم دارد بلکه تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای عضو سازمان همکاریهای اکو، افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و آغازی برای ایجاد یک کریدور بین‌المللی در مسیر شرق به غرب و شمال به جنوب بازرگانی جهان را در پی دارد.

همچنین مسیر ریلی خواف - هرات در کنار "راه‌آهن در دست ساخت چابهار- زاهدان- بیرجند - مشهد" در مسیر کریدور بین‌المللی تجارت جهانی، نویدبخش رونق و توسعه اقتصادی برای کشورهای منطقه است.

پیش از افتتاح رسمی، نخستین محموله صادراتی جمهوری اسلامی ایران شامل ۵۰۰ تن سیمان با هدف بررسی مشکلات و نقاط قوت خط ریلی خواف - هرات روز ۱۲ آذر ماه جاری با استقبال گرم مسوولان افغانستان، با قطار باربری از خواف به هرات حمل شد.

آگاهان اقتصادی و بازرگانی افغانستان این رویداد را از مهم ترین و مثبت ترین تحولات سال ۱۳۹۹ در ابن کشور ارزیابی کرده و گفتند که این راه آهن افغانستان را از طریق جمهوری اسلامی ایران به ترکیه و کشورهای اروپایی وصل کرده و همچنین با توسعه راه آهن در داخل افغانستان ایران را با کشورهای آسیای میانه و روسیه نیز وصل خواهد کرد.

این تحول بزرگ موجب دلگرمی زیاد مردم مردم افغانستان شده و آنها از این تحول اسقبال گرم کرده و ابراز امیدواری می کردند که این تحول بتواند در قیمت کالای وارداتی نیز کاهش ایجاد کند و درآمد دولت نیز افزایش دهد.

افتتاح راه آهن آقینه - اندخوی

در ۲۵ دی ماه امسال نیز راه آهن آقینه - اندخوی در داخل خاک افغانستان با کمک مالی ترکمنستان ساخته و با حضور مجازی رئیسان جمهوری دو کشور افتتاح شد که آنهم تحولی مهمی در تجارت این کشور با آسیای میانه بویژه ترکمنستان خوانده شده است.

محمد اشرف غنی٬ رئیس جمهور افغانستان و قربان‌قلی بردی‌محمدف، رئیس جمهور ترکمنستان روز پنجشنبه، ۱۴ ژانویه ۲۰۲۱، طی مراسمی از طریق ویدئوکنفرانس سه پروژه مشترک اقتصادی و زیربنایی میان دو کشور را افتتاح کردند.

این سه پروژه که شامل خط آهن آقینه- اندخوی، پروژه خط انتقال برق «۵۰۰kv» کرکی- اندخوی- پلخمری و پروژه وصل فیبر نوری امام نظر- آقینه- سرحد آباد- تورغندی بود با دستور رهبران دو کشور رسما افتتاح شد.

محمد اشرف غنی٬ رئیس جمهور افغانستان در مراسم افتتاح این پروژه‌ها ضمن تاکید بر اهمیت موقعیت جغرافیایی افغانستان به عنوان چهارراه اتصال آسیای مرکزی با جنوب، شرق و غرب این قاره گفت: بهره‌برداری و ادامه‌ کار پروژه‌های بزرگ اقتصادی و زیربنایی، از جمله افتتاح راه آهن خواف – هرات که در این اواخر شاهد آن بودیم، نشان دهنده آن است که دیدگاه ما برای اتصال منطقه‌ای یک واقعیت انکارناپذیر است.

قربان‌قلی بردی‌محمدف، رئیس جمهور ترکمنستان نیز افتتاح این پروژه‌ها را با اهمیت خوانده و اعلام کرد که آنها برای ایجاد اشتغال و جذب سرمایه گذاری خارجی در افغانستان موثر خواهد بود.

وی همچنین با بیان اینکه کلیه این پروژه‌ها در راستای منافع امنیتی کشورهای منطقه خواهد بود٬ تاکید کرد که همکاری موثر نقش عمده در امنیت منطقه خواهد داشت.

گفتنی است پروژه راه آهن آقینه- اندخوی بیش از ۳۰ کیلومتر طول دارد. این خط آهن دارای ۲۴ کیلیومتر طول اصلی و ۶ کیلومتر طول فرعی در شهرستان اندخوی ساخته شده است. از سوی دیگر کار ساخت این پروژه حدود ۳۰ میلیون دلار هزینه برداشته است.

پروژه برق رسانی کرکی – اندخوی – پلخمری نیز شامل تکمیل کار ساخت خط انتقال برق «۵۰۰kv» از آقینه الی شبرغان و «۲۲۰kv» نیز از شبرغان الی مزار شریف است.

