بازخوانی پرونده کرونا در خراسان رضوی

در آن زمان سازمان جهانی بهداشت به ۲۵ کشور دنیا به لحاظ خطر ابتلا و گسترش ویروس کرونا هشدار داده بود که البته ایران در زمره این مناطق قرار نداشت.
پس از شناسایی نخستین مورد آلوده به ویروس کرونا در شهر «ووهان» چین در آذرماه سال ۹۸، این ویروس با سرعتی شگفت آور در سراسر جهان گسترش یافت.
کرونا شامل خانواده بزرگی از ویروس‌ها است که باعث عفونت تنفسی می‌شود. ویروس کرونا تاجدار است و از واژه "کرون" به معنای تاج و گرد گرفته شده است. این ویروس در سالهای گذشته در کشورهایی مانند مصر شیوع داشته‌ است که به کرونای مصری نیز معروف بوده است.
شیوع ویروس کرونا در خراسان رضوی از اواخر بهمن ماه سال ۹۸ همزمان با سایر نقاط کشور خود را نشان داد و این در حالی بود که به اعتقاد برخی از پزشکان، ویروس کرونا پیش از این در بین مردم شیوع داشته که ابتلا به سرماخوردگی‌های شدید و بیماری آنفلوانزا همراه با تنگی نفس و عفونت تنفسی از نشانه های این بیماری است.

طبق گزارش نرم افزار ماسک هم‌اینک ۱۸  شهرستان از مجموع ۳۳ شهرستان خراسان رضوی در وضعیت «آبی»  شیوع کرونا و بقیه شهرستانها از جمله مشهد در وضعیت زرد قرار دارند.  
خراسان رضوی تاکنون سه موج بیماری کرونا را از سر گذرانده است و خطر شیوع موج چهارم در آن نیز تهدیدی جدی به شمار می رود، این در حالی بود که سازمان جهانی بهداشت  از زمستان سالی که گذشت، به دلیل خطر شیوع موج جدید کرونا همگام با روزهای سرد به عنوان "زمستان سیاه" یاد کرده بود.

به گفته مسوول کمیته اطلاع رسانی بیماری کووید ۱۹ دانشگاه علوم پزشکی مشهد،  در موج سوم کرونا هشت شهرستان خراسان رضوی شامل "نیشابور، سبزوار، کاشمر، تربت حیدریه، گناباد، خواف، ششتمد و درگز" به لحاظ افزایش تعداد فوتی‌ها،  مبتلایان و بستری شدگان وارد فهرست سیاه کرونایی شدند.
به گفته متولیان حوزه سلامت پس از سپری شدن موج سوم، با همکاری مردم و تلاش مدافعان سلامت، کاهش بیش از ۷۰ درصدی تعداد بستری شدگان کرونا در خراسان رضوی را شاهد بودیم و تعداد مبتلایان کرونا به صورت سرپایی نیز به یک چهارم دوره اوج سوم بیماری در آذرماه کاهش یافت.
تاکنون چهار سویه جهش یافته از ویروس کرونا به نامهای «انگلیسی، آفریقایی، برزیلی و کالیفرنیایی»  در سطح جهان شناسایی شده‌اند. بنا بر پژوهشها و مشاهدات جاری پزشکان تاکید می‌کنند سویه انگلیسی ویروس کرونا خطر همه‌گیری و مرگ‌آوری بیشتری از سه نوع دیگر دارد.

نخستین مورد کرونای انگلیسی در خراسان رضوی در ابتدای اسفندماه سال ۹۹ در مرد ۷۰ ساله ای که سابقه سفر به کشور انگلیس را داشت،  شناسایی شد، پس از آن متولیان حوزه سلامت استان اعلام کردند که ویروس انگلیسی در بین افراد جامعه در حال گردش است و حال آنکه موارد شناسایی شده جدید سابقه سفر به کشورهای درگیر و یا افراد مبتلا را نداشتند.
مدیر گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، کاهش دوره کمون و افزایش سرایت بیماری را یکی از ویژگیها و تفاوت‌های کرونای جهش یافته انگلیسی با گونه چینی آن عنوان کرد.  
دکتر رزیتا خداشاهی افزود: دوره کمون ویروس کرونای رایج ۲ تا ۱۰ روز است، در حالی که دوره نقاهت ویروس کرونای انگلیسی ۲۴ تا ۴۸ ساعت است و این موضوع نشان‌دهنده افزایش سرایت و شدت واگیری این ویروس است.  

