آیا تنش «دونباس» به جنگ ناتو و روسیه می انجامد؟

به گزارش ایرنا اگرچه روسیه و ناتو در سال های پس از جنگ سرد در زمینه هایی همچون تروریسم، مساله افغانستان، سلاح های کشتارجمعی و راهزنی دریایی همکاری هایی با همدیگر داشته اند، اما از سوی دیگر، افزایش «منافع اختلاف زا» ناشی از چالش هایی مانند سپر دفاع موشکی، گسترش ناتو به شرق و جهانی شدن فعالیت های  این پیمان ، ناوالنی و کریمه نقشی منفی در روابط این دو بازیگر  جهانی ایفا کرده و این روزها درگیرهای دونباس بر اوج اختلافات افزوده است.  

از زمان امضای توافق نامه های صلح در ژوئیه سال گذشته، وضعیت دونباس هرگز اینقدر بحرانی نبوده است. مأموریت ویژه نظارتی سازمان امنیت و همکاری اروپا در گزارش ۳ آوریل ( ۱۴ فروردین) خود نشان داد که تعداد نقض آتش بس در منطقه درگیری اوکراین ۱۰ برابر شده است. وضعیت تنش مرزی نیز به شدت خراب شده است.

یکشنبه شب این هفته، نگرانی از این موضوع در بیانیه مشترکی توسط «هایکو ماس» و «ژان ایو لودریان وزیران» امور خارجه آلمان و فرانسه بیان شد. در این سند، آنها خاطرنشان کردند که "اوضاع، به ویژه حرکات نیروهای روسی" را از نزدیک دنبال می کنند.

دیگر آتش بس نیست
 آتش بس در منطقه درگیری در دونباس که در ژوئیه سال گذشته توسط گروه تماس برای استقرار در شرق اوکراین به توافق رسید به طور متناوب شکسته شده است.   یک نماینده شبه نظامیان جدایی طلبان جمعه گذشته گفت، نیروهای امنیتی اوکراین ۲۴ بار اتش بس را  نقض کردند.

سخنگوی این بخش گفت: دشمن  با استفاده از خمپاره های ۱۲۰ و ۸۲ میلی متری، انواع ماشین های جنگی  و با مهمات مختلف آتش بس را نقض کرد.



اداره شبه نظامیان مردمی جمهوری خود خوانده دونتسک همچنین گزارش داد که در هفته گذشته ۵۱ قبضه سلاح و تجهیزات نظامی مدرن واحدهای گروه عملیاتی-تاکتیکی اوکراین "وستوک" واقع در ۱۴ شهرک منطقه مرزی کشف شده است.

تانک های T-۶۴، BMP-۱ و BPM-۲، هویتزر ۱۲۲ میلی متری، سلاح های ضد تانک MT-۱۲ Rapira، سیستم های موشکی ضد هوایی Strela-۱۰ از جمله سلاح های بکار رفته توسط ارتش اوکراین در دونباس است.   تجهیزات نظامی در نزدیکی ساختمانهای مسکونی و امکانات شهری در قلمرو تحت کنترل اوکراین مسقر شده است.

تکان دهنده ترین واقعه در جمهوری خودخوانده دونتسک، حادثه روستای الکساندروکا در حومه غربی دونتسک بود.

در بیانیه ای که روز شنبه توسط سرویس مطبوعاتی شبه نظامیان مردمی اوکراین منتشر شد، اعلام شد که در نتیجه یک حمله هوایی که توسط یک هواپیمای بدون سرنشین اوکراینی مجهز به وسیله انفجاری تحمیل شده است، "کودکی پنچ ساله جان خود را از دست داد و یک ساکن محلی که در حین حمله هوایی در حیاط بود مجروح شد.

