دیپلماسی مرزی، امید به افزایش حجم تجارت ایران و پاکستان

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، جمهوری اسلامی ایران و پاکستان سال‌هاست که تلاش دارند تا حجم تجارت دوجانبه را از حدود یک میلیارد دلار فعلی به ۵ میلیارد دلار برساند، تصمیمی که از سوی سران دو همسایه نیز بر آن تاکید و توافق شده است.

با وجودی که دو کشور همسایه عزم و اراده خود را برای تحقق منابع مشترک اقتصادی از جمله گسترش تجارت در مرزها قوی کرده‌اند، اما برخی مشکلات مربوط به تجارت قانونی و نگرانی طرف پاکستانی از تهدیدهای ناشی از تحریم‌های یکجانبه واشنگتن دستیابی به هدف مشترک افزایش حجم تجارت را تحت تاثیر قرار داده است.

تهران و اسلام‌آباد با توجه به مشکلات مربوط به تحریم‌های غیرقانونی آمریکا که همواره از سوی رهبران پاکستان مورد سرزنش‌قرار گرفته و خواستار لغو فوری آن هستند، به فکر افزایش تجارت در مرزهای مشترک افتاده و برنامه تهاتر را نیز در دستور کار قرار دادند.

برخی مسائل مالی و بانکی میان دو کشور نیز فعالیت بازرگانی را تحت تاثیر قرار داده هرچند مسوولان ایران و پاکستان در آخرین رایزنی‌های خود در اسلام‌آباد راهکاری را برای پرداختن به این مسئله دریافت کرده و امیدوارند تا با رفع این بن بست مسیر افزایش حجم تجارت مشترک هموار شود.

تبلور دیپلماسی اقتصادی در مرزهای ایران و پاکستان 

پس از سپری شدن ۶‌ ماه از گشایش دومین مرز رسمی ایران و پاکستان در منطقه ریمدان-گبد (۲۹ آذر ۹۹)، دو کشور همسایه شاهد تحولی بی نظیر در نوار مشترک مرزی بودند، رویدادی که همزمان با حضور وزیر امور خارجه پاکستان در تهران برای رایزنی‌های مهم سیاسی و منطقه‌ای اتفاق افتاد.

دیپلماسی اقتصادی تهران و اسلام‌آباد با افتتاح سومین مرز رسمی در منطقه 'پیشین-مند' در نخستین روز از اردیبهشت ماه، وارد مرحله جدیدی شد و در کنار آن توافقنامه توسعه تجارت مرزی و احداث بازارچه مشترک مرزی از سوی وزیران امور خارجه ایران و پاکستان نیز امضا شد.

گام‌های هماهنگ سران ایران و پاکستان برای تقویت تجارت دوجانبه و توجه به بهبود زندگی مرزنشینان که مهم ترین عامل حفظ امنیت نوار مشترک مرزی، مبارزه با فقر و دیگر آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که تحریم‌ها و یا تحرکات طرف ثالث برای تحت تاثیر قرار دادن روابط دوجانبه و کارشکنی این عناصر در مسیر توسعه همکاری‌های اقتصادی دوهمسایه در مقابل عزم و اراده دو دولت و دو ملت همسایه و برادر بی اثر است.

رسانه‌های پاکستانی و اندیشمندان اقتصادی این کشور با استقبال از افزایش معابر مرزی مشترک با جمهوری اسلامی ایران‌، معتقدند که تعامل هرچه نزدیک تر تهران و اسلام‌آباد به  ویژه پس از امضای سند جامع همکاری‌های راهبردی ایران و چین، منافع مشترک را تامین کرده و نیازهای امنیتی و سیاسی در منطقه را نیز برطرف می‌کند.

روزنامه انگلیسی زبان «داون» چاپ شهر اسلام‌آباد در گزارشی به اهمیت تقویت امنیت مرزی و بهبود روابط تجاری بین اسلام‌آباد و تهران اشاره کرده و نوشت:‌هیچ‌ گزینه‌ای جز بهبود مناسبات تجاری دوجانبه نیست.

این روزنامه عوامل مختلف از جمله تحولات ژئوپلیتیک را دلیل عدم رشد مراودات بازرگانی ایران-پاکستان دانست و افزود: نیاز به عزم راسخ است یعنی اگر هر دو کشور تصمیم بگیرند روابط تجاری را به طور چشمگیری بهبود بخشند، حجم‌ تجارت مشترک نیز می تواند چند برابر شود.

روزنامه داون افتتاح سومین مرز رسمی میان ایران و پاکستان، حرکتی خوشایند و پسندیده توصیف کرد که موجب بهبود سطح زندگی مرزنشینان در استان‌های همجوار دو کشور، ایجاد فرصت‌های شغلی به ویژه قانونمند سازی تجارت مشترک می‌شود.

