بخش غربی مشهد تا قوچان مملو از واحدهای صنعتی پراکنده مستقر در اطراف یا در قالب شهرکهای صنعتی است که در طول سالهای گذشته به تدریج توسعه یافته و همزمان با گسترش شهر به بخش جدایی ناپذیر آن تبدیل شده است، در حالی که منابع آب شهر نیز در همان بخش واقع شده و مسوولان، استقرار واحدهای جدید را در این بخش مضر می دانند.
این در حالی است که تمایل عمده سرمایه گذاران بویژه صنایع دانش بنیان و هایتک رو به توسعه خراسان رضوی استقرار در اطراف مشهد بویژه مناطق توسعه یافته ای است که برای اجرای طرح خود دغدغه انشعاب برق و آب و گاز نداشته باشند لذا شهرکهای صنعتی توس و ماشین سازی واقع در غرب مشهد را بهترین گزینه برای استقرار واحد خود می دانند.
هم اکنون غرب مشهد محل استقرار هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی، چندین شهرک صنعتی و به ویژه شرکتهای دانش بنیان و نوپایی است که توسعه یافته‌اند و برای افزایش تولید و اشتغال خود به قرار داشتن در مجاورت این شهر و استفاده از زیرساختهای آن نیاز دارند و حاضر نیستند به دلیل توسعه‌ای که در غرب مشهد اتفاق افتاده است در شهرکهای صنعتی دیگر خراسان رضوی استقرار یابند.
کمبود زمین و چالشهای پیش رو
کمبود زمین اکنون مشکل جدید برای صنایع خواهان توسعه در مشهد است، به طوری که حسین خانی زاده، نماینده فعالان اقتصادی خراسان رضوی، نخستین و بدیهی ترین زیرساخت مورد نیاز برای سرمایه گذاری صنعتی را زمین لازم در شهرکهای صنعتی دانسته و می گوید: اغلب سرمایه گذاران به دنبال زمین در نزدیکترین نقطه به شهر مشهد هستند و هیچ جای دنیا اینطور نیست که در دورترین نقطه نسبت به شهر برای احداث واحد تولیدی اقدام شود.
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: کمبود زمین و ضعف زیرساختها و واحدهای نیمه تمام یا رها شده در شهرکهای صنعتی مشهد از جمله مشکلاتی است که گریبان صنایع را گرفته است.
وی ادامه داد: برای توسعه واحدها انتظار این است که وضعیت واحدهای تعطیل و زمینهای خالی مشخص شود، به طور مثال شخصی ۲۴ سال قبل یک زمین در شهرک صنعتی گرفته و آن را رها کرده است در حالی که اگر چنین زمین‌هایی به سرمایه گذاران متقاضی واگذار گردد، بسیاری از مشکلات ما از نظر کمبود زمین در شهرکهای صنعتی حل می شود.
فعال اقتصادی دیگری که مسوولیت دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی را عهده دار است، در گفتگو با خبرنگار ایرنا، یکی از چالشهای کنونی صاحبان صنایع در مشهد را کمبود زمین عنوان کرد.
علی اکبر لبافی با اشاره به نشست این دبیرخانه برای بررسی چالشهای کمبود زمین در شهرکهای صنعتی اطراف مشهد و جمع بندی نظر اعضا گفت: در هیچ یک از شهرکهای صنعتی توسعه یافته اطراف مشهد زمین مناسب برای واگذاری به واحدهای تولیدی وجود ندارد.
وی افزود: از چند سال قبل موضوع توسعه شهرک صنعتی توس و شهرک صنعتی ماشین سازی برای استقرار واحدهای دانش بنیان و هایتک مطرح شده که هنوز به سرانجام نرسیده است.
رییس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ادامه داد: تقاضا برای سرمایه گذاری در شهرکهای صنعتی اطراف مشهد زیاد است اما زمین مناسب برای واگذاری به سرمایه گذاران وجود ندارد.
وی دیگر مانع در مسیر توسعه تولید در شهرکها و نواحی صنعتی استان را وجود زمینهای رهاشده ذکر کرد و گفت: برخی زمین هایی در شهرکهای صنعتی به سرمایه گذار واگذار شده که تنها در حد ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به ساخت واحد در آن زمین اقدام شده و سپس رها شده است.
لبافی افزود: در نشست دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی برای حل مشکل زمین در شهرکهای صنعتی اطراف مشهد پیشنهاد شد که برای استقرار شرکتهای دانش بنیان در شهرکهای صنعتی توس و ماشین سازی در کارگروه امور زیربنایی تلاش شود.
وی ادامه داد: در شهرک صنعتی کلات که نزدیک مشهد است نیز زیرساختها برای واگذاری زمین به استقرار واحدهای صنعتی آماده است اما اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی از شرکت شهرکهای صنعتی استان خواسته است واحدهای صنفی آلاینده به شهرک صنعتی کلات انتقال یافته و در آنجا مستقر شوند که مدیریت شهرک صنعتی کلات با این موضوع مخالف است.