 یاکوف اوسادچی نماینده رسمی شبه نظامیان مردمی گفت:، برای اولین بار از ژوئیه سال گذشته، نیروهای امنیتی اوکراین از توپ های  ۱۲۲ میلی متری که بر اساس  توافق نامه های مینسک  ممنوع شد در بمباران  جمهوری خودخوانده دونتسک از ان استفاده کردند. نیروهای مسلح اوکراین همچنین روستای «کالیناوا ورشچسوات» (Kalinovo-Borshchevate) را بمباران کردند 

مناطق شهرک های لوزووئه، گولووبوسکوئه و زولوتو -۵ با استفاده از خمپاره های ۸۲ میلیمتری و انواع نارنجک اندازها در قلمرو  جمهوری خودخوانده  دونتسک توسط ارتش اوکراین بمباران شد.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی مطبوعاتی ولادیمیر پوتین در مورد وضعیت منطقه درگیری اظهار داشت: "متأسفانه وضعیت در خط تماس بسیار ترسناک شده است. اقدامات تحریک آمیز  نیروهای مسلح اوکراین به شدت رخ داده است.

در پی کشته و مجروح شدن دو نفر در حمله پهباد اوکراینی به منطقه ای در دونباس در شرق اوکراین، ویچسلاو والودین رئیس دومای روسیه خواستار  اخراج اوکراین از شورای اروپا شد.

در این شرایط، مقامات جمهوری های خودخوانده همسایه دونباس، تهدید جنگ با کی یف را بیش از پیش واقعی می دانند.

«کی یف» برای جنگ تمام عیار آماده می‌شود

 در عین حال دنیس پوشیلین رئیس جمهوری خود خوانده منطقه دونتسک در شرق اوکراین ادعا کرد که دولت اوکراین برای جنگ تمام عیار و حمله به منطقه دونباس آماده می شود.

 پوشیلین به شبکه تلویزیونی روسیه۲۴ گفت: احتمال آغاز جنگ از سوی اوکراین علیه مناطق دونتسک و لوگانسک را بعید ندانست و گفت که همه شرایط برای جنگ تمام عیار فراهم شده است.  

به گفته رئیس جمهور منطقه خودخوانده دونتسک، کی یف تجهیزات نظامی و تسلیحات سنگین و نیروهای تازه نفس به خطوط حائل در دونباس منتقل می کند.

وی با بیان اینکه کی یف برای جنگ تمام عیار آماده شده است، اظهار کرد: باید ببینیم که آیا دستور سرنوشت ساز برای حمله که برای اوکراین مرگبار خواهد بود داده می شود؟

رئیس جمهوری منطقه دونتسک با استناد به اطلاعات سازمان امنیت و همکاری اروپا گفت: ارتش اوکراین بیش از ۶۰۰ قبضه تسلیحات سنگین به منطقه مناقشه منتقل کرده است.

پوشیلین این را نیز گفت که همه سناریوها را در شرایط کنونی بررسی می کند. دنیس پوشیلین گفت که در دونتسک در حال محاسبه تمام سناریوها هستند که چگونه اوکراین می تواند بیشتر پیش برود. "اکنون سال ۲۰۱۴ نیست، همه چیز از قبل توسط اوکراین آماده شده است اکنون اوکراین با یک ارتش تمام عیار و انواع سناریوها محاسبه می شود: اوکراین چگونه می تواند عمل کند، و غرب و ایالات متحده چگونه از «کی یف» حمایت می کنند و چه آموزش هایی به انها داده می شود. به گفته وی غرب به ارتش اوکراین کمک خواهد کرد.

وی گفت: بر همین اساس داوطلبان زیادی از میان مردم جمهوری خودخوانده خواهان حضور برای جنگ با اوکراین در دونباس هستند و تعداد آنها طی روزهای اخیر به شدت افزایش یافته است. دنیس پوشیلین گفت: "درخواست های بسیاری از سوی جوانان وجود دارد، حتی نمایندگان  نیز می گویند که"روی ما هم حساب کنید، ما با شما خواهیم بود. "

درخواست کی یف برای پیوستن به ناتو با هدف فشار بر مسکو

زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین طی یک مکالمه تلفنی با دبیرکل ناتو ینس استولتنبرگ گفته بود که تنها با ورود اوکراین به سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) می توان به درگیری در دونباس خاتمه داد.

