افزایش تقاضا برای نان صف نانوایی‌های خراسان شمالی را شلوغ کرد

بررسی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که سر در آوردن نان و آرد برخی از نانوایی ها از دامداری ها و  سوپر مارکت ها و فروش آرد خارج ازشبکه از دیگر دلایلی است که این روزها تامین نان  را برای شهروندان به یک دغدغه جدی مطرح کرد به گونه ای که تشکیل صف های طولانی در مقابل نانوایی ها و گاهی دست خالی بازگشتن شهروندان، انتقاد مسوولان ارشد استانی را نیز به دنبال داشت و تاکنون مداخله آنها نیز نتوانست گره از این مشکل باز کند.
تناقض گویی های برای یک مشکل قدیمی 
 مشکل کمبود نان در خراسان شمالی به عنوان کم درآمدترین استان کشور مربوط به امروز و دیروز نبوده و از چندین سال قبل به خصوص در فصل بهار و تابستان  به عنوان اوج فعالیت کشاورزی و ساختمانی در این خطه شمال شرق کشور مطرح بود و هر بار در حد انتقاد ۲ طرفه باقی ماند و در هیچ یک از سال ها این معضل دایمی مورد رصد کارشناسی قرار نگرفت و صرفا در حد متهم کردن دو طرفه ( نانوا- شرکت غله ) باقی ماند.

