به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی اتمی دیروز در برابر پارلمان اتحادیه اروپا گزارشی از عملکرد این سازمان ارائه کرد. وی از آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان ابزاری در دست اتحادیه اروپا برای عملی کردن برنامه اش در راستای بازسازی چندجانبه گرایی و رسیدن به اهداف چشم انداز ۲۰۳۰میلادی این اتحادیه نام برد.
وی که در این نشست درباره فواید و اهمیت انرژی صلح آمیز هسته ای در تولید انرژی پاک، سلامت و بهداشت و کاربردهای آن در کشاورزی و حتی کنترل ضایعات پلاستیکی سخن می گفت، وقتی حرف به پرونده ایران کشیده شد با تاکید بر نقش آژانس در حفط صلح و امنیت جهانی ابراز امیدواری کرد که آمریکا به معاهده اتمی با ایران بازگردد.
وقتی از وی درباره اصرار ایران بر اینکه آمریکا باید گام اول را بردارد پرسیده شد وی گفت «برای تانگو دو نفر لازم است» یا به فارسی بخواهیم بگوییم برای پرواز دو بال لازم است. گروسی تصریح کرد که در دو سال گذشته دخیره اورانیوم ایران و همچنین توانایی فنی این کشور افزایش یافته و ایران مهارت های خود در این زمینه را دقیق تر کرده است.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی بیان داشت: «حتی اگر یک چوب جادو یا دست خدا هم داشتیم و همین فردا می زدیم (به ایران)، باز هم کلی کار (عقب افتاده) برای انجام داشتیم.» وی تاکید کرد که براساس گفت وگوهایی که انجام داده فکر می کند که بازگشت آمریکا ممکن باشد. وی عنوان کرد: «آنها می خواهند به توافق برگردند، اما البته موضوعاتی هست که باید روشن شوند.» گروسی با بیان اینکه این کار غیرممکن نیست افزود: «بازگشت آمریکا دشوار است اما غیرممکن نیست».
ایران از ماه گذشته بازدیدهای بازرسان آژانس از مراکز اتمی خود را محدود کرده است. البته بر اساس توافق لحظه آخر مدیر آژانس با مقامات ایرانی همچنان مقداری از بازرسی ها ممکن است.
بر اساس توافق ایران با مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران دیگر فیلم های دوربین های نصب شده در تاسیسات خود را در اختیار آژانس نخواهد گذاشت. با این حال بر اساس این تفاهم، ایران قبول کرده است تا سه ماه از پاک کردن فیلم ها خودداری کرده و در صورت رفع تحریم ها در این سه ماه، فیلمها را در اختیار آژانس قرار دهد. در صورت عدم رفع تحریم ها، ایران تهدید کرده است که فیلم ها را پاک خواهد کرد.
گروسی می گوید برای برجام اکنون بسیار مهم است که از پنجره فرصتی که ایران در اختیار گذاشته برای دیپلماسی استفاده شود.
مقامات ایرانی هرگونه مذاکره با آمریکا یا کشورهای اروپایی را مشروط به رفع تحریم ها و اجرای کامل تعهدات کشورهای امضا کننده برجام از جمله آمریکا دانسته اند. پیش از این سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه در توئیتی اظهار داشت که دیگر گروه پنج به علاوه یک وجود ندارد. منظور وی این است که آمریکا از برجام خارج شده و دیگر یکی از طرف های آن به حساب نمی آید.