خطر شیوع موج چهارم همچنان دغدغه متولیان سلامت

رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: استان خراسان رضوی سه موج کرونا را شامل موج اول در ماههای اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹، موج دوم را در ماههای تیر و مرداد ۹۹ و موج سوم را در اواخر آبان و اوایل آذرماه سپری کرد که خوشبختانه با مشارکت جمعی مدیران استان به راهبری استاندار،  کنترل بیماری در کلانشهر مشهد و دیگر شهرستانهای استان به خوبی پیش رفت.  
دکتر محمدحسین بحرینی افزود: موج سوم کرونا در خراسان رضوی در روزهای پایانی آبان و ابتدای آذر ۹۹ در خراسان رضوی به اوج خود رسید و از آن زمان تاکنون خطر شیوع موج چهارم کرونا به دغدغه مسوولان و مدیران استان مبدل شده است.
وی بیان کرد: بر اساس نظام ارجاع بیماران کرونایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد که به عنوان الگویی موفق در سطح کشور مطرح است، فرآیند درمان بیماران کرونایی بسته به شدت علائم و وخامت بیماری در سطح یک از مراکز خدمات جامع سلامت و درمانگاهها آغاز می‌شود.
به گفته وی، بیماران در صورت نیاز در سطح ۲ به کلینیک‌های تخصصی و در سطح ۳ به بیمارستانهای ویژه کرونا ارجاع می‌شوند.
دکتر بحرینی ادامه داد: تماس با سامانه‌های ۱۹۱ و ۴۰۳۰ سطح صفر نظام ارجاع درمان بیماران کرونایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد است و پزشکان تاکید دارند شهروندان با مشاهده هرگونه علائم مشکوک، قبل از هر اقدامی با این سامانه تماس بگیرند.
وی گفت: راه منطقی این است که اگر فرد کوچکترین حس ناراحتی در خود داشت به سامانه‌های ۱۹۱ و ۴۰۳۰ تماس بگیرد و در صورت نیاز تماس گیرندگان به درمانگاهها و مطب‌ها هدایت می‌ شوند و در صورت تشخیص در مراحل بعدی آنان به مراکز ۱۶ ساعته منتخب کرونا، کلینیک‌های تخصصی و در نهایت به بیمارستانها ارجاع داده می‌شوند.

تهدید خطر شیوع کرونا در خراسان رضوی طی هفته‌های آتی 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: استان خراسان رضوی از نظر کاهش کرونا با یک رتبه صعود در رتبه سوم کشور قرار گرفت و هم اکنون این استان از نظر کاهش کرونا پس از استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان در رتبه سوم قرار دارد.
دکتر مهدی قلیان اول ادامه داد: تعداد موارد جدید بستری شده و کل بستری‌شدگان کرونایی در استان خراسان رضوی طی هفته گذشته نسبت به هفته قبل از آن تغییر محسوسی نداشته است اما با توجه به افزایش نتایج مثبت آزمایش های پی. سی. آر در موارد سرپایی و بستری، برای هفته‌های آتی احتمال افزایش کرونا در این استان دور از انتظار نیست.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هم‌اکنون تعداد بیماران کرونایی بستری شده در این استان روزانه ۱۳۰ نفر، تعداد کل بستری‌شدگان ۴۸۰ نفر و تعداد بستری‌شدگان در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستانهای استان حدود ۱۷۰ نفر است که تغییر چندانی نسبت به ۲ هفته قبل نداشته است.
وی افزود: در حال حاضر نتیجه مثبت آزمایش کرونا بین مراجعان سرپایی و بستری در خراسان رضوی افزایش قابل توجهی داشته است به طوریکه نتیجه مثبت آزمایشهای پی. سی. آر در بخش سرپایی از ۱۱ به ۲۲ درصد و در بخش بستری از ۲۰ به ۴۰ درصد افزایش یافته است.
دکتر قلیان، تاخیر در مراجعه به مراکز درمانی با مشاهده علائم به علت درگیری‌ها و دید و بازدیدهای نوروزی را از علل احتمالی افزایش نتیجه مثبت آزمایشهای پی. سی. آر عنوان کرد و ادامه داد: از مردم تقاضا داریم به محض مشاهده علائمی مانند تب، سردرد، ضعف و مشکلات دستگاه گوارش به مراکز منتخب کرونا مراجعه کنند.

مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: از ابتدای شیوع کرونا ۴۰ مرکز منتخب کرونا یا مراکز خدمات جامع سلامت به بیماران مبتلا و یا مشکوک به ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در مناطق زیر پوشش این دانشگاه خدمات‌رسانی می‌کنند.
دکتر محمدحسن درخشان افزود: ۲۲ مرکز خدمات جامع سلامت در مناطق پنجگانه مشهد و دیگر مراکز در سایر شهرستانهای زیر پوشش دانشگاه به صورت ویژه در حوزه کرونا به مراجعان خدمات می دهند.

وی از شهروندان خواست در صورت بروز علائم کرونا در مرحله نخست به مراکز خدمات جامع سلامت ۱۶ ساعته و یا درمانگاههای بخش خصوصی ارائه دهنده خدمات سطح یک، که در این زمینه آماده شده‌اند، مراجعه و از مراجعه مستقیم به بیمارستانها خودداری کنند.

عادی انگاری و تهدید موج جدید کرونا
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کاهش تعداد مبتلایان به کرونا در خراسان رضوی به منزله تمام شدن این بیماری و نبود این ویروس در جامعه نیست چرا که اگر غفلت کرده و محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی را جدی نگیریم، خطر ورود به موج چهارم شیوع این ویروس وجود دارد.  
دکتر شاپور بدیعی افزود: ویروس کرونا همچنان در محیط وجود دارد و با اعمال محدودیت های کرونایی و رعایت پروتکل های بهداشتی، زنجیره انتقال آن قطع  می شود و اگر رفتارهای اجتماعی عادی شود و محدودیت ها اجرا نشود، خطر ورود به موج چهارم بیماری را خواهیم داشت.
وی گفت: در این مدت مدافعان سلامت به طور شبانه روزی و تا پای جان در مسیر خدمت به بیماران کرونایی تلاش کرده اند اما قطع زنجیره انتقال کرونا و ادامه روند کاهشی بیماران مبتلا به این ویروس، نیازمند مشارکت و همراهی تمام شهروندان است.
او اضافه کرد: بسیجیان و فعالان مسجدی از زمان آغاز طرح شهید سلیمانی همکاری بسیار خوبی با مدافعان سلامت داشته‌اند و باید بخش قابل توجهی از موفقیت‌های اخیر را نتیجه همکاری آنان با خادمان حوزه سلامت در بحث مبارزه با ویروس کرونا دانست.

ایمن‌سازی کادر درمان نسبت به بیماری کووید ۱۹ با ورود نخستین محموله واکسن "اسپوتنیک" در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد از پنجم اسفندماه پارسال آغاز شد و به ترتیب اولویت های تعیین شده در حال اجراست که تاکنون در سه مرحله حدود ۸ هزار نفر از اعضای کادر درمانی و گروههای هدف علیه کرونا واکسینه شده‌اند.   
۸۰ درصد از جمعیت ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری خراسان رضوی زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستند و بقیه جمعیت این استان توسط دانشگاه‌ها و دانشکده های علوم پزشکی سبزوار، گناباد، تربت‌حیدریه، تربت‌جام و نیشابور خدمات‌رسانی می‌شوند.
بر اساس گزارش سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با فوت ۸۵ نفر از هموطنان مبتلا به بیماری کووید ۱۹ در شبانه روز گذشته، تعداد جان باختگان ناشی از این بیماری در ایران به ۶۲ هزار و ۳۰۸ نفر و مجموع افراد مبتلا به کرونا در کشور نیز به یک میلیون و ۸۴۶ هزار و ۹۲۳ نفر رسیده است و تاکنون یک میلیون و ۵۸۵ هزار و ۱۱۴ نفر از بیماران نیز بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند.

"پاندمی کرونا" تاکنون ۱۲۵ میلیون و ۵۶۳ هزار و  ۲۷۴ نفر را در جهان بیمار کرده و جان ۲ میلیون و ۷۵۹ هزار و ۱۰۶ نفر را در ۲۳۰ کشور گرفته است. ۱۰۱ میلیون و ۳۷۹ هزار و ۹۵۱ نفر از افراد مبتلا به ویروس کرونا در جهان، تاکنون درمان شده‌اند.
در این میان آمریکا با ۳۰ میلیون و ۷۰۴ هزار و ۲۹۲ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ و  ۵۵۸ هزار و ۴۲۳  قربانی ویروس کرونا، بیشترین آمار ابتلا و تلفات ناشی از پاندمی کرونا را در جهان به خود اختصاص داده است و پس از آمریکا کشورهای هند، برزیل و روسیه بیشترین شمار افراد مبتلا به ویروس کرونا را دارند.  
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، ایران در جدول مبتلایان پاندمی کرونا جایگاه پانزدهم را در میان کشورهای جهان دارد.