به عنوان نمونه شرکت غله و صمت هر بار فروش خارج از شبکه، سر درآوردن نان و آرد از دامداری ها و سوپر مارکت ها  را به عنوان مشکل اصلی کمبود نان و صف های طولانی در برابر نانوایی ها اعلام  می کنند و در مقابل، اتحادیه نانوایی ها نیز پایین بودن میزان سهمیه آرد را تاثیرگذار ترین مشکل برای کمبود نان و صف های طولانی اعلام می کنند و این کش و مکش های دو طرفه که گاها به تناقض گویی نیز منجر می شود، نتوانست به یک نقطه تفاهم و تعامل برای گره گشایی مردم از این مشکل برسد.
اگرچه بخشی از این اظهارنظرهای مطرح برای کمبود نان شامل کم بودن میزان سهمیه، فروش خارج از شبکه آرد و نان تا حد زیادی به درد مشترک صف های طولانی و کمبود نان  کمبود  درست باشد، ولی نه تاکنون مسوولان شرکت غله و صمت برای ادعای خود مبنی بر فروش خارج از شبکه آرد ، سردرآوردن نان و آرد در دامداری ها و سوپرها توانستند یک یا چند نانوایی متخلف بزرگ و دندان گیر را شناسایی و به دست قانون بسپارند و نه این که مسوولان اتحادیه نانوایی ها استدلال درستی برای کمبود سهمیه بیان کردند.
بررسی ها نشان می دهد که رفع مشکل این روزهای کمبود نان در استان خراسان شمالی نیازمند توجه ۲ طرفه سازمان صمت و غله و اتحادیه نانوایی ها دارد تا با تعامل بتوانند ضمن برخورد با متخلفان فروش خارج از شبکه آرد و نان در سطح نانوایی ها، چنانچه در برخی فصول به دلیل ازدیاد مصرف کمبودهایی وجود دارد، با افزایش سهمیه این مشکل را حل کنند تا دغدغه مردم برای تهیه نان کاهش یابد.
افزایش مصرف نان 
یکی از شهروندان بجنوردی از نگاه خودش دلیل اصلی کمبود نان را ناشی از افزایش مصرف به دلیل گران شدن برخی مایحتاج اصلی از جمله برنچ، گوشت و حتی ماکارونی می داند و معقتد است که مردم این روزها بیشتر به غذاهای نونی روی آوردند و در هر خانواده میزان مصرف ۲ تا سه برابر گذشته افزایش یافت.
زهره کاملی گفت : البته، برخی از دامداران این روزها به دلیل گرانی علوفه و گاهی کاهش شدید تولید آن به دلیل خشکسالی به نان و آرد به عنوان آذوقه جایگزین روی آورند و نان خشک را هر کیلو ۶۰ تا ۷۰ هزار ریال از نانوایی و حتی برخی خانواده ها می خرند و این قیمت حتی برخی خانواده را وسوسه می کند تا نان خشک خودشان را به این دامداران بفروشند، کما این که برخی از خانواده ها با توافق نانوشته الان این کار را انجام می دهند.
وی اضافه کرد : فروش نان به دامداری ها یک کار چندین ساله برخی نانوایی ها به خصوص در حاشیه شهر که مشتری کمتری داشتند، محسوب می شد، ولی به نظر می رسد  در سال های اخیر با خشکسالی و کاهش علوفه و ثابت ماندن قیمت نان و اختلاف قیمت نان تازه با نان خشکی ، به عادتی برای اکثر نانوایی ها تبدیل شد که نیاز به مدیریت و برخورد با متخلفان دارد.
یکی از متصدیان نانوایی ها در بجنورد با تایید ضمنی  فروش نان به برخی دامداری ها، فروش خارج از شبکه را بخشی از معضل کمبود نان و کاهش ساعات پخت دانست و اظهارداشت: همه ساله دستمزد و سایر نهاده های نانوایی ها قیمت برق، گاز افزایش پیدا می کند، ولی قیمت نان ثابت می ماند و این نرخ در استان هایی مثل خراسان شمالی از سایر استان ها پایین تر است و برخی  نانوایی ها به ناچار  برای تامین هزینه ها، نان و یا حتی آرد را خارج از شبکه به فروش می رسانند.
وی اضافه کرد : اگرچه ممکن است فروش نان از سوی نانواها به دامداران به طور مستقیم صورت نگیرد، ولی برخی از دامداران با همکاری خانواده ها خود روزانه به چندین نانوایی سطح شهر سر می زنند و با خرید نان ، آنها را خشک و به عنوان علوفه استفاده می کنند که نانوایی ها نمی توانند جلوی این کار را بگیرند، چرا که آنها موظفند به مشتری نان بدهند و این که پس از خرید چگونه استفاده می کند، نمی تواند ارتباطی به نانواها داشته باشد.
 کمبود آرد نسبت به تقاضا برای نان 
یکی از نانوایی های قدیمی شهر بجنورد افزایش تقاضا برای نان را به دلیل گرانی برخی مایحتاج عمومی شامل برنج، ماکارونی و گوشت دانست و گفت : ما به توجه به شناختی که از مشتریان خود داریم، افزایش تقاضا برای نان را به دلیل گرانی مایحتاج عمومی به وضوح مشاهده می کنیم و  برای رفع این مشکل باید سهمیه آرد افزایش یابد و از طرفی نظارت بر نانوایی ها نیز بیشتر شود تا جلوی برخی تخلفات از جمله سوق دادن نان به دامداری ها گرفته شود.
سعید دهقان پیر اظهار داشت: ساعت کاری نانوایی ها بر مبنای سهمیه آرد تعیین می شود، به طور مثال زمان پخت هر کیسه آرد، ۲۵ دقیقه است، اکنون تقاضای زیاد سبب شد تا نان زودتر از ساعت مصوب تمام شود و  مردم فکر می کنند ساعت کاری رعایت نشده است.
وی تصریح کرد: پیش از این سهمیه  آرد بر اساس تعداد روزهای کاری هر ماه، اختصاص می یافت ،اما در سال های اخیر، سهمیه آرد در ماه های سال یکسان است از این رو در نیمه نخست سال بعضا با کمبود آرد روبه رو می شویم، زیرا سهم آرد باید برای 31 روز کاری توزیع شود که این کار برای یک ماه ( 30 روز)  انجام می شود و ماهانه یک روز از سهمیه ما کم می شود و ما باید این کاهش را در طول ماه تنظیم کنیم.
وی  روق فعالیت کشاورزی و ساختمانی را در استان در نیم فصل اول سال دلیل دیگری بر ای تشکیل صف های طولانی دانست و اظهارداشت : همساله در نیمه اول سال کارهای ساختمانی و کشاورزی افزایش چشمگیری پیدا می کند و نان این واحدهای کارگری که بیشتر از روستاها به شهرها می آیند از نانوایی داخل شهر تامین می شود و تا حدودی نانوایی ها شلوغ می شوند.

این متصدی نانوایی معتقد است که باید در نیم سال اول  به دلیل رونق کارهای کشاورزی و ساختمانی سهمیه ها قدری افزایش یابد و در نیم سال دوم که فعالیت کارگری کمتر و تا حدودی به دلیل سرمای شدید تعطیل می شود؛ سهمیه جابجا شوند تا از صف های طولانی جلوگیری شود.
وی در مورد سردرآوردن نان و آرد از دامداری ها و فروش خارج از شبکه افزود : قیمت نهاده های دام بسیار گران و قیمت آرد و نان ارزان است از این رو دامداران نان را به عنوان خوراک دام استفاده می کنند و بخشی از آرد و نان  از مصرف انسان خارج و از دامداری ها سردر می آورد و حتی برخی دامداران اعضای خانواده و گاها برخی افراد دیگر را به به خدمت می گیرند که روزانه یک تعدادی نان برای آنها تهیه کنند و آنها همان نان را چند برابر قیمت اصلی از این واسطه ها می خرند.
 دهقان پیر با اشاره به اینکه عرضه نان خارج از شبکه در نانوایی های شهر  بسیار کمتر از روستاها است افزود: خراسان شمالی ۸۰۰ پارچه آبادی و روستا دارد و نظارت بر تمام واحدهای نانوایی روستایی امکان پذیر نیست، برآورد می شود در شهرها ۱۰ درصد از نان و در روستاها تا ۷۰ درصد از آرد و نان، خارج از شبکه توزیع می شود و مردم روستاهای اطراف برای تامین نان به ناچار به شهرها روی مراجعه می کنند و صف ها طولانی می شود.