اما دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در مورد اظهارات ولدیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین در مورد پیوستن به ناتو واکنش نشان داد و گفت: پیوستن این کشور به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) تنها اوضاع این کشور را وخیم تر می کند.

سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز از گفت و گوی مقام های این کشور و آمریکا درباره بحران اوکراین که در آستانه آغاز جنگ قرار گرفته است، خبر داد.

به گفته ریابکوف، در این منطقه اوکراین، اقدامات تحریک آمیز از طرف کی یف و شرکای غربی این کشور و در راس آنها آمریکا جریان دارد.  

وی خاطرنشان کرد: واشنگتن باید مراقب پیامدهای این سیاست هماهنگ شده با کی یف باشد.

"برگزاری رزمایش سراسری ارتش روسیه همزمان با تنش مسکو با اوکراین و ناتو

- به دنبال تشدید تنش ها میان روسیه و ناتو و متشنج شدن اوضاع اوکراین که احتمال دخالت ناتو در حوادث این کشور وجود دارد، وزیر دفاع روسیه هم دستور آغاز آزمایش آمادگی رزمی نیروهای مسلح این کشور را صادر کرد. سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه دستور آغاز آزمایش آمادگی رزمی ارتش روسیه را صادر کرد که تا پایان ماه آوریل جاری (۱۰ اردیبهشت) ادامه خواهد داشت.  

در چارچوب این برنامه نظامی گسترده، همه نیروهای مسلح روسیه مستقر در خاور دور،  جزیره ساخالین و شبه جزیره کامچاتکا تا منطقه کالینین گراد در غرب روسیه و منطقه قفقاز شمالی و کریمه این کشور شرکت می‌کنند. در مجموع قرار است چهار رزمایش بزرگ در این ماه در روسیه برگزار شود.

وزیر دفاع روسیه دستور داده است در  این رزمایش‌ها، امنیت و شرایط تحرکات نظامی با کیفیت خوب کاروان‌های تسلیحات سنگین و تجهیزات نظامی ارتش روسیه تامین شود.  

در بیانیه وزارت دفاع روسیه به تعداد نیروهای نظامی شرکت کننده در رزمایش‌ها اشاره نشده است، اما باتوجه به اینکه گفته شده همه نیروهای ارتش روسیه در آن شرکت می‌کنند احتمالا  ۹۰۰ هزار نیرو در این برنامه‌ها شرکت دارند.  

کارشناسان همزمانی رزمایش‌های روسیه با تشدید تنش‌های این کشور با اوکراین، ناتو و غرب را با یکدیگر مرتبط می‌دانند.  

انداختن مسوولیت جنگ روی دوش روسیه

تاکنون هیچ چیز در مورد آماده سازی اوکراین برای یک عملیات تهاجمی علیه جمهوری های خودخوانده به رسمیت شناخته نشده است، اما «کی یف»  حملات دیپلماتیک خود را علیه مسکو آغاز کرده است. هدف وی متقاعد کردن غرب است که مسکو آغازگر تشدید دونباس است و بنابراین، اگر جنگ با این وجود آغاز شود، روسیه مجبور است مسئولیت کامل آن را به دوش بکشد.

طرف اوکراینی گزارش های مربوط به اوضاع پیش از جنگ در دونباس را تبلیغ روسیه می خواند.

دیمیتری کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین در مورد اقدامات مسکو گفت: من می خواهم به طور کامل اطمینان دهم که خبرهای وقوع جنگ جعلی است، اوکراین چنین نیت هایی ندارد و اوکراین در تلاش برای دستیابی به یک توافق صلح آمیز است.

پیش از این در بیانیه لئونید کراوچوک رئیس نمایندگی اوکراین در گروه تماس برای معرفی "انطباق با آتش بس کامل و جامع" از اول آوریل به روسیه، اشاره داشت که مسکو را یکی از طرف های درگیری در دونباس اعلام کرد.

دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین با انتشار پیامی در حساب توئیتر خود اعلام کرد که با «آن لیند»، رئیس دوره‌ای سازمان همکاری و امنیت اروپا درباره تحرکات نظامی جدید مسکو در مرز روسیه و اوکراین به صورت تلفنی گفت‌وگو کرده‌ است.

وزیر امور خارجه اوکراین همچنین تصریح کرد که در این تماس تلفنی به اهمیت ارسال سیگنال‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از اقدامات خرابکارانه روسیه اشاره کرده است.

 روسلان خومچاک، فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین در تاریخ ۳۰ مارس طی سخنانی در پارلمان این کشور از آغاز اقدامات مسکو برای استقرار نیروهای نظامی خود در مرز دو کشور خبر داده بود.

اما دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین طی سخنانی در جمع خبرنگاران درباره تحرکات نظامی جدید مسکو در مرز روسیه و اوکراین گفته بود: به دلیل افزایش فعالیت‌های نظامی ناتو در مرزهای کشورمان، اقدامات و تدابیری را برای اطمینان از امنیت خود اتخاذ کرده‌ایم.

غرب چه می گوید؟

لحن اظهارات در پایتخت های غربی متفاوت است، اما لحن کلی آنها گواه این واقعیت است که ایالات متحده و شرکای آن در کنار کی اف قرار گرفته اند.

دیمیتری کولبا  وزیرخارجه اوکرانی در جریان مکالمه تلفنی خود با دومنیک راآب، همتای انگلیسی خود در باره وضعیت  تشدید نظامی در خط تماس با مناطق دونتسک و لوگانسک و همچنین از آنچه که وی افزایش ملموس اطلاعات نادرست و تبلیغات روسیه نام برد، صحبت کرد.

در پاسخ، وزیر انگلیس به دیمیتری کولبه اطمینان داد که هرگونه تلاش روسیه برای تشدید مقیاس نظامی "عواقب سنگینی برای آن به دنبال خواهد داشت. " وی در بیانیه ای در توییتر جمعه گذشته گفت که لندن نگران گزارشات مربوط به جابجایی نیروهای روسیه در نزدیکی مرزهای اوکراین است.

گفت و گوی رهبران روسیه، آلمان و فرانسه درباره اوکراین 
 دیمیتری کولبا وزیرخارجه اوکراین دو روز پیش  با هایکو مااس، وزیر امور خارجه آلمان صحبت کرد و یکشنبه شب،  مااس و همتای فرانسوی وی ژان ایو لودریان بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین حمایت شد.   «فرانسه و آلمان از افزایش تعداد نقض آتش بس نگران هستند، در حالی که اوضاع در شرق اوکراین از ژوئیه سال ۲۰۲۰ تثبیت شده است. در این سند آمده است: »

مهمترین رویداد سیاست خارجی کی یف اولین مکالمه تلفنی ولادیمیر زلنسکی و جو بایدن رئیس جمهور جدید ایالات متحده بود که روز جمعه انجام شد. کاخ سفید در بیانیه ای که پس از این نشست منتشر شد، گفت: "رئیس جمهور بایدن مجدداً بر حمایت ایالات متحده از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین در برابر تجاوزات مداوم روسیه در دونباس و کریمه تأکید کرد. "

"ولدیمیر زلنسکی پس از یک مکالمه تلفنی گفت. رئیس جمهور بایدن به من اطمینان داد که اوکراین هرگز در برابر تجاوزات روسیه تنها نخواهد ماند.

پیشتر آمریکا از روسیه درخواست کرده بود تا در رابطه با اخبار راجع به «اقدامات تحریک آمیز» در نزدیکی مرزهای شرقی اکراین توضیح بدهد.

 واشنگتن مسکو را به «خودداری از اقدام برای تشدید تنش» فرا خواند. نماینده وزارت خارجه آمریکا از جمله تصریح کرد که اخبار راجع به جابجایی نیروهای نظامی روسیه در مرزهای کشور همسایه و در کریمه موجب نگرانی واشنگتن می شود.

