قارچ‌خواری ؛ تهدید جدید جنگل‌های هیرکانی مازندران

به گزارش ایرنا ، جنگل های هیرکانی مازندران که طی سال های متمادی تحت هجوم برداشت چوب تا خاک برای محصولات گلخانه ای ، آتش سوزی به خاطر تفریح و ت فرج و شکار غیرمجاز پرندگان و حیوانات وحشی در کنار فشار تغییرات اقلیمی بود ، این بار با پدیده ناهنجار قارچ‌خواری به عنوان تهدید جدید علیه تخریب خاک و خشکاندن انواع درختان از بلوط گرفته تا انجیلی و ولیک مواجه شود.

وقتی صحبت از « تهدید جدی » می شود ، آمار و ارقام کمک کننده است مانند آنچه که امروز سه شنبه فرمانده انتظامی شهرستان گلوگاه  در شرق مازندران اعلام کرد. سرهنگ محمود کلوانی گفت که ماموران این شهرستان « در اقدامی غافلگیرانه با متوقف کردن خودرو و  بازرسی از آن ۵۷۰ کیلوگرم قارچ دنبلان کوهی کمیاب مشهور به ترافل کشف و ضبط کردند ».

وی ارزش کارشناسی این میزان قارچ دنبلان را هفت میلیارد ریال برآورد کرد و افزود : قارچ های کشف شده تحویل اداره محیط زیست شده است و متهم نیز دستگیر و  به مرجع قضائی معرفی گردید.

کشف بیش از نیم تن قارچ ترافل در یک شهرستان و در یک روز تنها نوک کوه یخی را نشان می دهد که پیامدهای آن برای جنگل های هیرکانی تنها در حد خشکاندن درختان به خاطر زیر و رو کردن خاک خلاصه نمی شود .

قارچ ترافل یا دنبلان با شخم زدن خاک کف جنگل و زیر درختان به دست می آید و در نتیجه  سبب تخریب جدی خاک و خشکیده شدن درختان می شود به همین دلیل سازمان جنگل ها و آبخیز داری کشور برداشت این نوع قارچ را ممنوع و قاچاق اعلام کرد.

لذتی به قیمت تخریب جنگل 

این قارچ به عنوان لذیذترین و گران‌قیمت‌ترین قارچ های دنیا در عمق تقریبا پنج تا ۳۰ سانتی‌متری خاک و در مجاورت ریشه گیاهان به خصوص زیر درخت بلوط رشد می‌کند.

معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران  منطقه ساری در گفت و و گو با خبرنگار ایرنا با اعلام این که برداشت قارچ ترافل غیرقانونی و ممنوع است ، گفت: علاوه بر این که ممنوعیت برداشت و قاچاق بودن این نوع قارچ  برای ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی و محیط زیست کاملا توجیه شده است، موضوع برای جنگل نشینان و روستائیان اطراف جنگل ها نیز اطلاع رسانی شده است.

فتح‌الله غفاری افزود : برداشت قارچ ترافل به صورت جدی به درختان بلوط صدمه می زند. این نوع قارج فقط در پای درختان بلوط رشد می کند که با بیل زدن و برداشت آن ریشه درختان آسیب می بیند و در نهایت سبب خشکیدن درخت می شود. به همین دلیل سازمان جنگل های کشور برداشت این نوع قارچ را که ارزش بالایی نیز دارد، ممنوع کرده است و با متخلفان بر اساس قانون برخورد می شود.

قارچ ترافل بخشی از زنجیره غذایی جنگل به شمار می رود. به عبارتی ، گذشته از تخریب خاک جنگل و خشکاندن درختان ، برداشت غیراصولی این قارچ با چنگک و بیلچه که هم اکنون سودجویان انجام می دهد سبب  می شود تا به مرور زمان نسل این قارچ زیرخاکی از بین برود. برخی از حیوانات داخل جنگل مانند سنجاب ها و موش خرما از قارچ دنبلان تغذیه می کنند. شاید به همین دلیل هم باشد که قارچ خوارها هنگام گشتن به دنبال قارچ دنبلان ، سوراخ هایی را که حیواناتی مانند سنجاب و موش خرما در پای درختان ایجاد می کنند ، دنبال می کنند تا به آن دست یابند.

