به گزارش ایرنا، منابع طبیعی شامل جنگل‌ها، مراتع، دشت و بیابان، منابع آبی، کوهستان‌ها و رودخانه‌ها همه و همه ارزشمندترین دارایی‌های طبیعی به شمار می روند که باید در کنار حفاظت اصولی و جلوگیری از تخریب آنها از مواهب و مزایایشان به درستی بهره برد.
کارشناسان معتقدند که پیشرفت یک کشور ارتباط مستقیم با پایداری و توسعه عرصه‌های طبیعی آن کشور دارد زیرا برای مثال معادن که پیش‌نیاز بسیاری از صنایع تولیدی به شمار می‌روند خود جزو منابع طبیعی محسوب می‌شوند و در کنار استفاده عقلانی و منصفانه از آن باید از خرابکاری بیش از حد در طبیعت جلوگیری شود.
توسعه و حفاظت از منابع طبیعی به باور پژوهشگران منابع طبیعی و آبخیزداری، پیش‌نیاز و بستری برای پیشرفت در سایر بخش‌ها نظیر کشاورزی، صنعت و اقتصاد است و بهبود صنایعی مانند دامپروری، کشت گیاهان دارویی و انواع زراعت ارتباط مستقیم با حفظ عرصه‌های طبیعی دارد و بدون نگهداری مناسب و توسعه این بخش، ارتقا در سایر حوزه ها مقدور نیست.
منابع طبیعی از جمله ثروت‌های اصلی یک سرزمین به شمار می‌رود که نقش کلیدی در ایجاد زیستگاه حیات وحش، حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری، تولید اکسیژن، جذب دی اکسید کربن، کاهش آلودگی، کنترل ریزگردها، حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش ایفا می‌کند.
برنامه ریزی و طرح‌های مرتبط در این بخش برای حفظ و احیای منابع طبیعی از جمله اقدامات دولت یازدهم و دوازهم بود.
اجرای طرح‌های گسترده مربوط به منابع طبیعی و آبخیزداری در سال‌های اخیر افزایش یافت و در بخش‌های مختلف مانند آبخیزداری، حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، بیابانزدایی، کشت گیاهان دارویی طرح‌های متعددی پیاده سازی شد.
برای مثال سال گذشته ۱۸ راهبرد مدیریتی در سال جهش تولید برای مدیریت جنگل ها تدوین شد که ۹ محور آن در ماه‌های گذشته انجام گرفت و روند آن همچنان ادامه دارد.
یا در مثالی دیگر سال قبل یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در راستای حفاظت از منابع طبیعی کشور با اجرای یک برنامه جامع هزینه شد.
و اما نگاهی به وضعیت استان اصفهان از حیث عرصه‌های طبیعی حاکیست که این خطه به مرکزیت شهرستان اصفهان با ۲۴ شهرستان، مساحتی معادل ۱۰.۷ میلیون هکتار دارد که بیش از ۹۰ درصد از این مساحت را معادل ۹.۸ میلیون هکتار عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود ۴۰۳ هزار هکتار جنگل معادل (۴ درصد)، ۶ میلیون هکتار مرتع معادل (۶۴ درصد) و سه میلیون هکتار بیابان معادل (۳۲ درصد) در بر گرفته است.
جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در ۲ شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده است و سرانه جنگل درکمتر از ۰.۱ هکتار است اما با وجود سطح به نسبت کم از تنوع گونه‌ای خوبی (۳۵ گونه درختی ودرختچه ای) برخوردار است.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در ۲ ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان را شامل می‌شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
این استان واقع در مرکز کشور دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه ۳.۲ میلیون هکتار معادل ۳۲ درصد سطح استان را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل داده است که به طور عمده در بخش‌های شمالی و شرقی آن پراکنده است.
در این خطه در هشت سال گذشته طرح های مختلف حوزه منابع طبیعی در بخش های گوناگون مانند حدنگاری، توسعه جنگل، آبخیزداری و غیره انجام گرفت.
اجرای ۵۹۴ هزار هکتار عملیات آبخیزداری
اجرای ۵۹۴ هزار و ۱۳۹ هکتار عملیات آبخیزداری در مدت فعالیت دولت تدبیر و امید در اصفهان و افزایش سالانه نقش شایانی در استحصال آب و مهار سیلاب ها ایفا کرده است.
اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه آبخیز سدها و حوزه‌های سایر مناطق در سال‌های فعالیت دولت تدبیر و امید نسبت به قبل افزایش و به نوعی جهش پیدا کرد و در ابعاد مختلف و در شهرستان‌های استان اصفهان بیش از قبل اجرا شد.
به طور تقریبی از سال ۹۲ تا ۹۹ از سال با افزایش تعداد و مساحت طرح هایی آبخیزداری در استان روبرو بوده ایم.
مطابق با جدول عملکرد بخش آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در سال ۹۲ ، ۳۵ هزار در سال ۹۳ ، ۶۹ هزار در سال٩۴، ۵۴ هزار هکتار عملیات انجام گرفت.
در سال ۹۵ این میزان به حدود ۳۷ هزار هکتار رسید و در سال ۹۶ ، ۶۹ هزار هکتار عملیات انجام گرفت.
بررسی آمار مذکور از افزایش چشمگیر تعداد طرح‌ها و مساحت انجام آنها در سه سال اخیر حکایت دارد به این ترتیب که در سال ۹۷ بالغ بر ۸۶ هزار در سال قبل۱۲۴ هزار و در سال ۹۹ افزون بر ۱۱۷ هزار هکتار طرح‌های آبخیزداری در استان اصفهان انجام شده است.
از سوی دیگر نباید اهمیت مطالعات آبخیزداری را از یاد برد، مطالعات آبخیزداری موجب می شود تا برای اولویت بندی، برنامه ریزی، تخصیص اعتبارات و آغاز عملیات اجرایی اقدامات بهتری بهتری انجام دهیم تا در زمان کمتری شمار بیشتری از پروژه‌ها در گستره‌ای بالاتر اجرا شود.
در حدود سه سال اخیر مطالعات آبخیزداری برای ۴۲۶ هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی این استان انجام شده است،.
به تاکید عضو هیات علمی و رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، اجرای طرح‌های آبخیزداری بویژه در مناطق کویری استان از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا بر مبنای تجارب گذشته احتمال وقوع سیل و سیلاب در این مناطق بالاست.
سعید سلطانی در گفت و گو با ایرنا افزود: از سوی دیگر شمار طرح های آبخیزداری در بالادست منابع آبی نباید به حدی باشد که در پایین دست به مشکل روبه رو شویم.
وی با اشاره به اجرای چنین طرح هایی برای بهره مندی هرچه بیشتر از منابع آبی گفت: توجه به مناطق بحرانی و اجرای طرح های متناسب به کاهش خطرات کمک می کند و زمینه استحصال آب و تغذیه سفره های آب زیرزمینی را فراهم خواهد کرد.
بیابانزدایی نیازی ضروری در اصفهان
انجام مطالعات طرح‌های بیابان زدایی، نهالکاری در مناطق بیابانی، اجرای پروژه‌هایی مشارکتی با مردم، مالچ پاشی و احداث بادشکن در طول فعالیت دولت یازددهم و دوازدهم از خطر گسترش کویر و چالش‌های حاصل از آن در استان اصفهان کاسته است.
معاون فنی و رییس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان گفت: تاکنون بیش از ۳۰۸ هزار هکتار از کانون‌های بحرانی فرسایش بادی در استان تبدیل به جنگل‌های دست کاشت شده است که حدود ۱۵ درصد جنگل‌های بیابانی دست کاشت کشور را تشکیل می‌دهد.
حسینعلی نریمانی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: مطالعه طرح‌های بیابانزدایی در ۹۷۰ هزار هکتار، مالچ پاشی ۳۱ هزار هکتار، احداث بادشکن در یک هزار و ۱۰۰ کیلومتر و اجرای پروژه‌های مشارکتی با مردم در چهار هزار و ۵۰۰ هکتار دیگر اقداماتی به شمار می‌رود که این سال‌ها اجرا شده است.
وی اضافه کرد: مطالعات و تهیه طرح‌های مدیریت مناطق بیابانی و مدیریت جنگل‌های دست کاشت و کانون‌های بحران فرسایش بادی به منظور ارائه راهکارهای و پیشنهادهای اجرایی با اصول علمی ، اجرای عملیات بیولوژیک بیابانزدایی مشتمل بر نهالکاری و بذرپاشی با گونه‌های مقاوم به شرایط محیطی مناطق، تولید نهال گونه‌های مقاوم به خشکی و شرایط بیابانی و اجرای عملیات مالچ پاشی در مواردی که احیای بیولوژیک منطقه امکان پذیر نیست از جمله اقداماتی است که در سال‌های گذشته در این منطقه انجام شده است.
