منطقه آزاد سیستان؛ احیاء جاده ابریشم

به گزارش ایرنا،جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد، مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱٬۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود.

این در حالیست که بر اساس شواهد و آثاربر جا مانده شهرسوخته در شمال سیستان و بلوچستان با قدمتی حدود پنج هزار سال با قرار داشتن در مسیر عبور کاروان های تجاری از چنان رونقی برخوردار بوده که از آن به عنوان شهری صنعتی و با اصالت یاد می شود و به طور قطع در اقتصاد زمان خود نقشی بسزا داشته است.

هم اینک راحتترین راه دسترسی کشور های آسیای میانه و نیز کشور افغانستان به آب های آزاد جهانی از طریق سیستان و بلوچستان و بندر چابهار است که این امر مزیت تجاری بسیار مطلوبی را برای این استان و کشورهای یادشده فراهم کرده است.

کشورهای حوزه آسیای میانه و افغانستان می توانند کالاهای خود را از مسیرهای خشکی و از معبر رسمی میلَک در شمال سیستان وارد منطقه آزاد سیستان کرده و از طریق بندر چابهار در جنوب این استان به آبهای آزاد جهانی برسانند.

برقراری ارتباط ترانزیتی افغانستان وآسیای میانه ازطریق محور ترانزیتی شرق کشور (چابهار-میلک) و قرارگرفتن در مرکزیت جغرافیایی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو؛ این فرصت را برای ایران فراهم آورده است تا ضمن ایفای نقش فعال در برقراری ارتباط تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو اکو، بتواند در چارچوب همکاری‌ها و موافقتنامه‌های مختلف تجاری، در زمینه ترانزیت کالاهای صادراتی و وارداتی کشورهای عضو نیز به ایفای نقش بپردازد. بسیاری از کارشناسان معتقدند، مسیر ایران قابلیت عبور دادن بیش از ۱۰ میلیون تن بار در سال را دارد که ارزآوری ۳۰میلیارد دلاری را به همراه خواهد داشت.

ارتباط چابهار- میلک و جاده جدید ابریشم

ایجاد منطقه آزاد در سیستان به دلیل ظرفیت های مطلوب این منطقه و حاکم شدن شرایط خاص تجاری در آن، سبب جلب توجه تجار و بازرگانان به این منطقه می شود.

نماینده مردم شهرستان های زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه آزاد سیستان ظرفیتی منحصر به فرد برای تحول شرق کشور و توسعه و پیشرفت سیستان و بلوچستان است.

حبیب الله دهمرده اظهار داشت: منطقه آزاد یک ظرفیت منحصر به فرد برای سیستان است که علاوه بر تغییر چهره اقتصادی منطقه و رونق محور ترانزیتی چابهار - میلک سبب تحول شرق کشور می شود.

وی تصریح کرد: تمام دنیا بر این باورند که «چابهار - میلک در محدوده منطقه آزاد سیستان» با هم می توانند نقش موثر خود در برقراری روابط اقتصادی شرق و غرب دنیا را ایفا کنند و هیچ کدام به تنهایی معنی پیدا نمی کند.

وی ادامه داد: ابتدا ظرفیت چابهار باید ارتقا پیدا کند و در قسمت بعد حمل و نقل که راه آهن و جاده مناسب است باید در این محور شکل گیرد تا بتوانیم از ظرفیت چابهار- میلک به بهترین شکل استفاده کنیم.

دکتر دهمره خاطر نشان کرد: به موازات منطقه آزاد سیستان، منطقه آزاد تجاری نیمروز افغانستان نیز باید شکل گیرد تا بیشتر کشورهای دنیا از کریدور سه منطقه آزاد «چابهار، سیستان، نیمروز» نهایت استفاده را ببرند.

وی بیان کرد: شعار همیشگی من این بوده که مرز یک فرصت است و فقط باید ساماندهی شود.

وی ادامه داد: وقتی مرزهای استان به ویژه میلک و چابهار می تواند در جهت توسعه شرق کشور نقش ایفا کند مصداق بارز اقتصاد مقاومتی محسوب می شود.

نماینده مردم شهرستان های زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی گفت: منطقه آزاد سیستان مکمل منطقه آزاد چابهار است و این ۲ با هم می توانند، نقش جاده ی ابریشم را ایفا کنند و به تنهایی یک منطقه نمی تواند سودمند باشد.

وی تصریح کرد: مناطق آزاد ساز و کار خودش را می خواهد چون سرمایه گذاران داخلی و خارجی در این بخش ورود پیدا می کنند بنابراین توجیه اقتصادی برای این منطقه وجود دارد.

استاندار سیستان و بلوچستان نیز وجود ۶ مرز رسمی زمینی در محدوده سیستان و بلوچستان را پشتوانه‌ای خوب برای ۲ منطقه آزاد چابهار و سیستان عنوان کرد و گفت: تصویب منطقه آزاد سیستان می‌تواند نقش مهمی در تجارت و ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه بویژه افغانستان داشته باشد.

