سلامتی؛ سین هشتم نوروزی

هر سال با آمدن بهار، چهره شهر و روستا تغییر می کند و شکفتن شکوفه ها و روییدن گیاهی از دل سنگ، لبخندی بر لب ها می نشاند و امیدی دوباره بر دل ها جوانه می زند، روزنه امیدی که اقشار مختلف جامعه را بر آن می دارد تا با خانه تکانی دل‌هایشان، فصل جدید و پر باری را در زندگیشان رقم بزنند و با دید و بازدید از اقوام و فامیل هر آنچه از کدورت ها باقی مانده بزدایند.

اما دو سالی است که نوروز هماهنگ با شرایط ایجاد شده بر اثر شیوع ویروس کرونا، رنگ و بوی دیگری گرفته،  اگر چه خانه تکانی و سفره عید و نو نواری مانند سال های قبل به چشم می خورد اما بنا به رعایت پروتکل های بهداشتی و درمانی، دید و بازدیدها از فضای واقعی به دنیای مجازی کشیده شده است.

هر چند از دیرباز در رسوم و آیین ایران باستان، رعایت بهداشت و نظافت همواره مورد تاکید بود چنانچه هوشنگ جاوید پژوهشگر آیین های سنتی و موسیقی اقوام درباره آن به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: نوروز یکی از رسوم و آیین باستانی ایرانیان است که با نو کردن و اهمیت دادن به بهداشت پدید آمد، آن زمان تعریفی از بهداشت به معنای امروزی وجود نداشت اما چیزهایی که مضمحل و خراب می شد را در پایان سال از خانه خارج می کردند و دور می انداختند.

وی ادامه می دهد: حتی رنگ خانه ها را به دلیل اینکه در زمستان اجاق های ذغالی داخل خانه بود و دود و سیاهی خانه را می گرفت، سفیدکاری می‌کردند تا همه چیز مهیای ورود به سال جدید شود،  نکته مهم تر اینکه در رسم ایرانیان، دوبار در سال خانه تکانی مرسوم بود؛ یکی در آغاز سال جدید و دیگری در آغاز فصل پاییز که مهرگان می نامیدند.

پژوهشگر آیین های سنتی با اشاره به اینکه مهرگان برای ایرانیان و حاکمانی که بعد از اسلام وارد ایران شدند آنقدر اهمیت داشت که اگر زمان هایی با ایام خاص مذهبی مصادف می شد، یا چند روز جلوتر از رسیدن این ایام مذهبی یا پنج روز پس از گذشتن این ایام آن را اجرا می کردند،  حتی کوزه های آب را نو می کردند چرا که آب در کوزه می ماند جلبک می زد پس باید عوض شود.

به گفته جاوید، این موارد حکایت از این دارد که نیاکان ما در رعایت بهداشت و حفظ جان یکدیگر، ید طولایی داشتند،  حال که با ویروس منحوس کرونا دست و پنجه نرم می کنیم بسیاری از خانواده ها در جهت کمتر آسیب دیدن خود و دیگران، برای دیدار بزرگان برنامه ریزی خواهند کرد.

وی ادامه می دهد: به طور حتم می دانند بهینه است که برای دیدار با بزرگان به صورت نوبتی به دید و بازدید بپردازند تا هم آن بزرگ فامیل از خطر در امان بماند و هم روحیه خوبی در سال نو پیدا کند چرا که مردم ایران بسیار هوشمندتر و صبورتر از سایر نقاط جهان هستند و می دانند در این اوضاع و روزهای نوروزی، فرصت هایی برای خود و خانواده فراهم می کنند تا آسیبی نبینند.

جاوید در پاسخ به اینکه در برخی طوایف و اقوام که آیین ها جدی تر از سایر نقاط برپا می شود چگونه می توان از شیوع کرونا جلوگیری کرد؟ توضیح می دهد: میان برخی اقوام و طوایف واقعا کنترل این کار سخت است چرا که آیین و رسوم بسیار حائز اهمیت است،  پس باید با زبان و فرهنگ همان قوم برنامه ریزی کرد و مراکز بهداشتی را در آن مناطق فعال تر عمل کنند.

پژوهشگر آیین های سنتی تاکید می کند: مردم، آیین ها را با شرایط خاص انجام می دهند اگر همین آیین و مراسم را هم برگزار نکنند دیگر چیزی از رسوم باقی نمی ماند.

از: فاطمه دهقان نیری