صلیب سرخ و هلال احمر؛ نماد صلح و دوستی برای همه

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، نام جمعیت هلال احمر می تواند برای افراد مختلف جامعه تداعی کننده خدمات عام المنفعه و بشردوستانه باشد، عده ای آن را سازمانی پیشرو و پاسخگو در ارائه خدمات امداد و نجات در حوادث و سوانح، بعضی ها آن را تامین کننده دارو های خاص و ویژه، گروهی ارائه دهنده خدمات توانبخشی و عده ای دیگر آنرا سازمانی حمایتی می شناسند.

جمعیت هلال احمر به عنوان یک نهاد امدادرسان و داوطلب محور، در راستای اهداف و ماموریت های عام المنفعه خویش و همسو با سیاست‌های عالیه و بشردوستانه نظام اسلامی و با بهره گیری از تعالیم انسان ساز و الهی دین مبین اسلام، همواره در مسیر حمایت از کرامت انسانی، تسکین آلام بشری و کمک به بهبود زندگی انسان ها به خصوص امت اسلامی در داخل و خارج کشور گام برمی دارد.

در این رهگذر، امدادگران شجاع، جوانان غیور و داوطلبان ایثارگر جمعیت هلال احمر توانسته اند براساس وظایف ذاتی خود، در حوزه های تخصصی امداد و نجات، جوانان، خدمات داوطلبانه، بهداشت، درمان و توانبخشی، آموزش و پژوهش، حقوق بشردوستانه، ‌ تجهیزات و خدمات پزشکی و نظایر آن در سطوح داخلی و بین‌المللی به عنوان یکی از موثرترین جمعیت‌ های ملی مورد توجه نهادهای بین‌المللی به خصوص فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر قرار گرفته و به ایفای نقش بپردازند.

اعضا و داوطلبان هلال احمر فارغ از هرگونه مناقشات سیاسی، قومی، مذهبی و نژادی در پیچ و خم های سخت و دشوار حوادث، بحران ها، سوانح و جنگ ها تنها به گره گشایی از کار دردمندان و گرفتاران در دام ناملایمات می اندیشند.

اهداف چهارگانه جمعیت هلال احمر از جمله تلاش برای تسکین آلام بشری، تامین احترام انسان‌ها، حمایت از زندگی و سلامت انسان‌ها، کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملت‌ها مندرج در اساسنامه آن نمادی هستند از چیستی هلال احمر و چگونگی عملکرد آن به طوری که جوانان، داوطلبان، امدادگران و کارکنان این جمعیت ملی در سه سال اخیر بارها با وقوع سوانح و حوادث هولناک در اقصی نقاط گیتی صمیمانه و متعهدانه به کمک خواهران و برادران آسیب دیده خود شتافته اند.

در این رهگذر کمک به آسیب دیدگان حوادث مختلف سبب نشده تا بحران های بشردوستانه منطقه ای به دست فراموشی سپرده شوند به طوری که ارسال کمک های بشردوستانه و اعزام گروه های امدادی و درمانی به کشورهای سومالی، تونس، لیبی، یمن و سوریه گواهی براین مدعاست.

امدادرسانی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی محدود به مناطق و بحران های خاص نبوده و از بحران مواد غذایی در کره شمالی تا سیل و آتشفشان در اندونزی و زلزله و سونامی مهیب ژاپن در شرق دور تا بحران برف سنگین در بولیوی و توفان و گردباد نیکاراگوئه در آمریکای لاتین را در برگرفته است.

امدادرسانی به زلزله وان ترکیه، سیل سریلانکا، زلزله ازبکستان، سیل زیمبابوه و قحطی گرسنگی در سومالی، کنیا و اتیوپی، نسل کشی مسلمانان روهینگیایی میانمار، انفجار هولناک بندر بیروت لبنان و نظایر آن نمونه های دیگری از اقدامات بشردوستانه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به عنوان محور پاسخگویی به انواع حوادث و سوانح داخلی، منطقه ای و فرا منطقه ای است.