همچنین کار ساخت پروژه فیبر نوری در بندر آقینه تکمیل شده است. با این پروژه «۲۵۰۰MB» اینترنت از طریق کشور ترکمنستان٬ وارد افغانستان خواهد شد. بر این اساس شهروندان افغانستان در ولایت هرات و همجوار آن، از این خدمات اینترنتی استفاده خواهند کرد.

آتش سوزی گمرک اسلام قلعه

اما آخرین رویداد تلخ اقتصادی آتش سوزی ۲۵ بهمن ماه با آتش گرفتن یک تانکر حامل گاز مایع بود که بسرعت در انبارهای گمرک اسلام قلعه سرایت کرده و خسارات هنگفتی مالی برجای گذاشت.

دولت افغانستان برای مهار این آتش سوزی از نیروهای خارجی مستقر در افغانستان و کشورهای همسایه درخواست کمک کرد اما در این میان تنها جمهوری اسلامی ایران به این خواست دولت افغانستان پاسخ مثبت داده و در مهار آن نقشی کلیدی ایفا کرد که با استقبال گرم دولت و ملت این کشور مواجه شد.

این آتش سوزی باعث شد که مرز دو کشور برای یک هفته مسدود شود و همچنین قیمت‌ها در افغانستان برای چند روز تا ۳ برابر افزایش یابد اما با بازگشایی دوباره مرز وضعیت بازار کالاها ها در این کشور به حالت عادی برگشت.

اتاق تجارت و بازرگانی افغانستان خسارات آن آتش سوزی را صدها میلیون دلار اعلام کرد و گفت که اگر دولت خسارات بازرگانان را نپردازد، تیر خلاص بر بخش خصوصی در غرب افغانستان خواهد بود.

شکست طرح صلح آمریکایی برای افغانستان

اما آخرین تحولات سال ۱۳۹۹ افغانستان اذعان آمریکا به شکست طرح صلح دوحه و آمدن زلمی خلیل زاده فرستاده ویژه آمریکا برای صلح این کشور با طرح جدید به کابل و نامه نگاری آنتونی بلینکن است که مقامات دولتی را در افغانستان عصبانی کرده و صف آرایی جدیدی را در این کشور بوجود آورده است.

وزیر خارجه آمریکا در نامه به رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان از آنها خواسته است که برای نشستی شبیه "نشست" بن آمادگی داشته باشند که بزودی برگزار خواهد شد و نشستی هم در ترکیه با حضور طالبان و هواداران جمهوریت برگزار می شود.

آمریکا همچنین گفته است که نشستی دیگری را با ریاست سازمان ملل متحد با حضور تمام کشورهای منطقه و همسایه‌های این کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران برگزار می کند که برای تأمین صلح افغانستان توافقی صورت گیرد.

اما کارشناسان محتوای این نامه را مملو از تهدید و هشدار برای کابل دانسته و باور دارند که دولت اشرف غنی در نهایت مجبور پذیرش آن خواهد شد.

اما این نامه عصبانیت محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان و معاون وی را در پی داشت که رئیس جمهوری در روز افتتاح سال جدید کاری مجلس گفت که هرکسی طرحی را برای صلح افغانستان روی کاغذ می نویسد اما این طرح ها کاربردی ندارد و تنها راه انتقال قدرت انتخابات است.

امرالله صالح معاون وی نیز در کابل در واکنش به این نامه گفت که تغییری در موضع دولت وارد شده و آنها هیچ نگرانی ندارند و هرگز حق رای مردم را معامله نخواهند کرد.

اما عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی واکنش متفاوت تری نشان داد و گفت که این نامه تعجیل آمریکا و کشورهای خارجی را برای صلح نشان می دهد و وی بزودی نشستی را برای بررسی این خواست آمریکا برگزار خواهد کرد.

نشست صلح افغانستان در مسکو

اکنون که روزهای آخر سال ۱۳۹۹ در افغانستان در حال سپری شدن است یک نشست صلح دیگر برای افغانستان مسکو با حضور گروه طالبان طراحی شده و از کابل نیز خواسته شده است که در آن شرکت کند و وزارت خارجه افغانستان به این دعوت پاسخ مثبت داده است.

اما طرح دولت موقت برای ادغام طالبان از طرف مسکو که بارها در رسانه های داخلی افغانستان مطرح شده، باعث نگرانی کابل شده است.

افغانستان حدود ۴۰ سال از قرن حاضر را که با پایان امسال به آخر می رسد، در مقابله با متجاوران خارجی سپری کرده است که ویرانی، مهاجرت، کشتار و مبارزه با افراط گرایی را در پی داشت و در سال آینده نیز بیمی از جنگ‌های شدیدی توسط آگاهان نظامی و دولت پیش بینی شده است.