همایش بررسی علت تلفات پرندگان میانکاله به تعویق افتاد

این همایش طبق برنامه ریزی اولیه قرار بود امروز چهارشنبه در ساری برگزار شود.

دکتر محمد حسن گلپایگانی به خبرنگار ایرنا گفت که از زمان فراخوان مقاله تا ۲۵ اردیبهشت که پایان آن بود تنها چهار عنوان مقاله به دبیرخانه همایش ارسال شد و اکنون زمان ارسال مقاله تمدید شده است تا مقالات بیشتری برای همایش ارسال شود.

وی افزود: طبق برنامه این همایش پنجم خرداد به صورت مجازی و با حضور ویدئوکنفرانسی رئیس سازمان دامپزشکی کشور در ساری برگزاری می شود. 

گلپایگانی گفت : دامپزشکی مازندران انتظار دارد تا کارشناسان مربوطه و دوستداران محیط زیست بویژه پژهشگران رشته های مرتبط با پرندگان دانشگاه های کشور مقالات خود را در این زمینه ارسال کنند.

وی افزود : علاقه مندان می توانند مقاله خود را به آدرس اینترنتی hamayesmiankale۱۴۰۰@gmail.com ارسال کنند.

در انتظار یافته‌های جدید و راهکار

مدیرکل دامپزشکی مازندران گفت : هر چند طبق بررسی های کارشناسی و اعلام رسمی سازمان دامپزشکی کشور علت اصلی تلفات برخی از گونه های پرندگان مهاجر  در تالاب بین المللی میانکاله و خلیج گرگان بوتولیسم است ، اما اگر کارشناسان داخلی و خارجی به نتایج علمی به غیر از این موضوع رسیده اند ، بهترین مکان و زمان برای طرح یافته هایشان همایش پنجم خرداد است که کارشناسان و صاحب نظران مختلف حضور خواهند یافت.

وی افزود : ارائه راهکار های علمی برای پیشگیری از چنین رخداد تلخ زیست محیطی نیز از انتظارات جدی سازمان دامپزشکی از جامعه پژوهشی و دانشگاهی داخلی و خارجی است.

مدیرکل دامپزشکی مازندران به اهمیت حفظ محیط زیست تالاب میانکاله به عنوان یک تالاب بین المللی اشاره کرد و گفت: سازمان دامپزشکی از مشارکت جامعه علمی در این بخش استقبال جدی می کند و در واقع نیاز به کمک برای حل این مشکل زیست محیطی دارد.

وی افزود : اگرچه بوتولیسم به عنوان یکی از بیماری های اصلی مرگ پرندگان مهاجر در تالاب بین المللی میانکاله از سوی گروه اقدام سازمان دامپزشکی کشور مورد تایید قرار گرفت، ولی سایر عوامل تاثیر گذار بر روند افزایشی تلفات پرندگان که فلزات سنگین، سموم و عوامل باکتریایی را شامل می شود ، بی تاثیر نبوده است.

مرگ و میر دستجمعی پرندگان مهاجر در تالاب بین المللی میانکاله برای نخستین بار بهمن سال ۱۳۹۸ رخ داد. دامپزشکی کشور آن زمان پس از بررسی های اولیه و نتایج نهایی آزمایشگاه ، علت آن را بوتولیسم اعلام کرد.

بوتولیسم سمی فلج کننده و کشنده است که به واسطه باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم تولید می شود و می تواند با ورود در بدن انسان و موجودات زنده اعم از پرندگان در محیط‌های کم‌اکسیژن رشد کند.

بر اساس آمار محیط زیست و دامپزشکی مازندران در سال ۹۸ میزان تلفات ناشی از مرگ و میر پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله و در استان های مازندران و گلستان به ۵۸ هزار بال رسید.

تکرار تراژدی و ابهام در بوتولیسم 

اگر چه تلفات سال ۹۸ میان پرندگان مهاجر با بازگشت آنها در پایان فصل  زمستان متوقف شد ، ولی یک بار دیگر باز هم در بهمن سال ۱۳۹۹ عود کرد. این بار نیز همانند سال ۹۸ ، دامپزشکی کشور پس از بررسی های اولیه بوتولیسم را علت مرگ اعلام کرد..