احمدعلی موهبتی بر تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد چابهار تا محدوده سیستان تاکید کرد و گفت که این امر از طریق مسوولان رده‌های مختلف سالهاست پیگیری شده و امیدواریم با راه‌اندازی منطقه آزاد سیستان این مهم برای مردم سیستان و بلوچستان محقق و عملی شود.

استاندار سیستان و بلوچستان ادامه داد: وجود ۲ منطقه آزاد سیستان و بلوچستان و اجرای طرح های بزرگ در این استان همچون طرح توسعه بندرشهیدبهشتی، راه آهن، گازرسانی و طرح‌های بزرگراهی می‌تواند این منطقه را متحول کند و نقش مهمی در توسعه و آبادانی استان دارند.

وی افزود: تصویب منطقه آزاد سیستان می‌تواند نقش مهمی در تجارت و ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه بویژه افغانستان داشته باشد همانگونه که رییس جمهوری افغانستان چابهار را اکسیژن افغانستان نامیده، این ۲ منطقه آزاد برای آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

استاندار سیستان و بلوچستان از دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور خواست برای تسریع در راه‌اندازی و انجام تشریفات اداری منطقه آزاد سیستان از هیچ کوششی دریغ نکند و بزودی شاهد معرفی مسوول راه اندازی و افتتاح رسمی آن باشیم.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه آزاد سیستان پل مهم ارتباطی و راه مناسب برای اتصال بندر استراتژیک چابهار به کشور افغانستان، توسعه محور ترانزیتی چابهار- زاهدان- میلک و مکمل منطقه آزاد چابهار است.

عبدالرحیم کردی اظهار داشت: یکی از اهداف تاسیس سازمان منطقه آزاد چابهار ارتباط تجاری و اقتصادی با کشور افغانستان است که تنها راه آن و تسریع در کارها ایجاد منطقه آزاد در شمال سیستان وبلوچستان در منطقه سیستان است.

وی افزود: منطقه آزاد چابهار پلی برای ترانزیت و تجارت سرمایه گذاران کشور افغانستان است و می تواند این کشور محصور در خشکی را به آب های اقیانوسی متصل کند.

وی بیان کرد: چابهار با تکمیل زیرساخت ها می تواند نقش مهمی در توسعه سیستان و بلوچستان ایفا کند و فقر ومحرومیت را از چهره این استان بزداید.

منطقه آزاد سیستان سبب بهبود شرایط زندگی مردم منطقه می شود

منطقه سیستان در ۲ دهه گذشته مشکلات متعددی را پشت سر گذاشته است و این امر تاثیر مستقیمی در کاهش جمعیت و توسعه اقتصادی آن داشته است، پس از قطع شریان اصلی آب رودخانه هیرمند در سال ۱۳۷۶ و خشک شدن تالاب بین المللی هامون در سال ۱۳۷۸ عملا کار اصلی و مهم مردم از جمله کشاورزی، دامپروری، صید و صیادی و صنایع دستی در منطقه سیستان رو به تعطیلی و نابودی نهاده و یا حداقل دیگر صرفه اقتصادی نداشت.
پس از خشکی هامون مردم این منطقه با توجه به همجواری ۳۰۰ کیلومتری با کشور افغانستان کار داد و ستد سنتی با همسایگان خود در آن سوی مرز را آغاز کردند و توانستند چرخ اقتصاد خانوارهای خود را بچرخانند، اما این راه معیشت نیز با وجود تمام فواید خود و درآمد مطلوب مردم به سبب برخی عوامل امنیتی و به بهانه جلوگیری از خروج مواد سوختی به عنوان سرمایه ملی با ایجاد دیوار امنیتی بسته شد.
خشکی هامون و انسداد مرز در این منطقه سبب اوج گرفتن بیکاری، کمبود درآمد و افزایش معضلات اجتماعی و در نهایت مهاجرت اجباری تعداد زیادی از مردم شد، این در حالیست که مسیر انتقال موادسوختی قاچاق از شمال به جنوب استان تغییر کرد و عملا توفیق چندانی در جلوگیری از خروج سرمایه ملی حاصل نشد.