این نشریه پاکستانی از دولت اسلام‌آباد خواست تا برای تسهیل تجارت با ایران، زیرساخت‌های ارتباطی، تاسیس بازارچه و گشایش مراکز خدمات رسانی به مسافران و تاجران را در گذرگاه جدید مند-پیشین تامین کند.

افتتاح سومین مرز و جان تازه‌ای که به تجارت ایران و پاکستان دمید

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع کشورهای عضو اتحادیه همکاری‌های منطقه جنوب آسیا (SAARC) با ابراز خرسندی از گشایش گذرگاه پیشین-مند به عنوان سومین مرز رسمی ایران و پاکستان، گفت: این تحول جان تازه‌ای به تجارت دو کشور دمیده و در تحقق رویای افزایش حجم تجارت مشترک موثر خواهد بود.

«افتخار علی ملک» تحولات پیرامون افتتاح مرز پیشین-مند را با اعضای فدراسیون اتاق‌های بازرگانی و صنایع پاکستان مطرح کردا و تاکید داشت: پیشین-مند تجارت مشترک پا با ایران را تقویت و باعث فراهم شدن فرصت‌های شغلی برای مرزنشینان دو کشور می‌شود. 

وی بازار ایران را فرصت بی نظیر برای تجار و شرکت‌های اقتصادی پاکستان دانست و اظهار داشت: گذرگاه‌های مرزی بیشتری باید میان دو کشور همسایه احداث شود زیرا این نقشه راهی برای افزایش تجم تجارت از جمله توسعه فعالیت تهاتر خواهد بود.

اهمیت روابط با پاکستان از نگاه مقام‌های بلندپایه ایران

شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان که‌ روزهای گذشته سومین سفر رسمی خود را به جمهوری اسلامی ایران انجام داد، در دیدار با مقام‌های بلندپایه کشورمان بر تعهد دولت اسلام‌آباد برای گسترش همکاری‌ها با تهران همچنین تمرکز جدی بر توسعه تجارت و مراودات مرزی تاکید کرد.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار با قریشی اهمیت همکاری‌ها با این کشور به عنوان همسایه مسلمان ایران را مورد اشاره قرار داد و بر توسعه و تعمیق روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف از جمله روابط اقتصادی و تجاری و همچنین توسعه و تقویت بازارچه‌های مرزی تاکید کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان نیز در مذاکرات مفصل با همتای پاکستانی خود، افتتاح گذرگاه مرزی پیشین - مند را نشانه عزم دو کشور برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری دانست و ابراز امیدواری کرد با امضای «یادداشت تفاهم همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان برای ایجاد بازارچه های مرزی در طول مرز دو کشور»، این بازارچه های مرزی هرچه زودتر اجرائی شود.

وزیر امور خارجه پاکستان با رئیس مجلس شورای اسلامی نیز دیدار کرد و قالیباف در این ملاقات تاکید کرد که همکاری با کشورهای همسایه از جمله پاکستان سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران است.

باید گفت، افزایش مرزهای رسمی ایران و پاکستان به ۳ گذرگاه طی ششماه اخیر نقطه عطفی در همکاری‌های دو همسایه و فصل جدیدی در مبادلات تجاری مرزی به رغم شرایط کرونایی است.

لزوم مانع برداری در مسیر همکاری‌های دوجانبه از جمله تداوم مبادلات مرزی و تدوین برنامه مشترک برای عبور از شرایط سخت مانند تحریم و بحران کرونا، امری اجتناب‌ناپذیر است که مسئولان بلندپایه دو کشور همسایه نسبت به آن غافل نبوده و با اقدامات موثر و به موقع باعث شدند تا همکاری‌های تجاری و بازرگانی ایران و پاکستان با سطح‌مطلوب برسد.

پیگیری و اجرای توافق مقام‌های عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان برای افزایش حجم تجارت دو کشور به پنج میلیارد دلار رویا نیست. خیلی به واقعیت نزدیک، و با کمی تلاش و مدیریت به راحتی قابل تحقق است. نکته و ویژگی مهم در خصوص روابط تجاری ایران و پاکستان این است که دو کشور رقیب تجاری نیستند بلکه مکمل یکدیگرند به گونه‌ای که پاکستان تولیداتی دارد که می تواند نیازهای ایران را تامین کند و ایران هم محصولاتی تولید می کند که پاکستان به آن نیاز دارد.

با توجه به سیاست پیشروی دولت دوازدهم در گسترش تعاملات با همسایگان به ویژه پاکستان طی ۸ سال اخیر، اکنون بهتر است به جای اتلاف وقت بیشتر، دو کشور وارد فاز عملیاتی قراردادهای تجاری به ویژه تسریع احداث بازارچه‌های مرزی و شوند و این چیزی است که مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران بر آن تاکید دارند.