معاون فنی و رییس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان احداث انواع بادشکن در مناطق حساس به فرسایش بادی و نهالکاری در بادپناه آن، برگزاری کمیته‌های مشورتی با حضور استادان دانشگاه و محققان فعال در زمینه مقابله با بیابان‌زایی و فرسایش بادی و مشارکت و همکاری در طرح‌های تحقیقاتی به منظور ارائه راهکارهای بهتر و علمی در زمینه مقابله با پدیده بیابان زایی و احیای مناطق بیابانی را از دیگر موارد مرتبط با مقوله بیابان زدایی در استان برشمرد.
نریمانی تصریح کرد: از لحاظ اعتبارات تخصیص یافته برای اجرای طرح‌های بیابان زدایی در مقایسه سال‌های ۹۸ و ۹۶، رشد ۴۳ برابری را در طرح‌های بیابانزدایی مشاهده می‌کنیم این معنا که ۴۳۰ میلیارد ریال سال ۹۸ برای این طرح‌ها در اصفهان اختصاص یافت و این در حالی است که این رقم در سال ۹۶ حدود ۱۰ میلیارد ریال بود.
اجرای طرح مرتعداری و بهبود و اصلاح مراتع ۵.۸ میلون هکتار
انواع طرح مرتعداری بهبود و اصلاح در این سال‌ها با هدف افزایش بهره وری و حفظ این داشته‌های طبیعی ارزشمند در این استان اجرا شده است.
شتاب در تحقق مدیریت پایدار و بهره برداری اصولی از مراتع را از دیگر اهداف اجرای طرح نامبرده در قالب عملیات احیا و اصلاح مراتع و واگذاری به بهره برداران بوده اجرای طرح‌های مرتعداری در هشت سال اخیر در مقایسه با گذشته رشد قابل توجهی پیدا کرد که نشان از توجه به این بخش دارد.
حفظ مراتع و جلوگیری از تبدیل آنها به مناطق بی استفاده و بیابانی از لحاظ اقتصادی هم سودمند است زیرا احیای هر هکتار مرتع بالغ بر ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد اما برای احیای هر هکتار بیابان باید بیش از ۶ میلیون تومان هزینه کرد.
از سوی دیگر به دیدگاه کارشناسان جلوگیری از چرای مفرط دام و احیای مراتعی که از لحاظ پوشش به سمت فقیر شدن می‌روند ضروری است.
طرح‌های مرتبط با جنگل در ۱۱۵ هزار هکتار
جلوگیری از فرسایش خاک و زمین، حفظ زیستگاه جانوران، تولید اکسیژن و مقابله با آلودگی هوا از جمله اهداف کشت نهال و توسعه پوشش گیاهی به شمار می‌رود.
اجرای طرح‌های جنگلکاری در استان با محوریت گیاهان سازگار با آب و هوای خشک و نیمه خشک مانند اسکوپاریا (نوعی درخت بادام)، اقاقیا، توت، زبان گنجشک انجام می گیرد.
پروژه‌های حدنگاری، ممیزی اراضی و تفکیک مستثنیات ۴.۶ میلیون هکتار
هدف اصلی از اجرای طرح حفاظتی حدنگاری پیشگیری از جعل اسناد اراضی ملی و دولتی و جلوگیری از زمین‌خواری است و تثبیت قطعی مالکیت دولت، تضمین سرمایه‌گذاری در اراضی و شفاف سازی در پاسخگویی به استعلام اشخاص حقیقی و حقوقی از دیگر مزایای اینگونه طرح‌ها به شمار می‌رود.
هزینه هر هکتار حدنگاری بطور متوسط سه تا چهار هزار تومان است که البته با مشارکت اداره ثبت این میزان را کاهش یافت.
از حیث اجرای طرح‌های مرتبط با حدنگاری، اصفهان به همراه ۲ استان دیگر بهترین عملکرد را نسبت به سایر استانها داشته است.
استان اصفهان ۲۴ شهرستان و بیش از پنج میلیون نفر جمعیت دارد.
نظر شما