 البته مسکو بارها اعلام کرده است که طرف مناقشه داخلی اوکراین نیست، اما علاقه مند است که کی یف بحران سیاسی و اقتصادی را پشت سر بگذارد. کرملین همچنین خاطر نشان کرده است که روسیه در رویدادهای اوکراین دخالت ندارد و تنها از نفوذ خود برای اجرای توافقنامه ها استفاده می کند. علاوه بر این مسکو تأکید کرده است که روسیه نیروهای نظامی را در محدوده قلمرو خود و به صلاحدید خود جابجا می کند.

کارشناس: برای جلوگیری از جنگ دولتمردان روسیه؛ اوکراین و ناتو انعطاف داشته باشند

آندری کورتونوف کارشناس روابط بین الملل و سیاست خارجی و داخلی روسیه در باره احتمال وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین و حتی ناتو می گوید:  هیچ کس جنگ واقعی بزرگ نمی خواهد، زیرا هزینه های چنین درگیری بیش از سود سیاسی خواهد بود. امیدوارم که همه شرکت کنندگان از خرد، عزم و تحمل کافی برای یافتن راه حل مثبت برخوردار باشند.

وی در جواب سوالات خبرنگاران گفت:  ما از یک درگیری جدی هنوز فاصله داریم، اما نسبت به ابتدای آوریل ۲۰۲۰ یا ۲۰۱۹  به جنگ نزدیکتر هستیم.

وی اظهار داشت: برای جلوگیری از شروع جنگ، ایجاد ثبات در وضعیت دونباس ضروری است. اولین کار دقیقاً تثبیت است. در هفته های اخیر، تعداد موارد نقض توافق آتش بس در حال افزایش است و تعداد قربانیان در حال افزایش است. ما باید به موضوعات عقب نشینی سلاح های سنگین، مأموریت نظارت بر آتش بس برگردیم.

وظیفه دوم بحث در مورد مقررات سیاسی است. عدم اطمینان اصلی این است که همه طرف ها چقدر می توانند انعطاف پذیر باشند. توافق نامه های مینسک مدتها پیش امضا شده است، اجرای آنها به طور کامل دشوار است، لازم است آمادگی برای تجدیدنظر در آنها، اما به نوعی مدرن سازی نشان داده شود.



کورتونوف ادامه داد، وظیفه سوم اینکه حل مشکل دونباس جدا از مسئله امنیت اروپا به طور کلی غیرممکن است. مهم نیست که چگونه با دونباس جنگیدیم، اگر خود را به این محدود کنیم، در «کی یف» همیشه این ترس وجود دارد که روسیه قدرت خود را تقویت کند و یک مداخله آغاز شود.

و متقابلا در روسیه همیشه ترس از ایجاد زیرساخت های ناتو در نزدیکی های مرزهایش وجود داشته است بنابراین ما باید با این موضوع هم مقابله کنیم  و علاوه بر این باید روی تجدید بنای کل معماری امنیتی اروپا اقدام کرد. اما متاسفانه دولتمردان از اراده سیاسی کافی برای برخورد جدی با این مسائل برخوردار نیستند.

وی گفت: اگر همه چیز را به الزامات اجرای رسمی توافق نامه های مینسک کاهش دهیم، پس برای هفتمین سال است که در این مورد می جنگیم.

کارشناس روابط بین الملل و سیاست خارجی روسیه گفت من فکر می کنم اکنون اوکراین تلاش خواهد کرد فشار سیاسی بر مسکو را افزایش دهد و از موضوع توافق نامه های مینسک جلوگیری کند. و سپس چیزهای زیادی به موقعیت غرب و ایالات متحده بستگی دارد. آنها در صورت تشدید تنش ها تا چه حد و در چه قالبی از اوکراین پشتیبانی می کنند؟ و جواب داد فکر می کنم، حتی ناتو  و بایدن هم جواب آن را نمی دانند.