آیا تعدد در تولید انواع واکسن کرونا مطابق با نیاز کشور است؟ 

از ابتدای شیوع بیماری کرونا در اواخر سال ۹۸ در ایران همزمان با همه گیری این ویروس در کشور، محققان و متخصصان داخلی در حوزه های مختلف به فکر چاره اندیشی برای مقابله با این ویروس همه گیر افتادند.

تولید واکسن از جمله راه حل ها برای مقابله با این بیماری بود که از سوی متخصصان در کنار حفظ فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک توصیه شد و کشورهای مختلف اقدام به تولید واکسن کرونا کردند. در کشور ما نیز محققان و متخصصان دست به کار شده و توانستند تولید چندین واکسن کرونا را در پلتفرم های مختلف کلید بزنند.

اکنون که یک سالی از شیوع این بیماری در دنیا گذشته است، متخصصان ما در کنار سایر متخصصان کشورهای دیگر موفق به تولید واکسن شده اند و در دنیا برخی از این واکسن ها از فاز تست خارج شده و در مرحله تزریق برای عموم هستند، در کشور ما نیز برخی از واکسن های تولید شده در مراحل پایانی فاز سوم تست بالینی هستند و آماده ورود به بازار جهت استفاده عموم مردم قرار دارند.

به گفته متخصصان این حوزه در ستاد ملی مقابله با کرونا در ایران تولید واکسن کرونا در چهار پلتفرم نوترکیب، پروتئینی، ویروس کشته شده و اسیدنوکلئیک در حال انجام است، اما با توجه به فعالیت شرکت های مختلف در این زمینه، این سوال به ذهن مخاطب خطور می کند که آیا تولید واکسن کرونا در پلتفرم های مختلف لازم است و آیا تولید واکسن فقط در یک پلتفرم جوابگو نیست؟

خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا برای پاسخ به این سوال با دکتر مصطفی قانعی عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا به گفت و گو پرداخت.

قانعی در این خصوص توضیح داد: بر اساس پیش بینی های انجام شده برای مقابله و مهار بیماری کرونا، حداقل چهار سال واکسیناسیون متوالی نیاز داریم.

وی بیان کرد: اگر در نظر بگیریم که بخواهیم ۸۰ میلیون ایرانی را واکسینه کنیم، سالی ۱۶۰ میلیون دوز واکسن نیاز است، قانون واکسینه این طور است که زمانی می گویند یک کشور کار خود را در خصوص واکسیناسیون برای مقابله درست انجام داده که نیاز یک سال به واکسن را پیش خرید و ذخیره کرده باشد.

قانعی ادامه داد: مثلا کشور کانادا در این برهه پنج برابر جمعیت خود واکسن خریده است، آمریکا ۳.۷ برابر جمعیت و اتحادیه اروپا ۲.۵ برابر جمعیت خود واکسن خریده است. این امر برای این است که ذخیره استراتژیک خود را تامین کنند.

وی یادآور شد: پس اگر ما حتی تا اسفند ماه امسال ۲۴۰ میلیون دوز هم تولید کنیم، باز خود ایران، به واکسن کرونا تولید داخل نیاز دارد و می تواند مجوز صادرات هم ندهد؛ به دلیل اینکه می خواهد برای یک سال واکسن ذخیره کند البته این امر در قبال پرداخت هزینه واکسن به شرکت های سازنده است.

قانعی گفت: تا پایان ۲۰۲۱ یعنی حدود بهمن و اسفندماه شمسی حدود ۱۰ و نیم میلیارد دوز واکسن کرونا با توجه به زیرساخت های موجود در دنیا تولید می شود که بیش از ۷۰ درصد واکسن های تولیدی در اختیار هفت تا هشت کشور قرار می گیرد، یعنی دنیا با کمبود واکسن کرونا مواجه است.

عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا افزود: نکته سوم در این خصوص این است که الان بحثی در دنیا مطرح شده  است که اگر بخواهیم زنجیره بیماری را قطع کنیم، احتمالا به سه دوز واکسن در سال نیاز است و این امر نیاز به مصرف واکسن را افزایش می دهد.

وی ادامه داد: البته ممکن است سال آینده نیز به این شکل شود که بگویند واکسن دوز اول را از واکسن تولید شده از ویروس کشته شده دریافت شود و دوز دوم را از واکسن تولید شده بر پلتفرم اسیدنوکلئیک زده شود، که افراد با عوارض کمتری مواجه شوند.

قانعی یادآور شد: این امر خود باعث می شود که کشورها چند نوع واکسن در اختیار داشته باشند، ممکن است برای زنان باردار، برای کودکان در مهدکودک، برای مدارس، برای افراد زیر ۳۰ سال، برای هر کدام یک نوع واکسن از پلتفرم های موجود اعلام کنند. اطلاعات این امر تا سال آینده ارایه خواهد شد به همین خاطر با این اوصاف "کشوری برنده است که انواع واکسن ها را در اختیار داشته باشد که اگر گروه های خاصی واکسن خاصی خواستند، دوباره نخواهد واردات انجام دهد."

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: فعالیت شرکت های دانش بنیان خصوصی و دولتی در چهار پلتفرم تولید واکسن از قبیل اسید نوکلئیک، ویروس کشته شده، نوترکیب و پروتینی در کشور چه به صورت مستقل و چه به صورت کار اشتراکی با کشورهای دیگر به دلیل اهمیت این موضوع و نیز داشتن ذخیزه استراتژیک و بی نیازی به واردات واکسن کرونا در آینده است.

به گزارش ایرنا، در حال حاضر علاوه بر تولید واکسن کووبرکت توسط ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، واکسن کوو پارس توسط مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، واکسن فخزا توسط مؤسسه سپند وزارت دفاع، واکسن پاستورکووک کار مشترک انستیتو پاستور ایران و کوبا و نیز واکسن اسپایکوژن که کار مشترک یک شرکت دارویی ایرانی و استرالیا است، چهار شرکت دانش بنیان نیز در حال تولید واکسن کرونا در پلتفرم‌های مختلف هستند که برخی از این واکسن ها توانسته اند فاز ۱ و ۲ تست انسانی را گذارنده و در مراحل پایانی فاز سوم مطالعات انسانی قرار گیرند.