به گزارش ایرنا نگرش به اعتیاد در سال های اخیر مانند خیلی از مسائل اجتماعی دچار تحول شده و امروز از آن به عنوان یک بیماری جسمی و روانی یاد می‌شود که قابل درمان است.
فراتر از این بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها، اقدامات و تلاش‌ها در بخش دولتی و غیردولتی معطوف به پیشگیری از اعتیاد به سوء‌مصرف مواد مخدر است تا فرد و جامعه دچار این بلا نشود.
در حالی که تلاش گسترده دیگری برای مقابله با ورود و قاچاق مواد مخدر طی سالیان گذشته در استان‌های مختلف کشور در حال انجام بوده، گزارش‌ها حاکی است سن مصرف مواد مخدر کاهش یافته و قشرهای مختلف جامعه را درگیر کرده است.
مراکز ترک اعتیاد ماده ۱۵ افراد معتاد متقاضی ترک را پوشش می‌دهد و مراکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ مخصوص معتادان متجاهر با حکم قضایی است که در زمینه ترک اعتیاد ضمن اینکه نیازمند تقویت مراکز ماده ۱۵ و ۱۶ هستیم باید اقدامات علمی مورد توجه جدی قرار گیرد.
نبود فرهنگ‌سازی درست و آگاهی والدین و خانواده‌ها یکی از مهمترین دلایل گسترش اعتیاد است زیرا صرف اینکه جلوی قاچاق مواد مخدر گرفته شود، کافی نیست و باید در سایر سطوح جامعه برای ایمن‌سازی افراد در برابر مواد افیونی اقدامات موثر صورت گیرد.
با این وجود هنوز در جامعه نگاه درستی به فرد معتاد نیست و در اغلب موارد به حال خود رها می‌شوند که این وضعیت موجب از هم‌پاشیدگی خانواده‌ها و بی‌سرپرست شدن کودکان بسیاری شده است. فرد معتاد از نظر بسیاری از افراد جامعه طرد شده و به او به چشم مجرم نگاه می‌کنند در حالی که اگر به این افراد کمک درست و به موقع انجام شود می‌توان زمینه حضور مجدد آنان را در جامعه فراهم کرد.
فرد بهبودیافته پس از اتمام دوره درمان وقتی وارد جامعه می‌شود به دلیل پیشینه اعتیاد هیچ کارفرمایی اعتماد نکرده و کار خود را دست این افراد نمی‌سپارد لذا نبود شغل، حمایت خانواده و اجتماع از دلایل اصلی بازگشت افراد به سمت مصرف مواد مخدر است.
خانواده نقش حمایتی موثر دارد
مدیر موسسه جوانه زندگی و کمپ ترک اعتیاد شهرسـتان فردوس بیکاری را مهمترین دلیل گرایش به سمت مواد مخدر دانست و گفت: نبود حمایت عاطفی خانواده‌ها با وضعیت فعلی و اجتماعی موجود در جامعه باعث شده فرد از روی ناچاری گرایش به سمت مصرف مواد مخدر داشته باشد.
حسن نژادوفا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا دوست ناباب را از دیگر دلایل گرفتار شدن افراد به اعتیاد عنوان کرد و افزود: همنشینی‌های ناسالم و نبود توجه و آگاهی خانواده‌ها از این موضوع سبب گرایش جوانان و حتی نوجوانان به سمت مواد مخدر می‌شود.
وی گفت: متاسفانه درباره معضل اعتیاد در جامعه فرهنگ‌سازی نشده و برای درمان آن ارزش قائل نشده است لذا به عنوان بیماری به آن نگاه نمی‌کنند.
این فعال اجتماعی اظهار داشت: در شهر ما شاید ارزش دزد بیشتر از معتاد باشد لذا این گونه تصور می‌شود اگر فرد معتاد برای ترک به کمپ مراجعه کند آبروی آنان می‌رود.
وی افزود: اکثر افرادی که اینجا هستند، صاحب شغل و منصب بودند و مشکلات خانوادگی و اقتصادی موجب گرفتاری این افراد شده است.
نژادوفا گفت: چون این مشکل به طور کامل درک نشده آن طور که باید ما را حمایت نمی‌کنند و اقدامی برای حمایت از تنها کمپ شهرستان انجام نمی‌شود.
وی اظهار داشت: بنا به فرموده امام راحل نجات معتاد نجات یک جامعه است اما متاسفانه این فرهنگ هنوز جا نیفتاده و خیرین به این حوزه کمک نمی‌کنند.
مدیر موسسه جوانه زندگی و کمپ ترک اعتیاد شهرسـتان فردوس گفت: ما به عنوان تنها مرکز ترک اعتیاد منطقه که سه شهرستان فردوس، طبس و بشرویه را پوشش می‌دهیم، به تنهایی قادر به انجام کاری نیستیم لذا انتظار داریم امام جمعه، روحانیون و متنفذین به این موضوع اشاره کنند و خیرین برای حمایت از این مجموعه و رفع معضل اعتیاد ترغیب شوند.