مصوبه مانده بر زمین توسعه شهرکهای غرب مشهد
چند سال قبل در سفر رییس جمهوری به خراسان رضوی توسعه شهرکهای صنعتی توس و ماشین سازی به تصویب رسید که تاکنون اجرایی نشده زیرا به دلایل زیست محیطی مخالفانی داشته که مانع از تحقق مصوبه شده است.
بعد از آن راهکاری مبنی بر توسعه این شهرکها مشروط بر استقرار واحدهای دانش بنیان و هایتک اتخاذ شده اما هنوز این راهکار نتوانسته مصوبه کارگروه امور زیربنایی خراسان رضوی را برای اجرا دریافت کند.
مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی ماشین سازی و فناوریهای برتر مشهد به عنوان یکی از مدعیان اجرای این مصوبه گفت: کل زمین در اختیار این شهرک ۱۶۰ هکتار است که برای واگذاری به واحدهای صنعتی تاکنون ۳۵۵ قرارداد منعقد و واحدها مستقر شده اند، از این تعداد ۵۵ واحد خدماتی، ۸۰ واحد کارگاهی و ۲۲۰ واحد صنعتی هستند.
سیدمحمد خوشحال با بیان اینکه شهرک ماشین سازی و فناوریهای برتر زمینی برای واگذاری به واحدهای صنعتی ندارد، افزود: طرح توسعه این شهرک پیشتر مطالعه و مقدمات اجرای آن فراهم و موافقت مسوولان با توسعه ۱۰۰ هکتار در این شهرک طی سال ۹۸ گرفته شد اما تاکنون این مهم محقق نشده است.
وی ادامه داد: روزی نیست که سرمایه گذاری به دفتر شهرک صنعتی ماشین سازی مراجعه نکرده و تقاضای دریافت زمین یا اجاره واحد را نکند، هم اینک ۶۰ درصد از واحدهای صنعتی مستقر در شهرک صنعتی ماشین سازی با کمبود مکان مواجه هستند و در صورتی که توسعه ۱۰۰ هکتاری این شهرک محقق شود، اجازه استقرار هیچ واحد آلاینده ای را در این شهرک نخواهیم داد.
مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی ماشین سازی و فناوریهای برتر گفت: هم اینک ۶ هزار نفر در این شهرک مشغول فعالیت هستند در حالی که ظرفیت جذب نیروی انسانی آن ۲۰۰ هزار نفر است.
شهرک صنعتی شماره پنج مشهد، زمین فراوان اما مشکلات بسیار
مسوولان با آگاهی از مشکلات غرب مشهد و تمایل سرمایه گذاران به استقرار در این محور و مواجه با چالشی به نام کمبود زمین، بستر لازم برای توسعه صنایع را به سوی شرق شهر فراهم کردند اما شهرک صنعتی شماره پنج در این منطقه با مشکلات زیرساختی مواجه است.
رییس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی درباره مشکلات شهرک صنعتی شماره پنج مشهد در شرق این شهر گفت: وجود خطوط انتقال آب مانع بزرگی برای استقرار واحدهای صنعتی در این شهرک است و زمینهای این منطقه معارض دارد که باید فرمانداری به این موضوع ورود کرده و این موانع طی گفتگو با اهالی آن منطقه برطرف شود.
شهرک صنعتی شماره پنج مشهد هزار و ۵۰۰ هکتار زمین واقع در اراضی "تپه سلام" دارد که از نظر مسافت و نزدیک بودن به شهر، بهترین مکان است تا سرمایه گذاران واحدهای صنعتی و حتی دانش بنیان و هایتک، در آن مستقر شوند. این شهرک به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خراسان رضوی تا سه هزار هکتار قابلیت توسعه دارد ولی وجود ۱۵۵ معترض و متصرف شناسایی شده در آن مانع انجام عملیات آماده سازی شده و افزون بر آن این شهرک با چالش برق و آب نیز مواجه است.
برای رفع مشکلات این شهرک و تسریع در استقرار صنایع، "علی رسولیان" مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در ابتدای امسال سفری به مشهد داشت و از نزدیک مشکلات شهرک صنعتی شماره پنج مشهد را بررسی و تصمیماتی برای آن اتخاذ کرد که زمینه ساز اتخاذ تصمیمات استانی برای رفع مشکلات آن شد.
ورود استاندار و نخستین گامها برای رفع چالش کمبود زمین
استاندار خراسان رضوی امسال گام های موثری برای رفع مشکلات صنایع بویژه چالشهای مربوط به کمبود زمین آنها در اطراف مشهد برداشته است، به طوری که طی دو هفته گذشته بازدیدی از شهرک صنعتی ماشین سازی و پیگیری مصوبه توسعه آن داشته و سپس تصمیماتی نیز برای شهرک صنعتی شماره پنج مشهد و همچنین شهرک صنعتی کلات اتخاذ کرده است.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی درباره رفع مشکلات مربوط به شهرکهای صنعتی اطراف مشهد در پی تصمیمات و دستورات صریح استاندار در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: دستور صریح استاندار در هفته گذشته برای رفع مشکلات شهرک صنعتی شماره پنج مشهد دستاوردهای مطلوبی به همراه داشت.
