به گزارش ایرنا پس از گفتگوی دو کشور که بصورت مجازی به ریاست وزیران خارجه آمریکا و عراق شد برگزار شد؛ بیانیه ای مشترک صادر شد که در آن به نکات توافق شده اشاره داشت؛ بیانیه ای که شاید بتوان گفت نکته ای نبود که در آن ذکر نشده باشد؛ از کمک های پزشکی آمریکا به عراق گرفته تا تمدید روادید هیات های دیپلماتیک، بازگرداندن آثار باستانی متعلق به این کشور که بصورت قاچاق به آمریکا منتقل شده اند، انرژی پاک، سرمایه گذاری اقتصادی، صحبت هایی درباره چاه های نفت و استخراج آن و شمار دیگری از مسایل و حتی حقوق معترضان عراقی.
البته مساله ای که بیشتر از همه در میان رسانه های عراقی و منطقه توجهات را به خود جلب کرد و در عین حال واکنش های داخلی را هم به دنبال داشت استمرار حضور نظامی آمریکا در عراق بود.
در این بین وزیر خارجه آمریکا در توییتر خود نسبت به محتوای گفتگو ابراز خوشبینی کرد و همتای عراقی او نیز تلاش کشورش را در راستای "منافع ملی در چارچوب حاکمیت کامل" عنوان کرد.
همچنین در بیانیه مشترک آمده که اکنون و با افزایش توانمندی نیروهای عراقی نقش نیروهای آمریکایی به سطح آموزش و حضور مستشاری تقلیل پیدا کرده تا اینکه نهایتا شرایط انتقال باقی‌مانده نیروهای نظامی "رزمی و جنگی" آمریکا به خارج از عراق مهیا شود و زمان‌بندی خروج نیروهای مزبور هم پس از رایزنی های سیاسی تعیین خواهد شد، بعلاوه طرفین بر برچیدن پایگاه های نظامی آمریکا در خاک عراق نیز توافق کردند.
هرچند تارنمای سعودی العربیه به نقل از یک مقام وزارت خارجه آمریکا نوشت که دولت عراق درخواستی برای خروج نیروهای آمریکا نداده است اما در بیانیه منتشره دو کشور، بر مالکیت عراق بر پایگاه های محل استقرار نیروهای ائتلاف آمریکایی صحه گذاشته شد که جدای از بند قبلی بیانیه مبنی بر کاهش سطح ماموریت نیروهای آمریکا می تواند بر آنچه که العربیه گفته حداقل در فضای رسمی سیاسی، مهر ابطال بزند.
واکنش های داخلی در عراق به گفتگوی راهبردی با آمریکا
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق با انتشار یک توییت گفتگوی راهبردی را به منزله "بازگشت عراق به دوران عادی خود" توصیف کرد اما در اولین واکنش شخصیت ها؛ قیس الخزعلی دبیرکل عصائب اهل الحق طرح نیازمندی به آمریکا در بخش هایی از مسایل نظامی از سوی مقامات عراقی را "توهین به نیروهای مسلح مخصوصا الحشدالشعبی" عنوان کرده و راه حل نیازهای نظامی را پشتیبانی از نیروهای داخلی کشورش عنوان کرد.
الخزعلی همچنین آمریکا را اشغالگری نامید که به دنبال توجیه حضور خود در عراق به بهانه مبارزه با داعش است.
مقتدی صدر هم که اخیرا چندین اقدام متوالی دولت عراق را مورد تمجید قرار داده است و از دیگر سو با نزدیک شدن به حزب بارزانی برای رسیدن به پست نخست وزیری تلاش می کند، در موضوع گفتگوی راهبردی قانونمند کردن حضور نظامیان آمریکا در عراق از سوی دولت این کشور را به فال نیک گرفت اما برای ادامه حضور آمریکایی ها ۸ شرط گذاشت.
وی "عدم دخالت در امور داخلی عراق" و "حضور موقت تا مدت معین" را بعنوان دو شرط ابتدایی خود مطرح کرد. سپس در مهمترین شرط خود آورد: خاک عراق نباید میدانی برای حمله به هیچ کشوری به ویژه همسایگان (از سوی آمریکا) تبدیل شود.
صدر در ادامه تاکید کرد که آمریکا نباید حضور اشغالگرانه داشته باشد و به حریم هوایی و آسمان عراق احترام بگذارد.
مقتدی با بیان ششمین شرطش، به نوعی نگرانی تلویحی خود را از تحکیم روابط با آمریکا اعلام کرد و نوشت: نباید مراکز دیپلماتیک ایالات متحده به "تعداد نگران کننده ای" برسد.
به گفته وی "اگر به این ۶ شرط از سوی آمریکایی ها عمل شد، می بایست حضور آنها در عراق به وسیله نیروهای امنیتی و حتما تحت نظارت دولت بغداد پایان یابد و دیگر حملات نظامی گروه های مقاومت متوقف گردد و اگر متوقف نشد، حتما از سوی دولت مجازات شوند".