در چند سال اخیر بیش از صدها محموله امدادی و درمانی در راستای فعالیت های عام المنفعه و بشردوستانه جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر از سوی جمعیت هلال احمر ایران به کشورهای یادشده ارسال شده است.

همچنین در راستای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به انسان های محروم و کم برخوردار جمعیت هلال احمر هم اکنون دارای چندین مرکز درمانی فعال در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی است.

نیروهای امدادرسان جمعیت هلال احمر ایران همانند سایر امدادگران و نجاتگران سایر جمعیت های ملی عضو نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر هدفی مقدس را باور دارند و آن ارائه خدمات متنوع بشردوستانه در فضایی سرشار از انسانیت، عشق، امنیت، آرامش و مهرورزی است.

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، جمعیت هلال احمر ایران، با پیشینه پرافتخاری که از بدو تأسیس خود داشت، از محک آزمون‌های دشوار سربلند بیرون آمد.

زلزله منجیل و رودبار در شمال ایران و زلزله ویرانگر در بم کرمان، زلزله هولناک سرپل ذهاب در غرب کرمانشاه در کنار صدها حادثه دیگر چون سیل و زلزله و نیز امدادرسانی به آوارگان ناشی از هشت سال جنگ تحمیلی عراق به ایران، ظرفیت بالا و توانمندی قابل توجه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی‌ را در خدمت رسانی به آسیب دیدگان در داخل و خارج از کشور پهناور به اثبات رساند و توجه و تحسین مجامع بین المللی را برانگیخت.

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران وظایف عمده‌ای را در سطح ملی و بین المللی برعهده دارد و می ‌کوشد تا به اهدافی که در اساسنامه این جمعیت آمده است جامه عمل بپوشاند.

جمعیت هلال احمر هم اکنون در زیرمجموعه خود چهار سازمان فعال و گسترده را در زمینه ‌های مختلف امداد و نجات، جوانان، داوطلبان، تدارکات پزشکی، یک معاونت در زمینه خدمات درمانی و توانبخشی، یک شرکت در زمینه تولید محصولات نساجی، یک موسسه علمی کاربردی و یک مرکز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به حجاج و زائران عتبات عالیات و سوریه را مدیریت می‌کند.

دبیرخانه کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران نیز با محوریت جمعیت هلال احمر فعالیت می‌کند.

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با سابقه‌ای قریب یک قرن در خدمت رسانی به مردم ایران و جهان، از بدو تاسیس خود تاکنون در مسیر اهداف انسان دوستانه و اصول هفتگانه نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر حرکت کرده است. بشردوستی، بی غرضی، بی طرفی، عدم وابستگی، خدمات داوطلبی، یگانگی و جهان شمولی، هفت اصل اساسی این نهضت فعال و فراگیر است.

جمعیت هلال احمر ایران طی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ میلادی در اجرای استراتژی ۲۰۱۰ و ماموریت مشترک "بهبود زندگی مردم آسیب پذیر با بسیج توان انسانیت" از سوی فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر اقدامات و فعالیت های شایسته ای از جمله ترویج ارزش ها و اصول بشردوستانه،   پاسخ به سوانح، آمادگی در برابر  سوانح و بهداشت و مراقبت در اجتماع را با موفقیت انجام داده است.  

همچنین طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی در اجرای استراتژی ۲۰۲۰ فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر سه هدف استراتژیک و راهبردی نجات زندگی افراد، حفاظت از معاش آنها و تقویت بازتوانی پس از سوانح و بحران ها، ممکن ساختن زندگی سالم و ایمن و ترویج جامعه شمولی و ارتقاء فرهنگ صلح و عاری از خشونت را با استناد به ۶ ارزش مردم، درستی، مشارکت، گوناگونی، راهبری و نوآوری با افتخار اجرا کرده است.  

