سایه نظام سلطه بر واکسن

به گزارش ایرنا، از جمله رویکردهای سلطه طلبانه در زمینه واکسن می توان به اظهارات «خوان گنزالس» دستیار ارشد کاخ سفید در حوزه آمریکای لاتین اشاره کرد. وی ضمن هشدار به آرژانتین درباره سیاست راهبردی روسیه و چین در زمینه فروش و توزیع واکسن، مدعی شد: تنها آمریکا دارای یک برنامه جهانی برای بهبود اقتصادی پساکروناست.        

به نوشته نیویورک تایمز موضوع واکسن به خودی خود سیاسی نیست، بلکه آن را سیاسی کرده اند. یعنی فقط شرکتهای چندملیتی وابسته به امپریالیسم مجاز به توزیع آن هستند و این گونه القا می شود که اگر کسی از این جریان پیروی نکند، راهی برای خروج از ورشکستگی اقتصادی نخواهد داشت.

به عقیده «خوان مانوئل اولاریتا» کارشناس مسائل حقوقی و سیاسی اسپانیایی، واکسن ها نیز مانند اعلام بیماری همه گیر، تناقضات بین قدرتهای بزرگ را آشکار می کنند و اینکه هرکشوری، سیاست تحمیل شده از سوی هریک از این اصطلاحا قدرتهای جهانی را بی کم و کاست دنبال می کند.

پیروی کشورها از این جریان طرف دیگر نظام سلطه بر واکسن است. اکثر کشورها به سادگی با جریان قدرت های بزرگ پیش می روند؛ اما همین کشورها وقتی از این جریان خارج می شوند می توانند مسائل را به شکلی متفاوت تر و پیچیده تر ببینند.

مجموع نظرات کارشناسان نیز این موضوع را تایید می کند؛ به عنوان مثال، کشور اسپانیا که به علت دنباله روی همیشگی از اتحادیه اروپا قدرت مانور کافی برای تولید واکسن داخلی خود را نداشته است. اگرچه این کشور همواره از تولید واکسن ملی در آینده ای نه چندان دور خبر داده، اما همچنان برنامه واکسیناسیون خود را با واکسن های موردتایید اتحادیه اروپا منطبق می کند.

واکسن ها نیز مانند بسیاری از کالاهای دیگر، معیاری برای سنجش نفوذ جهانی قدرت ها شده اند که این قدرتها شعاع عملکرد خود را براساس دامنه کشورهای توزیع کننده واکسن خود ارزیابی می کنند. به همین خاطر جای تعجب ندارد که آمریکا با تایید واکسن روسی به دلایلی نه لزوما بهداشتی، مخالفت کند.

به نوشته روزنامه اسپانیایی ال پائیس، واکسن اسپوتنیک روسی دومین واکسن پرکاربرد جهانی است که بیش از ۶۰ کشور جهان در مجموع با جمعیتی بالغ بر سه میلیارد نفر، با آن واکسینه می شوند.

استقبال از این واکسن در کشورهای بزرگ آسیایی (هند، پاکستان، ایران و فیلیپین) و در شمال آفریقا (الجزایر، تونس، مراکش، لیبی، مصر) شاخص خوبی از اعتماد آنها به روسیه است.

میزان نفوذ واکسن روسی همچنین در پهناورترین و پرجمعیت ترین کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل و آرژانتین نیز کاملا مشهود است.

در مکزیک هم ماهیت سیاسی واکسن ها به عناوین رسانه ای مانند «مکزیک یکی از قدرت های واکسن است» منجر شد، اما آنها همچنان «با نگاه به خارج» در انتظار واکسن ویروس کرونا مانده اند.

روزنامه ال پریودیکو اسپانیا در همین رابطه نوشت: در برخی کشورها جنبش های ضد واکسن یا مانور رسانه های آنها نه بخاطر عوارض جانبی آن واکسن ها بلکه به دلایل مشخصا سیاسی است که ریشه در منشا آن واکسن دارد که به عنوان مثال چون روسی یا چینی است می خواهند با آن مقابله کنند.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یا آژانس دارویی اروپا (EMA) این نوع واکسن ها (روسی، چینی، کوبایی و ...) را تایید نمی کنند زیرا با گسترش این نوع واکسن ها، عرصه بازار بر شرکت های بزرگ دارویی چندملیتی مورد حمایت آنها تنگ تر می شود.

اگر آژانس دارویی اروپا اسپوتنیک را تأیید کند، روسیه مهمترین سنگر بهداشت جهان باقی می ماند. از این رو EMA همان کاری را انجام می دهد که شرکت های چند ملیتی دارویی (به دلایل اقتصادی) و قوی ترین کشورهای اروپایی (به دلایل استراتژیک) آن را القا می کنند.

با این وجود برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند مجارستان و اسلوواکی بدون در نظر گرفتن معیارهای موردنظر این اتحادیه به دریافت و توزیع واکسن های روسی و حتی هندی روی آورده اند که می‌تواند بر هژمونی غرب در موضوع واکسن تاثیرگذار باشد.

در این میان بسیاری از کشورها از جمله ایران، با تکیه بر ظرفیتهای داخلی و با استفاده از فناوری های روز بین المللی، در کنار استفاده از واکسن های وارداتی، بهره برداری از واکسن های داخلی را در دستور کار قرار داده اند.   

«حسین وطن پور» نماینده وزیر بهداشت و مدیر اجرایی پروژه واکسن داخلی کووید – ۱۹ با تاکید برایمنی زایی بسیار خوب واکسن های ایرانی گفت: درخواست های متعددی از برخی کشورها به خصوص کشورهای اسلامی برای واکسن ایرانی کرونا دریافت شده است و آنها علاقه مند هستند از این محصول ایرانی استفاده کند.