غلامرضا سراوانی یکی از ساکنان شهرستان مرزی هیرمند گفت: وقتی خشکسالی دامنگیر مردم این دیار شد ناامید نشدند و گفتند ما را باکی نیست زیرا راه دیگری برای امرار معاش داریم و آن هم تجارت مرزی چه قانونی و چه غیرقانونی دارند و فکر می کردند می توانند از این طریق امرار معاش کنند.
وی افزود: چند صباحی که تجارت با کشور همسایه رواج داشت وضعیت خوب بود و حتی بیکاران سایر نقاط استان و استانهای همجوار به این منطقه می آمدند و مشغول کار می شدند اما افسوس که به یکباره دیواری در نزدیکی مرز چون سدی مستحکم راه را بر آنان بست و انگار دنیا برسرشان خراب شد.
وی ادامه داد: آنان که توان ماندن داشتند ماندند و آنانی که برای نان شب محتاج شده بودند به ناچار ترک دیار کرده و در شهرهای دیگر به کارهای سطح پایین روی آوردند.
مردم سیستان با وجود قرار گرفتن در جوار کشور افغانستان که به تمامی تولیدات ایران نیازمند است به دلیل ایجاد دیوار امنیتی در مرز از تجارت سنتی خود نیز بازمانده و امکان تجارت برای بسیاری از آنان سلب شد.
یکی از تجار منطقه سیستان به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه سیستان تنها بازارچه های مرزی صادر کننده کشور را دارد بگونه ای که در بیشتر بازارچه های مرزی واردات و بعضا صادرات انجام می شود اما بازارچه های مرزی میلک و گمشاد سیستان فقط صادرات انجام می دهند زیرا کشور همسایه به همه تولیدات ما از آفتابه و دمپایی پلاستیکی تا صنایع مختلف نیازمند است.
علی سارانی افزود: با ایجاد منطقه آزاد سیستان و رونق صادرات می توان بیشتر کارخانه های کشور را فعال کرد.
بسیاری از مردم به ویژه تجار و بازرگانان معتقدند ایجاد منطقه آزاد در این حوزه می تواند راهکار مناسبی برای توسعه توان تجارت مرزی باشد که نه تنها سبب بهبود معیشت مردم منطقه می شود بلکه توسعه کشور در ناحیه جنوب شرق را نیز به دنبال خواهد داشت.

منطقه آزاد جبران کننده خشکسالی و جلوگیری از مهاجرت
منطقه سیستان پس از خشکی هامون و انسداد مرز معضلات اجتماعی بسیاری از جمله بیکاری، فقر و مهاجرت را به خود دیده که ورود به این موضوع ها سبب هزینه های بسیاری برای دولت و مردم شده است و اینک پس از خشکسالی مفرط به دلیل رهاسازی نشدن حق آبه و وجود بی کاری در منطقه، ایجاد منطقه آزاد می تواند بسیاری از معضلات را در این منطقه از بین ببرد و جلوی مهاجرت مردم را بگیرد.
یکی از جوانان منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: پس از بسته شدن مرز و خشکسالی مفرط بسیاری از فعالیت های اقتصادی از حرکت ایستاد و مردم برای ادامه حیات اقتصادی خود مجبور به مهاجرت از منطقه شدند.
محمد رسول شیرزایی نسب ادامه داد: بر اساس برخی گفته ها حدود هشت هزار خانوار از سیستان مهاجرت کرده اند که علت اصلی آن نیز خشکسالی و نبود درآمد و شغل مناسب بوده است.
وی اظهار داشت: پس از خشک شدن تالاب بین المللی هامون عملا کشاورزی در این منطقه تعطیل شد و با بسته شدن مرز نیز ریشه کار و اشتغال در منطقه خشکید.
وی تصریح کرد: هم اینک آمار اعتیاد در منطقه سیستان بسیار زیاد شده است که علت اصلی آن نیز بیکاری مردم به ویژه قشر جوان است.
شیرزایی نسب خاطرنشان کرد: ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند راهکار مناسبی برای بازگرداندن مردم و ایجاد اشتغال و امید به زندگی در این منطقه باشد.
وی بیان کرد: هم اینک چشم امید مردم این منطقه به فعالیت منطقه آزاد سیستان است.

ایجاد منطقه آزاد در سیستان علاوه بر تاثیر مستقیمی که بر زندگی مردم دارد سبب توسعه و شکوفایی اقتصادی کشور در حوزه های مختلف می شود و همچنین برکات بسیاری برای تجار و بازرگانان کشورهای دیگر نیز دارد تا مسیر ورود و خروج کالاهای مختلف از سراسر دنیا برای آنان تسهیل شود.

پس از اینکه در سال های اخیر برخی از نمایندگان و مسوولان از پیگیری راه اندازی منطقه آزاد در سیستان خبر دادند و اکنون نیز تصویب آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام اطلاع رسانی شد بسیاری از مردم این منطقه که قبلا به سایر نقاط کشور مهاجرت کرده بودند در حال بازگشت به خانه و کاشانه خود هستند و در واقع طرح های بزرگی چون طرح انتقال آب با لوله به ۴۶ هزار هکتار از مزارع دشت سیستان، ایجاد بازارچه های مرزی میلک و گمشاد، منطقه ویژه اقتصادی رامشار و منطقه آزاد سیستان نور امید را در دل مردم این سامان روشن کرده و نوید دهنده بازگشت آبادانی و سرسبزی منطقه است.