امیررضا وکیلی‌فرد (متولد ۱۳۴۷) دانش آموخته آموزشکاوی زبان دوم از دانشگاه مونترال کانادا، دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، عضو حقیقی شورای علمی بنیاد سعدی و عضو حقیقی شورای برنامه ریزی درسی دفتر تألیف کتاب های درسی آموزش و پرورش است و به کارگیری فناوری‌های نوین در آموزش و یادگیری زبان فارسی، تهیه و تدوین متون درسی زبان فارسی، طراحی و ارزشیابی راهبردهای تدریس و فارسی برای هدف‌های دانشگاهی یا هدف‌های ویژه حوزه مطالعاتی وی را تشکیل می‌دهد.
وی آثار مختلفی را در موضوعات مرتبط با آموزش زبان ترجمه و تالیف کرده است؛ از جمله ۲۰۰۰ موضوع برای گفتگو در کلاس زبان نوشته نانسی‌الن زلمن که همراه با لیدا جعفروند گیگلو (فرهیختگان، ۱۳۹۷) و آزمون‌سازی برای مدرسان زبان از آرتور هیوز همراه با پروانه احمدی و لیلا گلپور (فرهیختگان، ۱۳۹۷) ترجمه کرده و مولف سه عنوان کتاب فارسی‌نامه شامل یک کتاب فارسی‌نامه ۱ همراه با کتاب تمرین و دو عنوان فارسی‌نامه تخصصی؛ فارسی‌نامه علوم پزشکی و فارسی‌نامه علوم اجتماعی نیز است که اخیرا به همت معاونت گسترش زبان فارسی و ایرانشناسی در مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی وزارت عتف و توسط انتشارات فرهیختگان منتشر شده است.
مجموعه کتاب‌های فارسی‌نامه با هدف آموزش نظام‌مند مهارت‌های پنج‌گانه زبانی به فارسی‌آموز خارجی با روش‌ها و رویکردهای نوین آموزشکاوی تالیف شده است. این کتاب با درگیر کردن فارسی‌آموزان در فعالیت‌های گفتاری ارتباطی و ارائه اهداف دست‌یافتنی یادگیری زبان فارسی را شخصی‌سازی و انگیزه‌بخش می‌کند.
فارسی‌نامه سطوح عمومی پایه (پایه و فراپایه)، میانی (فرومیانی، میانی، فرامیانی) و پیشرفته (فارسی دانشگاهی برای علوم پرشکی، علوم اجتماعی، علوم انسانی، علوم مهندسی) دارد که فعلا علوم پزشکی و علوم اجتماعی از این سطح تالیف شده است.
هریک از کتاب‌های این مجموعه همزمان به پنج مهارت اصلی زبانی (شنیداری، گفتاری، خوانداری، نوشتاری، فرهنگی و اجتماعی) و زیرمهارت‌های زبانی (دستور، واژه و تلفظ) می‌پردازد. البته در سطح عمومی، بر مهارت شنیداری و مهارت گفتاری بیشتر تاکید شده تا امکان ارتباط کارآمدتر را با فارسی‌زبانان و در موقعیت‌ها و زندگی واقعی فراهم آورد.
هر کتاب ۱۰ واحد و ۱۰ درس
هر کدام از این کتاب ها از ۱۰ واحد ده‌صفحه‌ای تشکیل شده است؛ دو صفحه نخست به آمادگی ذهنی (warm-up) فارسی‌آموز اختصاص دارد و پس از آن سه درس هر کدام در دو صفحه تهیه شده است که بر اساس رویکرد ارتباطی برای گسترش مهارت های زبانی تدوین شده‌اند. در پایان هر واحد یک صفحه به نام ایست و نکته‌های مهم آورده شده است تا فراگیران دانش زبانی خود را بسنجند. بروندادهای یادگیری در پایان هر درس با عبارت اکنون می‌توانم بیان شده‌اند.
در مجموع انتظار می‌رود فارسی‌آموز بعد از پایان دوره این کتاب‌ها از نظر دستوری چگونگی ساخت و شکل‌گیری جمله‌ها، بخش‌های گفتار، زمان و الگوهای گفتاری به دانسته‌های کافی دست یابد و در زمینه توانایی ارتباطی نیز با استفاده از آموخته‌های دستوری بتواند زبان را در بافت‌های گوناگون در دنیای واقعی به کار برد؛ از جمله بداند در چه زمانی و مکانی گفتار رسمی یا غیررسمی را به کار برد و دو گونه گفتاری و نوشتاری تولید کند.
بخش‌های خودسنجی کتاب به زبان‌آموزان کمک می‌کند تا دریابند تا چه میزان به هدف‌های زبانی و ارتباطی در این واحد دست یافته‌اند. کتاب کار و تمرین‌های ساختاری آن، هم "درستی" و هم "روانی" زبان فارسی را در هر یک از مهارت‌ها گسترش می‌دهد.
در این مجموعه، برای نخستین بار رمزینه‌های پاسخ سریع (QR code) برای شنیدن همه تمرین‌های شنیداری به کمک تلفن همراه به‌کار رفته است و راهبردهای یادگیری مهارت‌های زبانی به صورت گسترده آموزش داده شده است.
غلبه فرهنگ ایرانی بر تصاویر و متن کتاب با اندکی تساهل
از نظر شکلی هم فارسی‌نامه تقریبا مطابق بیشتر کتاب‌های آموزش زبان در قطع رحلی کوچک چاپ شده، با معرفی نشانه‌های به کار رفته از جمله کار دونفره، یا شنیدن و رمزینه پاسخ سریع و بعد آوانگاری حروف آغاز می‌شود. کتاب کلاس فارسی‌نامه رنگی و کتاب تمرین سیاه و سفید است و تا حد ممکن تصاویر و طرح‌های گرافیکی آموزش فارسی را برای فارسی‌آموز آسان و جالب کرده است.
ناگفته پیداست یاد گرفتن یک زبان برای زبان‌آموز هرگز به محدوده صرف الفبا، لغات و اصطلاحات منتهی نمی‌شود، بلکه زبان‌آموز هر زبانی با فرهنگ گویشوران آن زبان نیز آشنا خواهد شد و اگر علاقه‌مند باشد دروازه‌ای برای ورود او به دنیایی جدید از فرهنگ، سیاست، اجتماع و اقتصادی متفاوت با دنیای مادری اوست. با اینکه نویسنده و طراحان فارسی‌نامه همت خود را برای ایرانی بودن طرح‌ها و پاشیدن رنگ فرهنگ ایرانی بر گفت‌وگوها و متن کتاب و در مجموع ساختار کلی آن به کار گرفته‌اند، جای تعجب دارد که در بعضی تصاویر مثل تصویر ابتدایی واحد ۵ (ص. ۴۱) که به موضوع خانواده می‌پردازد تصویر یک خانواده غیرایرانی را برگزیده‌اند.
کتاب کلاس فارسی‌نامه با اولین درس یعنی سلام و کتاب تمرین با تمرکز بر حروف فارسی آغاز می‌شود، جمع‌بندی متن‌های شنیداری در پایان کتاب که فرصت شنیدن همه آنها را یکجا و با استفاده از نرم‌افزاری در گوشی تلفن همراه به فارسی‌آموز می‌دهد، همچنین واژه‌نامه ای آوانگاری‌شده از همه واژه‌های کتاب و واژه‌های دستوری همراه با معادل‌های انگلیسی آنها از دیگر مزایای فارسی‌نامه است.
نظر شما