این جمعیت ملی وابسته به نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر در تولد ۱۰۰ سالگی خود قرار است در استراتژی ۲۰۳۰ با اندیشیدن فراتر از مرزهای صلیب سرخ و هلال احمر با چارچوبی برای تغییر پنج چالش جهانی تغییرات اقلیمی، بحران و سوانح، سلامت، مهاجرت و هویت و ارزش، قدرت و شمولیت برای ایجاد هفت دگرگونی نقش آفرینان قدرتمند محلی، یک شبکه توزیع شده، یک سازمان قابل اعتماد، داوطلبی و جوانان، اقدامات تاثیر گذار بشردوستانه، تغییر شکل دیجیتالی و تامین بودجه و سرمایه برای آینده به تغییرات جهان امروز برای بشریت و فعالیت های بشردوستانه کمک کند.  

 نگاهی به مبدا پیدایش نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر

در حدود ۱۵۰ سال پیش 'ژان هانری دونان' یک تاجر سوییسی با نوشتن کتابی با عنوان "خاطرات سولفرینو" جنبشی را پایه گذاری کرد که بعدها به تشکیل کمیته بین المللی صلیب سرخ و نهادهای مشابه آن در جهان منجر شد.

دونان که خود در سال ۱۸۶۲ از نزدیک شاهد جنگ سولفرینو در ایتالیا بود، مشاهده کرد که چگونه هزاران سرباز مجروح در حال مرگ و بدون مراقبت رها شده، اجسادشان پس از جنگ مورد حمله دزدان و چپاولگران قرار گرفته بود.

هانری دونان در این کتاب تنها به وصف مصیبت های رقت بار ناشی از جنگ اکتفا نکرد، بلکه پیشنهادات انسان دوستانه و عملی را برای پایان دادن به آنها ارائه کرد.

پیشنهاداتی که دونان در کتابش مطرح کرد، سه سال بعد با تشکیل نخستین هسته های نهضت بین المللی صلیب سرخ در شهر "ژنو" به بار نشست.

برپایی نخستین کنفرانس بین المللی برای کمک رسانی به انسانهای گرفتار شده در جنگ و بلایای طبیعی در سال ۱۹۶۳ در ژنو و انتخاب صلیب سرخ رنگ برای متمایز کردن امدادرسانان از سایرین را باید نخستین اثرگذاری کتاب خاطرات سولفرینو به حساب آورد.

اگرچه دونان در سال ۱۸۹۵ ورشکست و دچار فقر و تهیدستی شدید شد، اما تا پایان عمرش از تلاش و کوشش برای کمک به انسانهای گرفتار در جنگ و بلایا باز نایستاد و به خاطر همین تلاشها نیز در سال ۱۹۱۰، اندک زمانی پیش از مرگش به دریافت جایزه صلح مفتخر شد.

انتخاب سالروز تولد ژان هانری دونان به عنوان روز جهانی صلح در سال ۱۹۸۴ نیز به خاطر همین تلاشهای خستگی ناپذیر این تاجر سوییسی صورت گرفته است.

امروزه از زمان نگارش کتاب خاطرات سولفرینو بیش از یک قرن و نیم سپری می شود و دیر زمانی است که دیگر هیچ بلازده ای را در سراسر جهان نمی توان یافت که با مشاهده این علامت احساس آرامش خاطر و رهایی نکند.

از آن تاریخ تا به امروز، با مشاهده نشان و علامت صلیب سرخ و هلال احمر، به نشانه بارزی از یاری رساندن افراد توانا با شعار توان توانگران به نیاز نیازمندان براساس آموزه های دینی مذاهب الهی مختلف از جمله اسلام و تمسک به آیات قرآنی و کتابهای آسمانی برمی خوریم.

اصول هفت گانه ای که منشا پیدایش خوبی ها و مهرورزی های بیشماری با هدف تسکین آلام بشریت و انسان های دردمند و گرفتار و براین اساس شکل گرفت که شامل: انسانیت( Humanity)، خدمات داوطلبانه (Voluntary service)، جهانشمولی(Universality)، یگانگی( Unity)، استقلال (Independence)، بی غرضی( Impartiatiality)و بی طرفی (Neutrality) است آن را به کانون اتحاد مردم سراسر کره خاکی تبدیل کرده است.

