شبکه اجتماعی آموزشی "شاد"؛ پیشرفت‌ ها و ضعف‌ ها

با شیوع ویروس کرونا از اواخر بهمن ۱۳۹۸، مدارس  کشور برای پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا از چهارم اسفند ۱۳۹۸ تعطیل شد و آموزش دانش‌آموزان از طریق فضای مجازی و مدرسه تلویزیونی پیگیری شد. فروردین ۱۳۹۹ وزارت آموزش و پرورش برای انسجام آموزش‌ ها و ایجاد محیطی امن برای تعامل معلمان و دانش‌آموزان شبکه آموزش دانش‌آموزی «شاد» را راه‌اندازی کرد. وزارت آموزش و پرورش با تهیه و ارایه نرم افزار برنامه آموزشی با نام «شاد»؛ کمک کرد تا  با استفاده از این برنامه؛ دانش آموزان بتوانند به یادگیری در خانه بپردازند. شبکه اجتماعی دانش آموزان «شاد» همچنان به فعالیت خود در تابستان سال جاری ادامه می دهد و برای این مساله برنامه ریزی هایی نیز صورت گرفته است. دسترسی به برنامه شاد در سال گذشته براساس دستور رییس جمهوری رایگان بود و در حال حاضر نیز براساس «مصوبه مجلس شورای اسلامی» تا پایان سال ۱۴۰۰ این دسترسی رایگان اعلام شده است. با همه اینها این برنامه با نقاط ضعف و قوتی همراه بوده است. به همین مناسبت پژوهشگر ایرنا گفت و گویی با «محمد رضا نیک‌نژاد» کارشناس مسایل آموزش و پرورش انجام داده است که در ادامه می خوانیم:

نبود امکان برگزاری آنلاین کلاس ها در شبکه آموزشی "شاد"

نیک نژاد در مورد سامانه شبکه های اجتماعی دانش آموزان  یا همان سامانه شاد گفت: در حالت کلی برنامه شادی که تا پایان سال تحصیلی استفاده شد با نسخه اولیه شاد تفاوت های زیادی دارد؛ یعنی در امکانات، سرعت انتقال داده ها و گستردگی استفاده هایی که می شود از آن کرد و گستردگی کاربران، همه و همه روبه رشد است و پیشرفت های خوبی داشت اما در عین حال ۲ ضعف کلی دارد؛ یکی اینکه  وقتی آن را با دیگر پیام رسان ها و اپلیکیشن های دیگر مقایسه می کنیم می فهمیم که در برنامه شاد امکان برگزاری آنلاین کلاس ها وجود ندارد اما در دیگر پیام رسان ها این امکان وجود داشت. به این صورت که با در پیام رسان ها به صورت صوت یا تصویر می توان کلاس ها را برگزار کرد و مانند کلاس حضور است و هم معلم دانش آموز را می بینید و دانش آموز هم معلم را می بیند و این به نسبت برای آموزش خوب بود. با همه اینها در برنامه شاد وقتی معلم پیام می گذارد با یک تاخیر و در بهترین حالت چند ثانیه ای پیام به دانش آموز می رسد و این تاخیر از ارتباطی که می بایست میان دانش آموز و معلم ایجاد شود دور می کند.

سرعت کم این پیام رسان نسبت به دیگر پیام رسان ها

کارشناس مسایل آموزش و پرورش در ادامه افزود: ضعف دیگر برنامه شاد نسبت به دیگر پیام رسان های مرسوم که اکنون وجود دارد از سرعت کمتری برخوردار است. به همین دلیل معلم هایی که آموزش های مجازی در برنامه شاد برگزار می کردند، عموماً کنار آن در پیام رسان های دیگر مانند واتس آپ نیز کلاس برگزاری می کردند. البته به دلیل اینکه استفاده از برنامه شاد برای معلم ها و مدارس دستور از بالا می بود و حتماً می بایست یک سری نکات در این برنامه وارد می شد، این کار را انجام می دادند و در کنار آن برای دانش آموزان در برنامه های دیگر کلاس برگزاری می کردند. در حالت کلی اگر بخواهیم برنامه شاد را مقایسه کنیم با نسخه های اولیه آن پیشرفت هایی داشت اما اگر بخواهیم آن را با دیگر پیام رسان ها مقایسه کنیم ضعف هایی دارد که باید به آن رسیدگی شود.

لزوم به روز رسانی شدن برنامه شاد برای سال تحصیلی آینده 

نیک نژاد در مورد استفاده از برنامه شاد در سال تحصیلی آینده اظهار داشت: امیدواری که طی ماه پیش آغاز شد برای اینکه مدارس باز می شود و کلاس ها حضوری برگزار می شود، با توجه به وضعیت واکسیناسیون الان می توان گفت به نحوی کم شده است و به نظر می آید که در اول مهر مدارس به صورت حضوری نمی تواند اداره شود. به همین دلیل اگر بخواهیم از برنامه شاد استفاده کنیم می بایست از این فاصله تا اول مهر استفاده کرد و امکانات و سطح سرعت انتقال آن را به روز رسانی کنند تا مشکلاتی که تا به امروز داشته برطرف شود.

عدالت و ناعدالتی ، مساله این است

این کارشناس مسایل آموزش و پرورش بیان داشت: برنامه شاد که در مدارس برای آموزش دانش آموزان در نظر گرفته شده هم می تواند عدالت گستر باشد و هم می تواند باعث بی عدالتی شود. دلیل این اتفاق هم این است که از این نظر که همه مدارس می بایست از برنامه استفاده کنند و آموزش یکسان می شود می تواند عدالت گستر باشد. از طرفی دیگر غیر از مدارس غیردولتی،  مدارس دیگری همچون تیزهوشان هم داریم که مدارس معمولی هستند اما دریافتی بیشتری از خانواده ها دریافت می کنند. این مدارس برنامه شاد را فقط با توجه به دستوری بودن آن نصب می کنند و برای آموزش از اپلیکیشن های دیگر استفاده می کنند. به همین دلیل مشکل عدالت در مدارس فقط استفاده از برنامه نیست بلکه در مدارس غیردولتی و مدارس خاص امکاناتی فراهم می شود که این امکانات با پول خریده می شود. پس به طور دقیق تر، هر فردی که پول بیشتری دارد بهتر آموزش می بیند و بچه کارگر باز کارگر می ماند و بچه پولدار باز پولدار می شود و شکاف طبقاتی در آموزش هم روز به روز بیشتر می شود.

نیک نژاد در پایان یادآور شد: پس آموزش آنلاین و آموزش مجازی با این توصیف یعنی پول می دهند و امکانات بیشتری برای اینگونه آموزش ها فراهم می کنند، به شکاف آموزشی، بی عدالتی آموزشی و شکاف طبقاتی دامن می زند که در نایت به بی عدالتی اجتماعی منتهی می شود.

[۱] سامانه شاد که کوتاه شده عبارت سامانه شبکه های اجتماعی دانش آموزان است این امکان را به مدیران و معلمان می دهد تا بتوانند آموزش از راه دور دانش آموزان در شبکه های اجتماعی را مدیریت نمایند. دانش آموزان برای استفاده از مطالب درسی و آموزشی کلاس و مدرسه خود ابتدا باید در سامانه شاد به نشانی Shad.medu.ir به احراز هویت خود بپردازند .