 اصلاح قیمت نان راهکار دم دستی 
مدیر اجرایی اتحادیه نانوایان بجنورد بخشی از شلوغی نانوایی ها را ناشی از بی نظمی در فعالیت کاری این واحدها به دلیل اضافه نشدن دستمزد کارگران و نیامدن آنها سر کار دانست و افزود : در حال حاضر دستمزد روزانه کارگران نانوایی حدود ۶۰۰ هزار ریال است و این در حالیست که طبق قانون کار دستمزد کارگران روزانه بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال است و همین اختلاف دستمزد باعث می شود که برخی نانوایی دچار بی نظمی در پخت شوند و سایر نانوایی ها شلوغ شود.
رضا قاسمیان اگرچه به عنوان متولی و ناظر بر نانوایی ها فروش خارج از شبکه آرد و سردرآوردن نان از نانوایی را دلیل دیگری برای معضل کمبود نان در استان می داند، ولی معتقد است که به دلیل نظارت زیادی که در شهرها انجام می شود، مشکل فروش خارج از شبکه بسیار پایین است و این فروش خارج از شبکه و دامداری ها در نانوایی های روستایی مطرح است که نظارت کمتری می شود .
وی مدعی شد فروش خارج از شبکه آرد و نان  در روستاها و فروش نان به دامداران،  موجب می شود تا روستاییان برای تامین نان به نانوایی های سطح شهر مراجعه کنند و صف ها طولانی و شلوغ شود و در این بین برخی از مردم نیز نتوانند نان مورد نیازشان را تامین کنند.
قاسمیان دلیل فروش آرد و نان به دامداری ها را  گرانی نهاده های دامی دانست و اظهارداشت : به دلیل گرانی چندین برابری نهاده های دامی و علوفه، جایگزین نان به عنوان بخشی از علوفه دامی برای دامداران به صرفااست  و این مشکل چندین و چند ساله در سطح شهرهاست.
سرانه آرد استان ۲ کیلوگرم بالاتر از کشور
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی هم گفت: اختلاف میان قیمت آرد یارانه و آزاد سبب وسوسه نانوایی ها برای رسیدن به سود بیشتر است، این اختلاف قیمت سبب شده تا آرد و یا نان یارانه ای سر از دامداری ها و یا خشکه پزی ها، رشته بری ها و یا فتیرپزی ها درآورد.

سید جلال موسوی اظهار داشت: تاکنون با تعداد از نانوایی ها متخلف در این زمینه برخورد شد، ولی همچنان اختلاف قیمت آرد یارانه ای با بازار موجب می شود که متصدیان نانوایی وسوسه شوند و همچنان به کارشان ادامه دهند.
وی البته بازدارنده نبودن برخورد قانونی با نانواهای متخلف را دلیل دیگری بر ادامه  تخلفات فروش خارج از شبکه اعلام کرد و افزود :  فروش خارج از شبکه و فروش نان به دامداران  مشکل اصلی در احساس کمبود آرد در نانوایی ها است و متاسفانه با اعمال قیمت جدید برای خرید گندم، اختلاف میان قیمت یارانه ای و آزاد بیشتر شد و بر این اساس مشکلات حوزه آرد و نان هم بیشتر می شود و قطعا تخلفات نیز افزایش خواهد یافت. 

موسوی درباره مصرف نان در دامداری ها گفت: با افزایش قمیت نهاده های دامی، دامداران به مصرف نان به عنوان خوراک دام روی آورده اند و برخی نانوایی ها نیز با آنها همکاری می کنند که باید دامنه نظارت افزایش یابد.
وی اضافه کرد : براساس دستورالعمل سرانه آرد هر شهروند خراسان شمالی حدود ۹.۵ کیلوگرم در ماه است و این در حالیست که این سرانه در سطح کشور حدود ۷.۵ کیلوگرم است و نباید با این افزایش سرانه مشکلی به نام کمبود آرد داشته باشیم و مسایلی که از سوی اتحادیه مطرح می شود، بحث انحرافی است و باید نظارت خود را افزایش دهند.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی اظهارداشت : علاوه بر آن در این استان به ازاء هر ۶۶۰ نفر جمعیت یک نانوایی فعال است که این آمار در سطح کشور برای هر حدود یک هزار و ۳۲۰ نفر است و با این اوصاف دسترسی مردم این استان به نانوایی بیشتر است.
استان خراسان شمالی ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد که یکهزار و ۳۱۲ واحد نانوایی در این استان فعال است.