علی بهرامی زاده افزود: شهرک صنعتی شماره پنج مشهد که در شرق این شهر واقع شده و اراضی گسترده ای برای استقرار واحدهای تولیدی دارد، با مشکل برق و آب مواجه بود و زمین آن نیز معارض داشت.
وی ادامه داد: اواخر سال گذشته با پیگیریهای مکرر از طریق سازمان صنایع کوچک و استانداری خراسان رضوی مجوز راه اندازی شهرک صنعتی شماره پنج مشهد اخذ و پیگیریهای لازم برای رفع مشکلات تامین آب و برق آن انجام شد.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی گفت: امسال با دستور استاندار خراسان رضوی مقرر شد شرکت توزیع نیروی برق هفت مگاوات برق را برای شهرک صنعتی شماره پنج مشهد تامین کند که در وهله نخست هزینه تامین ۱.۵ مگاوات برق برای این شهرک از سوی شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی پرداخت شده و در هفته آینده این میزان برق به شهرک خواهد رسید.
وی افزود: استاندار خراسان رضوی شرکت آب منطقه ای را موظف کرد ۳۰ لیتر آب در ثانیه به شهرک صنعتی شماره پنج مشهد اختصاص دهد و علاوه بر آن شرکت شهرکهای صنعتی استان چاهی در این منطقه خریداری کرده که با احتساب آبدهی ۳۰ لیتر در ثانیه در مجموع این شهرک از آبدهی ۶۰ لیتر در ثانیه بهره مند می شود.
بهرامی زاده ادامه داد: برای رفع معارضات شهرک صنعتی شماره پنج مشهد نیز با دستور استاندار موضوع از طریق فرمانداری مشهد در حال پیگیری است تا طی توافق با معارضان در مرحله نخست راه دسترسی به این شهرک بدون دخالت آنها ایجاد شود و پس از صدور حکم قوه قضائیه، مطالبات معارضان پرداخت گردد.
وی گفت: در خصوص مصوبه هیات دولت مبنی بر توسعه شهرکهای صنعتی توس و ماشین سازی برای استقرار واحدهای دانش بنیان، فناور و هایتک که آلودگی زیست محیطی نداشته باشند، مقرر شد نشست کارگروه امور زیربنایی برای تصویب توسعه ۱۰۰ هکتاری هر یک از این شهرکها با حضور استاندار برگزار و تصمیم نهایی در این زمینه گرفته شود.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی افزود: توسعه شهرک صنعتی کلات نیز از دیگر دستورات صریح استاندار خراسان رضوی است که به زودی ۱۴۰ هکتار زمین برای استقرار واحدهای تولیدی رده سوم زیست محیطی به این شهرک افزوده می شود.
وی ادامه داد: تمایل عمده تولیدکنندگان، اجرای طرحهای صنعتی در اطراف مشهد بویژه بخش غربی آن است اما محدودیتهای زیست محیطی بویژه در حوزه آبخوانها وجود دارد که مانع اصلی در مسیر استقرار واحدهای صنعتی در این بخش است.
بهرامی زاده گفت: زمین زیاد برای استقرار واحدهای صنعتی جدید در محور غرب به جز کمی در اطراف چناران وجود ندارد و متقاضیان جدید باید در شهرک صنعتی کاویان و شهرک صنعتی شماره پنج مشهد مستقر شوند و توسعه صنعت از غرب به شرق مشهد سوق یابد.
وی افزود: مقداری زمین محبوس در شهرکهای صنعتی محور غرب در اختیار سرمایه گذارانی است که برای مدتها روی آن اقدامی انجام نداده و همچنان زمین را در اختیار خود دارند که ۹ هکتار از آنها در سال گذشته توسط شرکت شهرکهای صنعتی آزادسازی شده اما برخی دیگر باید از طریق قوه قضائیه پیگیری و آزادی سازی شود.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی ادامه داد: درصدد هستیم با همکاری دادگستری شعبه ویژه ای برای رسیدگی به پرونده های صاحبان زمینهای محبوس و بلاتکلیف از نظر تولید، در استان تشکیل شود تا پروسه رسیدگی به این پرونده ها کوتاه شده و هر چه سریعتر آزادسازی شوند.
بهرامی زاده گفت: در این فرآیند مقرر شده است اگر دریافت کننده زمین، ظرف یک سال ساخت و ساز واحد را روی زمین آغاز نکند، پرونده وی وارد هیات داوری شده و رای به فسخ قرارداد داده شود تا از این طریق اراضی محبوس آزاد شده و در اختیار تولیدکنندگان واقعی قرار گیرد.
وی افزود: برخی از اراضی مستقر در شهرکهای صنعتی اطراف مشهد که بلاتکلیف است مربوط به واحدهای تحت تملک بانکها می شود که از طریق شورای هماهنگی بانکهای خراسان رضوی خروج آنها از تملک و اقاله آنها به واحدهای صنعتی در حال پیگیری است.
نظر شما