نابودی کشاورزی فارس با تداوم برداشت‌های بی رویه آب از منابع تالابی

به گفته مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس و رئیس کارگروه تخصصی ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب های استان فارس : آبخوان های اطراف دریاچه بختگان بازده  هیدرولوژیکی منفی داشته و انتقال آب شور از تالاب ها به سفره های آب زیر زمینی تهدید جدی برای کشاورزی پایدار بوده و به جرات می توان گفت با ادامه این روند کشاورزی به زودی  روند زوال را پیش می گیرد.

حمید ظهرابی با تشریح اقداماتی که تا کنون به منظور انجام طرح مطالعه، حفاظت و احیای دریاچه های استان انجام شده است، گفت: انتقال آب شور از تالاب ها به سفره های آب زیر زمینی تهدید جدی برای کشاورزی پایدار بوده و به جرات می توان گفت با ادامه روند برداشت بیش از حد مجاز آب از سفره های زیرزمینی کشاورزی رو به زوال  خواهد رفت. 

ظهرابی خاطر نشان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده از میان آبخوان های جهان آباد، خیر، استهبان، نیریز، تنگ حنا  ،  پیچگان ۱، تنگ حنا – پیچگان ۲ و خانه کت، بیشتر آنها دارای بازده  منفی به بختگان هستند. نحوی که  در مجموع یک میلیون متر مکعب از آب شور تالاب وارد این سفره های آب زیر زمینی می شود و با افزایش عمق چاه‌ها و برداشت بیشتر از منابع و پایین تر رفتن سفره ها این فرایند تا شور شدن کامل سفره ها و متعاقب آن اراضی کشاورزی پیش خواهد رفت.

وی افزود: سفره های آب زیر زمینی اطراف تالاب با کسری سالانه حدود ۱۲۰  میلیون متر مکعبی مواجه هستند و با این روند افت بیشتر سفره ها حتمی و در نتیجه شور شدن بیشتر سفره های آب زیر زمینی  کشاورزی منطقه را تهدید می کند.  

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس اظهار داشت: نتایج اولیه مطالعات هیدروژئولوژیکی آبخوان های مجاور تالاب ها در دانشگاه شیراز نشان می دهد که جهت جریان طبیعی و نرمال از آبخوان ها به تالاب ها وجود ندارد و جریان آب زیرزمینی معکوس شده و آب از تالاب به آبخوان های مجاور وارد شده است و محاسبات اولیه بیلان آبخوان های مجاور نشان می دهد که سالانه رقمی در حدود یک  میلیون متر مکعب آب از تالاب ها به سمت آبخوان های مجاور وارد می شود و باید توجه داشت که این مقدار در شرایط خشکی و زیر حد نرمال آب تالاب ها رخ می دهد.

وی اظهار داشت: در اثر شرایط هیدروژئولوژیکی پیش آمده مقدار هدایت الکتریکی در آبخوانها از ۳ هزار و ۶۰ در استهبان تا ۱۹ هزار و ۴۵۰ میکروزیمنس بر سانتیمتر در تنگ حنا پیچگان ۱ افزایش یافته است.

این مقام مسئول گفت: بخش زیادی از آب های زیرزمینی آبخوان های آبرفتی که باید وارد تالاب ها می شدند هم اکنون توسط چاه های بهره برداری برداشت می شوند و ورود به تالاب ها و تغذیه آن ها محدود شده است.

ظهرابی بیان داشت: بررسی های اولیه نشان می دهد که برای رسیدن به یک شرایط نرمال هیدرولیکی بین تالاب ها و آبخوان های مجاور، در گام اول علاوه بر تمرکز بر تغییر شرایط هیدرولیکی برای جبران آب زیرزمینی از آبخوان های مجاور به سمت تالاب ها، باید تلاش شود که تغذیه های طبیعی از آبخوان های آبرفتی و آهکی مجاور که باید وارد تالابها می شد، نیز مجدد احیا شود.

تالاب و دریاچه بختگان بزرگترین دریاچه استان فارس در سال‌های پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.

این دریاچه که در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بوم‌ساختار و محیط زیست شهرستان‌های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد ، دریاچه بختگان در شهرستان های نی ریز و بختگان و در نزدیکی شهرستان خرامه در شرق استان فارس واقع شده است.