اما ظاهرا خود صدر نیز می داند که عملی کردن این شروط از سوی آمریکایی ها سخت و بعید به نظر می رسد بنابراین شروط خود را با تهدید نیروهای آمریکایی پایان داد: "اما اگر این شروط نقض شوند، ما صدور دستور اقدام نظامی علیه آنها را در آینده رد نمی کنیم".
از سوی دیگر نچیروان بارزانی رییس دولت محلی اقلیم کردستان که در سفر اخیر خود به پاریس محور گفتگویش با رییس جمهور فرانسه "حمایت ائتلاف آمریکایی از نیروهای کُرد" بود با انتشار یک توییت، گفتگوی راهبردی دولت عراق را که یک نماینده از اقلیم کردستان نیز در آن حضور داشت، به عنوان گامی مهم و پیشرفتی مثبت برای آینده روابط و منافع مشترک در همه زمینه ها برای عراق برشمرد.
سفیر ایالات متحده آمریکا در بغداد نیز در گفتگو با خبرگزاری رسمی عراق (واع) حضور نیروهای کشورش در عراق را "آموزشی و مستشاری" خواند و نیز از تشکیل یک کارگروه مشترک نظامی خبر داد.
گفتگوی راهبردی از واکنش جریان نخست وزیر پیشین عراق نیز بی بهره نماند؛ ائتلاف "نصر" به ریاست حیدر العبادی نخست وزیر پیشین عراق از "سازماندهی نیروهای آمریکایی و کاهش ماموریت به سطح استشاری" استقبال کرد و خواستار "تکمیل توافقنامه فنی برای تعیین زمان خروج نیروهای رزمی با توجه به چشم انداز و نیاز ارزیابی شده توسط نهادهای ذی صلاح عراقی" شد.
اشاره ائتلاف نصر به کمیته تشکیل شده به دستور مصطفی الکاظمی نخست وزیر است که برای اجرایی کردن توافقات فیمابین با آمریکا تشکیل شد؛ همچنین به سخنان مقامات عراقی مبنی بر حضور آمریکا بر حسب نیاز اطلاعاتی و پشتیبانی ارجاع داشت.
ائتلاف نصر حمایت خود را از سیاست ها و مواضع دولتی و ملی مربوط به حفظ و ارتقای منافع و حاکمیت عراق نسبت به همه کشورها اعلام داشته و حاکمیت ملی عراق را در "مراوده با همه کشورها و بدون استثنا" دانست که این منافع و حاکمیت این کشور "قابل تقسیم بین کشورها نیست".
همچنین ائتلاف "فتح" به ریاست هادی العامری با انتشار بیانیه ای کاهش سطح ماموریت نیروهای ائتلاف آمریکایی را گامی مثبت در جهت دستیابی به حاکمیت کامل ملی و بازگشت ثبات به تمام نقاط کشور عنوان کرد.
البته در بیانیه صادره آمده که این کاهش سطح ماموریت مستلزم تسریع در تشکیل کمیته فنی و تخصصی و تعیین جدول زمانی مشخص و کوتاه مدت برای خروج سریعتر همه نیروهای خارجی از عراق است.
ائتلاف العامری همچنین خواستار بازیابی کنترل بر پایگاه های هوایی عراق، به ویژه الحریر (در اربیل) و عین الاسد (در الانبار) توسط نیروهای امنیتی عراق و گسترش کامل کنترل بر حریم هوایی عراق شد.
سید عمار الحکیم رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز که در روی کار آمدن نخست وزیر کنونی عراق نقش جدی داشت در یک توییت از گفتگوی دولت های عراق و آمریکا استقبال کرده است و آنرا نمونه ای از میهن پرستی هیات گفتگو کننده برشمرد و در ادامه ابراز داشت: ضروری است که در پیگیری نتایج گفتگو در زمینه های مختلف به ویژه در زمینه های امنیتی برای پایان دادن به حضور نیروهای رزمی در عراق و افق دید همکاری در زمینه های غیرنظامی جدیت به خرج داده شود".
وی چند روز پیش نیز در مجمع عمومی سالانه جریان سیاسی خود تصریح کرد که حاکمیت سرزمینی عراق با خروج نیروهای آمریکایی تکمیل می‌شود و ایالات متحده نباید پایگاه نظامی دائم در این کشور داشته باشد.
با بررسی اظهارات و سخنان مقامات عراقی طی چند روز قبل از گفتگو، روز گفتگو و حتی بعد از آن که از "نیاز اطلاعاتی و پشتیبانی" به نیروهای آمریکایی سخن گفته‌اند می توان دریافت که مساله حضور نظامی آمریکا که اکنون به موضوع اساسی و حتی راهبردی در روابط با عراق بدل شده؛ مهمترین مساله مطروحه بین وزیران خارجه دو کشور بوده است؛ موضوعی که رصد بازخورد آن در فضای اجتماعی عراق نیز نشان می دهد صحنه کشمکش جدی جریان های پرنفوذ سیاسی داخلی با دولت، دست کم در آینده نزدیک است.
نظر شما