امروز پس از آنکه بوریس جانسون درپارلمان انگلیس از برنامه این کشور برای نوسازی و توسعه سلاح های اتمی خبر داد، جواد ظریف در توئیتی انگلیس را به دورویی متهم کرد. وی نوشت «بوریس جانسون با ریاکاری نگران تولید یک سلاح هسته ای واقعی توسط ایران است» در حالی که کشور خودش برنامه ای برای توسعه این سلاح ها دارد. ظریف در این توئیت می نویسد: برخلاف انگلیس و دوستانش، ایران متعهد است که تسلیحات اتمی و همه انواع سلاح های کشتار جمعی وحشیانه بوده و باید برچیده شوند.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری ایران بارها و از جمله در دیدار با وزیر اموذخارجه ایرلند که اکنون نقش تسهیل کننده اجرای برجام از سوی شورای امنیت سازمان ملل را به عهده دارد از لزوم رفع تحریم ها سخن گفته است. مقامات ایرانی و از جمله رئیس جمهوری اظهار داشته اند تمام اقدامات ایران قابل بازگشت بوده و در صورت رفع تحریم ها ایران اقدامات جبرانی انجام خواهد داد.
روحانی گفته است به رغم توقف پروتکل الحاقی، ایران همچنان مصمم به همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
تحولات ماه ها و هفته های اخیر نشان داد که پنجره فرصت برای بازگشت برجام به ریل اصلی همیشه باز نیست. اتحادیه اروپا و انگلیس بیش از دیگران به موفقیت برجام نیاز دارند. اتحادیه اروپا به دلیل چندپارگی درونی و نداشتن سیاست خارجی منسجم و قاطع، و برای نشان دادن اهمیت وجودی خود در عرصه بین المللی تلاش می کند از خود نقش فعالی در رویدادهای بین المللی به نمایش بگذارد. به همین دلیل موفقیت برجام برای هویت یکپارچه و تصمیم گیری در سیاست خارجی اتحادیه اروپا نقش مهمی دارد.
انگلیس نیز که پس از خروج از اتحادیه اروپا خود را در معرض انزوای جهانی می بیند به هر دستاویزی برای اینکه خود را یک قدرت با نفوذ جهانی جا بزند چنگ خواهد زد. به همین دلیل این دو، یعنی اتحادیه اروپا و انگلیس تلاش خواهند کرد تا جایی که می توانند نقشی برای خود در برجام حفظ کنند.
بیشتر کارشناسان معتقد هستند که سیاست فشار حداکثری آمریکا شکست خورده و این کشور دیگر کارتی برای بازی کردن در برابر ایران ندارد. همانطور که دیپلمات کهنه کار ایرانی سید کاظم سجادپور در سخنان خود در اندیشکده انگلیسی «روسی» (RUSI) بیان کرد، ایران تحریم ها را به خوبی مدیریت کرده و حتی تا حدودی رشد اقتصادی نیز داشته است. این در حالی است که بسیار از کشورهای غربی از جمله انگلیس در سال گذشته شاهد رشد منفی بوده اند.
ایران از نظر اعتماد به نفس و استقلال از برجام در وضعیت بهتری قرار دارد. اما در مقابل آنچه برای آمریکا و طرف های اروپایی از این ماجرا باقی خواهد ماند، سابقه تاریک در تاریخ دیپلماسی و زوال اعتماد بین المللی نسبت به آنهاست. کشورهای دیگر جهان، ولو در سکوت، شاهد عدم پایبندی به تعهدات بین المللی و حتی مصوبات شورای امنیت از سوی آمریکا و دولت های اروپایی هستند.
اعتماد در فضای روابط بین الملل به عنوان یکی از مهمترین پایه های قدرت نرم از اهمیت خاصی برخوردار است. اکنون این اعتماد به آمریکا و کشورهای اروپایی تا حدود زیادی متحمل خسارت شده است. اما امکان دارد با توسل به عقلانیت و استفاده از فرصت طلایی پیش رو برای جبران اشتباهات و بازگشت به اجرای تعهدات، بتوان تا حدودی جلوی این خسارت را گرفت.
با این حال و در هر صورت، چه آمریکا و کشورهای اروپایی به برجام و اجرای کامل تعهداتشان برگردند یا نه، این ایران است که در درازمدت برنده این زورآزمایی خواهد بود.
نظر شما