طبق آمارهای رسمی در سال ۹۹ نیز حدود ۶۰ هزا بال پرنده مهاجر از حدود ۳۰ گونه از جمله فلامینگو ، چنگر معمولی، کشیم و مرغابی تلف شدند.

کارشناسان محیط زیست و دامپزشکی از سال ۹۸ و پس از آن که بوتولیسم علت مرگ پرندگان مهاجر اعلام شد ، تاکید داشتند که باید شرایط ایجاد این سم را در منطقه از بین برد و یکی از راهکارهای پیشنهادی آنها هم افزایش سطح آب تالاب بود ، کاری که زمستان سال ۹۹ پس از تکرار تلفات ظاهرا اقداماتی را در پی داشت.

محیط زیست مازندران اواخر بهمن ماه اعلام کرده بود که راهکار پیشگیرانه برای کاهش تلفات پرندگان شامل افزایش سطح آب تالاب میانکاله و سرعت بخشی به جمع آوری لاشه پرندگان را به صورت همزمان با رهاسازی آب سد گلورد به سمت تالاب و همچنین انتقال یک دستگاه تراکسور برای جمع آوری لاشه از کردستان به اجرا گذاشته است.

محیط بانان میانکاله سال ۹۸ یکی از دلایل افزایش روزانه تلفات پرندگان را کندی در جمع آوری لاشه ها به خاطر لنجزار بودن بخشی از کناره های تالاب و همچنین مشکل جمع آوری لاشه های روی آب با قایق اعلام کرده بودند و به همین خاطر هم سال ۹۹ تراکسور به کار گرفته بود ، دستگاهی که گفته شد هر روز به اندازه یکصد نفر کارگر کار جمع آوری لاشه ها را در مناطق خشکی و آبی انجام می داد.

این دستگاه قادر به تردد در لنجزارها بوده است و به همین دلیل هم جمع آوری لاشه بر خلاف سال ۹۸ از تمامی مناطق با سرعت بیشتر انجام شد.

طبق گزارش آب منطقه ای مازندران ، این شرکت از ۲ سال پیش برای بهبود شرایط زیست محیطی تالاب میانکاله ۲ طرح زهکش "التپه" و "شهیدآباد " در شرق استان را با ظرفیت ۱۵متر مکعب با هدف جلوگیری از ماندابی و خسارات سیل به اراضی کشاورزی منطقه احداث کرده بود که با عملیاتی شدن این طرح، آب پس از هر بارندگی به تالاب میانکاله هدایت می‌شود. 

با همه این اقدامات ، اما تلفات پرندگان این بار نیز مانند سال ۹۸ تا پایان فصل زمستان گذرانی ادامه یافت و این ظن را برای برخی از کارشناسان تقویت کرد که ممکن است بوتولیسم علت واقعی مرگ پرندگان نباشد.

البته تعدادی از دامپزشکان و متخصصان در ایران و جهان هم در سال ۹۸ و همچنین سال ۹۹ با تردید به سم بوتولیسم به عنوان علت مرگ پرندگان مواجه شدند و همین تردیدها بود که سبب شد تا دامپزشکی کشور فراخوان مقاله برای برگزاری همایش بررسی علت مرگ را منتشر کند.

اکنون علاوه بر مجموعه دامپزشکی ، بسیاری از دوستداران محیط زیست و کارشناسان در انتظار ارائه مستندات و دیدگاه های علمی آن گروهی از متخصصان هستند که می گویند بوتولیسم علت مرگ پرندگان مهاجر نبوده است. برخی از این کارشناسان بخشی از دیدگاه هایشان را با رسانه ها مطرح کردند ولی مستنداتشان را ارائه نکردند ، نقصی که امید می رود در همایشی که پنجم خرداد برگزار می شود ، رفع شود.

تالاب بین المللی میانکاله ، یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان  با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران واقع  است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می کند.