دیپلماسی پنهان پاکستان و هند در آن سوی مرزها

به گزارش ایرنا، رسانه‌های پاکستانی روز پنجشنبه اعلام کردند که اسلام‌آباد و دهلی‌نو پیش از رسیدن به توافق آتش‌بس در خط کنترل مرزی کشمیر و یا عقب نشینی از مواضع تند علیه یکدیگر، فضای تنش‌زدایی را با گفت‌وگوهای پنهانی در کشور ثالث فراهم کردند.

در این گزارش به نقل از رویترز آمده است: سازمان اطلاعات هند و سازمان اطلاعات و امنیت ارتش پاکستان (ISI) یکماه پیش از آتش بس در مرزهای مشترک، بی سرو صدا در دبی واقع در امارات متحده عربی، دیدار و مذاکرات برای پیشبرد تنش‌زدایی میان دو کشور را کلید زدند.

منابع نزدیک (مستقر در دهلی‌نو) به گفت‌وگوهای پنهانی میان پاکستان و هند به رویترز گفتند: مقامات بلندپایه سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور در ماه ژانویه (۲۰۲۱) در دبی دیدار و پیرامون کاهش تنش‌های نظانی بر سر کشمیر مذاکره‌ کردند.

تارنمای خبری "اکسپرس تریبیون" در پاکستان نوشت: از زمان روی کار آمدن دولت نارندرا مودی نخست وزیر هند و مواضع متفاوت وی در بحث منطقه تحت مناقشه "جامو و کشمیر" خشم پاکستان را برانگیخت و از اواسط سال ۲۰۱۹ اسلام‌آباد تصمیم به کاهش بی سابقه مناسبات دیپلماتیک با دهلی‌نو و تعلیق کامل تجارت با آن کشور گرفت.

در این گزارش آمده است: به رغم تنش‌ها و تهدید جدی رویارویی میان رقبای هسته‌ای جنوب آسیا، دولت‌های دو کشور از دیپلماسی پشت پرده و یا همان مذاکرات پنهانی در جهت عادی سازی روابط تا ماه‌های آینده استفاده کردند و حتی گفته می‌شود مقامات دو کشور علاوه بر دبی، در تایلند و لندن هم مذاکرات پنهانی برگزار کرده‌اند.

اکسپرس تریبیون نوشت: گفته‌ می‌شود که امارات متحده عربی دیدار مخفیانه مقامات امنیتی پاکستان و هند بع علاوه دیپلماسی پشت پرده دو کشور را تسهیل کرده است با این حال وزارت امور خارجه هند و یا ارتش پاکستان هیچ اظهار نظری در این خصوص نکردند.

با این حال در نتیجه دیپلماسی بی سرو صدا در آن سوی مرزها، پاکستان و هند در ماه فوریه امسال ضمن توافق بر آتش‌بس در خط کنترل مرزی کشمیر، متعهد به اجرای پیمان آتش‌بس و حل اختلافات مرزی از طریق مذاکره و دیدار در نقطه صفر مرزی یکدیگر شدند.

همچنین اسلام‌آباد و دهلی‌نو تصمیم به جلوگیری از اظهارات تند علیه دو کشور و یا قطع اعتراضات به مواضع یکدیگر گرفته گرفتند. 

منابع آگاه از تحولات اخیر میان پاکستان و هند افزودند: هنوز هیچ برنامه بزرگی برای حل اختلاف ۷۴ ساله کشمیر وجود ندارد در عوض هر دو طرف در تلاشند تنش‌ها را کاهش دهند تا زمینه‌ای برای یک تعامل گسترده در آینده فراهم شود. 

پیشینه اختلافات قدیمی رقبای شبه قاره 

پاکستان و هند پس از استقلال در سال ۱۹۴۷ درگیر مناقشه‌ای به نام کشمیر هستند. این مناقشه تاکنون موجب سه جنگ میان دو کشور شامل جنگ ۱۹۶۵، نبرد کارگیل و نبرد سیاچن شده است.

هند مدعی مالکیت کل ایالت جامو و کشمیر است و تا سال ۲۰۱۰، ۴۳ درصد این منطقه را اداره می‌ کرد. هند مناطق جامو، لاداخ، دره کشمیر و یخچال سیاچن را تحت کنترل دارد.

دهلی‌نو اواسط مردادماه ۱۳۹۸ اقدام به لغو امتیازات ویژه منطقه جامو و کشمیر کرد و این موضوع، موجب خشم دولتمردان در اسلام‌آباد شد.

کمیته امنیت ملی پاکستان نیز در واکنش به این طرح دولت هند، ضمن کاهش بی سابقه سطح روابط دیپلماتیک، تمامی روابط تجاری و فعالیت‌های اقتصادی میان دو کشور را متوقف کرده بود.

از آن زمان به بعد پاکستان و هند به عنوان رقبای سنتی در جنوب آسیا فاقد سفیر در پایتخت‌های یکدیگر هستند و سفارتخانه‌های دو کشور نیز با کاهش سطح دیپلمات‌ها کار می کنند.

نخست وزیران پاکستان و هند به عنوان دو رقیب سرسخت در جنوب آسیا ماه گذشته اقدام به مبادله نامه کرده و از تمایل یکدیگر برای تنش‌زدایی و مذاکره برای پرداختن به اختلافات خبر دادند.

در عین حال عمران‌خان سیزدهم فروردین امسال طی اظهاراتی، هرگونه عادی سازی روابط پاکستان با همسایه و رقیب سنتی خود هند را در شرایط فعلی منتفی دانست، درحالی است که انتظار می‌رفت با ازسرگیری احتمالی تجارت میان دو کشور یخ روابط اسلام‌آباد و دهلی‌نو، آب شود.