دور پنجم مذاکرات وین که از روز سه شنبه ۴ خرداد آغاز شده بود، روز چهارشنبه ۱۲ خرداد به کار خود پایان داد؛ مذاکراتی که انتظار می رفت دور نهایی باشدT اما این اتفاق به دلایل مختلفی به وقوع نپیوست.
«سیدعباس عراقچی» سرپرست هیات مذاکره کننده کشورمان در وین در روز پایانی گفت وگوها با بیان این که اختلافات در این مقطع از مذاکرات حل‌شدنی‌اند، گفت: بعید می‌دانم میان جلسه امروز با دور بعدی مذاکرات خیلی فاصله بیفتد. احتمالا مانند ادوار گذشته ما بعد از یک دوره مشورتی در تهران به وین بازخواهیم گشت.
بسیاری از ناظران بر این باورند اگر دور پنجم گفت وگوها به احیای برجام منجر نشدT اما طی این ماه امکان دستیابی به توافق بسیار بالاست. ابراز امیدواری در میان مقام های دو طرف نیز به این خاطر است که تا کنون قدم های بلندی در جریان مذاکرات برای نجات برجام برداشته شده است.
حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری و بسیاری دیگر از اعضای ارشد دولت ایران بارها ابراز اطمینان کرده‌اند که مذاکرات وین پیش از پایان عمر دولت دوازدهم به نتیجه نهایی می‌رسد. «علی ربیعی» سخنگوی دولت سه‌شنبه ۱۱ خرداد در جمع خبرنگاران گفت که با وجود اراده سیاسی در پایتخت کشورهای طرف مذاکرات احیای توافق هسته‌ای اختلاف‌های جزئی به زودی بر طرف می‌شوند. ربیعی ادامه داد: «ما بسیار امیدواریم که تا پیش از انتقال تصدی دولت بتوانیم احیای کامل برجام را اعلام کنیم.»
«حسن روحانی» رییس جمهوری نیز روز چهارشنبه ۱۲ خرداد و همزمان با پایان دور پنجم مذاکرات در جلسه هیات دولت گفت: «امروز الحمدلله مسائل اصلی ما با آمریکایی‌ها در وین حل و فصل شده و چند نکته فرعی باقی مانده که اگر اراده بر این باشد که در این دولت این کار انجام شود من می‌گویم که این دولت این کار را انجام داده است.»
رییس جمهوری روز پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت هم در مراسمی مربوط به طرح های وزارت نفت، اظهار کرد که تا قبل از پایان کار دولت دوازهم تحریم های اصلی برداشته می‌شوند. وی ادامه داد: «امروز اگر در وین آمده‌اند و در حال مذاکره هستند و قبول دارند که تمام تحریم های اصلی را بر خواهند داشت، دلیل این افتخارات است. این بحث‌هایی که می‌کنیم، راجع به موارد جزیی است وگرنه در مسایل اصلی چون تحریم نفت، پتروشیمی، کشتیرانی، بیمه، بانک مرکزی و بانک‌ها همه را قبول کرده‌اند و تمام شد.»
امیدواری به فرجام خوش مذاکرات تنها از سوی ایران صورت نمی گیرد و مقامات ارشد طرف مقابل نیز نسبت به احیای برجام در ماه خرداد خوشبین هستند.
«انریکه مورا» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین پس از برگزاری پنجمین نشست کمیسیون مشترک برجام، اعلام کرد کاملا مطمئن است که توافقی در این ارتباط حاصل خواهد شد، اما نمی‌تواند زمان دستیابی به توافق را پیش‌بینی کند.
«میخائیل اولیانوف» سرپرست هیات مذاکراه کننده روسیه در جریان نشست اخیر وین در صفحه توئیترش نوشت که دور جاری (دور پنجم) این مذاکرات احتمالا باید دور پایانی باشد و فعلا برنامه ای برای دور ششم مذکرات در کار نیست.
برخی تحلیلگران، اظهارات اخیر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی را نشانه ای از ثمربخش بودن مذاکرات و بازگشت آمریکا به برجام می دانند. نتانیاهو روز سه‌شنبه ۱۱ خردادماه با بیان اینکه تل آویو به مقابله با برنامه هسته‌ای ایران حتی به قیمت اختلاف با آمریکا، ادامه خواهد داد، گفت: «اگر لازم باشد انتخاب کنیم، که امیدوارم چنین اتفاقی نیفتد، بین اصطکاک و اختلاف با دوستمان آمریکا و حذف خطر تهدید موجودیت، [اولویت] حذف تهدید موجودیتی غلبه خواهد کرد.»
کارشناسان وجود چند مانع را بسترساز عبو قطار مذاکرات از ایستگاه پنجم می دانند. یکی از این اختلاف ها به چگونگی بازگشت ایران به تعهدات برجامی مربوط می شود و اختلاف دیگر به لغو تحریم ها ارتباط می یابد.
چندی پیش پایگاه خبری «میدل ایست نیوز» در گزارشی آورد که دولت آمریکا در دوره‌های قبلی مذاکرات بر باقی ماندن تحریم‌های مربوط به تروریسم و حقوق بشر و برنامه موشکی ایران پافشاری می‌کرد اما در دور چهارم مذاکرات حاضر به انعطاف در این باره شد. در این راستا، آمریکا موافقت کرده که تحریم‌های وضع شده علیه شبکه نفتی و بانک مرکزی ایران را که پیش‌تر در ذیل قوانین «کاتسا» تحریم شده بودند به «تعلیق» درآورد. همچنین آمریکا تاکنون با رفع ۷۰۰ تحریم از لیست ۱۵۰۰ موردی افراد و نهادهای خاص موافقت کرده است.
احتمال می رود گزارش روز دوشنبه دهم خردادماه آژانس بین المللی انرژی اتمی از دیگر دلایل تعویق مذاکرات باشد. «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس در گزارش اخیر خود به شورای حکام اعلام کرد که جمهوری اسلامی هنوز در ارتباط با آثار اورانیوم در دو سایت اعلام نشده اطلاعات کافی را به آژانس تحویل نداده و ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به ۱۶ برابر سقف مجاز در توافق بین تهران و قدرت های جهانی رسیده است.
البته گزارش گروسی با واکنش «علی اکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی و نیز «کاظم غریب‌آبادی» نماینده دایم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی مواجه و مشخص شد که تهران در راستای اجرای قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» به افزایش غنی سازی مبادرت ورزیده است.
اینک همه توجه ها معطوف به پنجشنبه هفته آینده (۲۰ خرداد) است؛ موعدی که در آن ششمین دور از مذاکرات کلید خواهد خورد. انتظار می رود دور ششم مذاکرات به دلایلی چون پایان توافق تهران و آژانس، فرارسیدن انتخابات ریاست جمهوری ایران و نیز برطرف شدن اختلافات و مسائل اساسی در جریان پنج دور مذاکرات قبلی، اخرین دور از گفت وگوها باشد.
از این رو بود که در پایان پنجمین دور مذاکرات وین، انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا ابراز اطمینان کرد که در دور بعدی مذاکرات در هفته آینده، توافق برای بازگشت آمریکا به برجام و از سر گرفتن تعهدات کامل ایران به دست خواهد آمد.
نظر شما