دستیازی به قارچ های ترافل جنگل های مازندران تا همین ۲ سال پیش موردی بود. افراد غیربومی از استان گلستان و خراسان شمالی و گاهی از البرز و تهران در جنگل های دورافتاده مناطق کوهستانی دیده می شدند که در زیر و رو کردن خاک زیر درختان بودند. محلی ها در آن زمان با برداشت تجاری این نوع قارچ آشنایی نداشتند و عمدتا با برخورد با افراد غیربومی ، آنان را از منطقه خارج می کردند.

بررسی های خبرنگار ایرنا از مناطق ییلاقی و کوهستانی مازندران نشان می دهد که این روزها غیربومیان با برخی از افراد محلی برای برداشت غیرمجاز قارچ ترافل همدست شده اند. فروردین و اردیبهشت امسال به خاطر بارندگی های پراکنده و متناوب فرصت سودجویی برای برداشت این نوع قارچ را بیشتر کرده است.

برداشت قارچ دنبلان از اواسط اسفند ماه شروع می شود و تا اواخر شهریور ادامه می یابد. به عبارتی جنگل های هیرکانی مازندران طی این هفت ماه در معرض تخریب جدی قرار می گیرد و نیازمند حفاظت سفت و سخت تر از اعلام ممنوعیت است. دهیاران و روستاهای اطراف جنگل و جنگل نشینان  قادرند نقش موثری در این زمینه ایفاء کنند تا برخورد با متخلفان به ضبط بیش از نیم تن قارچ برداشت شده برسد.

مازندران با ۲۴ هزار کیلومترمربع وسعت حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار اراضی جنگلی دارد که تحت مدیریت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه ساری و نوشهر اداره می شود.

هم غذا ، هم دارو 

قارچ ترافل یا دنبلان کوهی دارای خواص دارویی و تغذیه‌ای زیادی است. گیاه دنبلان یکی از غنی ترین گیاهان خوراکی در جهان است که قیمت بالایی نیز دارد.

قارچ ترافل گونه های مختلفی دارد و رنگ های آن هم در گونه های متفاوت از قرمز تیره تا بنفش، خاکستری،سفید و سیاه دیده می شود. این قارچ گونه زیرزمینی است و مصرف خوراکی در صنایع غذایی و همچنین دارویی دارد. اغلب کسانی که به دنبال جمع آوری قارچ دنبلان هستند ، نوع سیاه آن را بیشتر از همه دنبال می کنند. دنبلان سیاه یکی از با ارزش ترین و غنی ترین مواد خوراکی در طبیعت است که دارای ارزش تغذیه ای و دارویی فراوانی است. گفته می شود ارزش تغذیه ای این قارچ به جهت دارا بودن بیش از ۱۵ نوع پروتئین و ویتامین است. این را هم باید اضافه کرد که در رشد و تکثیر قارچ دنبلان کوهی هیچ ماده شیمیایی دخیل نیست و دنبلان تا کنون توسط انسان دست‌کاری ژنتیکی نشده است و به همین خاطر هم بسیار گران قیمت محسوب می شود. دنبلان سیاه کوهی که از مراتع به دست می آید، گران قیمت ترین و خوشمزه ترین نوع قارچ خوارکی و دارویی در جهان است.

دنبلان کوهی با بویی قوی سرشار از پروتئین، چربی، قند و مواد نشاسته ای، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، تیامین، نیاسین و ریبوفلاوین به همراه آب است.  این قارچ سرشار از آنتی اکسیدان طبیعی است که در اثر حرارت از بین نمی رود.

برخی کارشناسان پزشکی و تغذیه ، خواص دارویی دنبلان کوهی سیاه را شامل کاهش دهنده سطح کلسترول خون به طور طبیعی ، تقویت و افزایش قوا و نیروی جنسی در اثر مصرف مداوم ، کنترل عفونت قرنیه های چشم و پیشگیری از آن ، کاهش دهنده استرس و اضطراب ناشی از فشارهای عصبی ، پیشگیری از آترواسکلروز و بیماری قلبی عروقی ، تقویت قوای شناختی و جلوگیری از زوال عقل در دوران سالمندی ، از بین برنده علائم افسردگی در افراد مستعد و بهبود دهنده خلق و خو ، جلوگیری از پیری زودرس و تاخیر در روند پیری به صورت طبیعی ، خواص ضد میکروبی و بهبود سیستم ایمنی بدن و تقویت قوای عمومی ، پیشگیری از بروز و پیشرفت انواع سرطان با تقویت سیستم ایمنی ، درمان اسهال خونی و ساده در کودکان و بزرگسالان و پیشگیری از سرماخوردگی در طول سال با مصرف دنبلان در بهار عنوان کرده اند.