در ایران نیز رسم فداکاری و ایثار و از خود گذشتگی، تاریخی دیرینه دارد و به همین دلیل نیز پس از تشکیل کمیته بین المللی صلیب سرخ در سوئیس، ایران از نخستین کشورهایی بود که به عضویت نهضت بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر درآمد.

با نگاهی به تاریخچه تشکیل این جمعیت در ایران در می یابیم که هلال احمر در آغاز راه با انتخاب علامت شیر و خورشید سرخ، در سال ۱۳۰۳ شمسی از سوی فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر به رسمیت شناخته شد.

این جمعیت از همان روزهای نخست تاسیس، نیازهای مالی خود را به طور عمده از محل جلب کمک های مردمی و افراد خاص و موقوفات تامین می کرد و تا زمان انقلاب شکوهمند اسلامی، توانست بیش از ۵۰۰ بیمارستان و مرکز درمانی با مجموع ۱۵ هزار تخت بیمارستانی، چندین مرکز جوانان و کودکان، پرورشگاه، آموزشگاه پرستاری، مراکز دارویی و جاده ای و امداد هوایی و دریایی و بانک خون تاسیس کند.

این جمعیت تا پیش از انقلاب اسلامی، پنج فروند هواپیما، یک فروند کشتی بیمارستانی، پنج فروند چرخبال و بیش از دو هزار آمبولانس امدادی و وسایل حمل و نقل زمینی در اختیار داشت.

جنگ هشت ساله تحمیلی و بی مسئولیتی دشمن در رعایت مقررات بین المللی سبب شد تا جمعیت هلال احمر ناوگان هوایی خود را از دست بدهد و تا سال های گذشته و پیش از آن که چندین فروند بالگرد جدید خریداری کند، تنها با سه فروند بالگرد قدیمی به فعالیت هوایی خود ادامه دهد که اکنون این تعداد بالگرد به ۲۲ فروند افزایش یافته است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جمعیت هلال احمر در سال ۱۳۵۹ همچون کشور ترکیه و مصر نشان هلال احمر را جایگزین نشان قبلی کرد و فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر نیز نشان صلیب سرخ و هلال سرخ رنگ را بر روی زمینه سفید که نمادی از صلح و آرامش است، به عنوان نشان رسمی خود برگزید.

آنچه مسلم است، جمعیت هلال احمر درایران اکنون با پشت سرگذاشتن حوادث بزرگی چون جنگ تحمیلی و مدیریت بلایای طبیعی چون سیل و زلزله از تجربیات زیادی برخوردار است.

امدادرسانی در وقایع تلخ زلزله های بزرگ رودبار و منجیل، بم، ورزقان، بوشهر، سرپل ذهاب و سیل های مخرب و ویرانگر گلستان، لرستان و سیستان و بلوچستان بیش از هر زمانی پختگی و اثرگذاری این نهاد مدنی را به اثبات رساند به گونه ای که عملکردش در آن وقایع حتی مورد تمجید رسانه های خارجی قرار گرفت.

جمعیت هلال احمر در ایران به عنوان یک سازمان غیردولتی و عام المنفعه در امر امداد رسانی به عنوان محور پاسخگویی به حوادث و سوانح داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای در صورت بروز حوادث جمعی، nbc و انسان ساخت با افزایش برگزاری دوره های آموزش امداد و کمک های اولیه و همچنین استفاده از توان جوانان داوطلب ارایه خدمات و عملیات های امدادی یا موفق را در اولویت برنامه های بشردوستانه خود قرار داده است.

با یکصد ساله شدن جمعیت‌های هلال احمر و صلیب سرخ در دنیا یک قرن تازه برای دوباره مهربانی کردن، دوباره با هم بودن، دوباره دوستی کردن، دوباره و دوباره و دوباره ارائه خدمات داوطلبانه مقایسه نشدنی آغاز شد.