وی تصریح کرد: امروز متاسفانه غرب مواد صنعتی جدیدتر با قدرت تخریب بالاتر و زمان مصرف کمتر را در جامعه گسترش داده که باعث تخریب ذهن و افزایش جرم در جامعه می‌شود.
نژادوفا گفت: افرادی که اعتیاد دارند معمولا مشکل اقتصادی دارند و برای تامین مواد مخدر خود به دزدی و کارهای خلاف روی می‌آورند لذا اگر جلوی اعتیاد گرفته شود، از ۹۰ درصد خلاف‌ها نیز جلوگیری می‌شود.
لزوم برنامه‌ریزی برای بعد از درمان معتادان
وی افزود: ما باید برای اعتیاد و بعد از درمان معتاد برنامه داشته باشیم چرا که بعد از بهبودی باید از این افراد مراقبت و حمایت شود.
وی گفت: مسوولان باید زمینه اشتغال این گونه افراد را فراهم کنند چرا که نداشتن شغل مناسب و درآمد مهمترین مشکل افراد بهبودیافته در جامعه است.
نژادوفا شیوه درمان برخی مراکز درمان سرپایی اعتیاد را نادرست دانست و اضافه کرد: برخی نهادها و ادارات، روش برخی پزشکان را که بعضا غلط بوده، تایید می‌کنند در حالی که جایگزینی مصرف مواد با متادون، اشتباه است زیرا عوارض متادون از مواد بیشتر بوده و ترک آن سخت است که باعث از بین رفتن کبد می‌شود.
وی گفت: برخی مراکز درمان سرپایی در قالب فعالیت قانونی، متادون تجویز می‌کنند که این کار آسیب زیادی به افراد می‌زند.
مدیر موسسه جوانه زندگی و کمپ ترک اعتیاد شهرسـتان فردوس افزود: متاسفانه بسیاری از قرص‌های اعتیادآور به راحتی در داروخانه‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد و بسیاری از معتادان با مصرف ترامادول و متادون معتاد شده و به سمت مصرف سایر مواد مخدر سنتی و صنعتی می‌روند.
وی بیان کرد: بسیاری از افراد خواهان ترک هستند اما به دلیل مشکلات مالی منصرف می‌شوند، مراکز خیریه در هر صورت یارانه دولتی دارند اما کسی نگاهی به سمت مراکز ترک اعتیاد ندارد و اعتیاد اگر در جامعه درمان نشود مثل بیماری واگیر همه را درگیر می‌کند.
وی گفت: ۹۰ درصد افرادی که مراجعه می‌کنند توان پرداخت هزینه درمان را ندارند و در مدت درمان که بین ۳۰ تا ۶۰ روز است، دغدغه این را دارند که چه بر سر خانواده آنان خواهد آمد و آیا حمایت می‌شوند.
نژادوفا گفت: باید در رابطه با خانواده‌ها نیز کار بیشتری انجام شود چرا که خانواده می‌تواند به عنوان راهنما عمل و حمایت کند.
اولین دغدغه در کمپ بهبودی بیمار است
وی تصریح کرد: اولین دغدغه در کمپ این است که معتاد خوب شود و اگر کسی برای ترک کردن به موسسه خیریه آمد، افراد خیر هزینه درمان یا خانواده آنها را تامین کند.
مدیر مجموعه جوانه زندگی گفت: اخیرا دولت پرداخت وام ۵۰ میلیون تومان را برای افرادی که ترک کرده و یک سال از مدت زمان ترک آنان می‌گذرد به جهت خوداشتغالی توسط بهزیستی پرداخت می‌کند اما بسیاری از افراد نمی‌توانند از این وام استفاده کنند زیرا کسی که ترک کرده بعد از ترک به دلیل نداشتن شغل مناسب و اعتماد افراد به او برای ضمانت، نمی‌تواند حتی ضامن بانکی برای خود معرفی کند.
وی افزود: بسیاری از کارفرماها نیز می‌ترسند از اینکه کار را به دست افراد بهبودیافته بسپارند.
نژادوفا گفت: بعد از ترک افراد نباید در اجتماع رها شوند تا معضل و مشکلات اقتصادی و جامعه موجب ترغیب دوباره به سمت مواد نشود.
وی با تاکید بر اینکه ادارات مختلف باید دغدغه‌مندی بیشتری در این زمینه داشته باشند گفت: شهرداری، آموزش و پرورش و جهاد کشاورزی می‌توانند در توانمندسازی افراد بهبودیافته بسیار موثر باشند و در این راستا استخر بزرگی برای پرورش ماهی در محل کمپ آماده کرده‌ایم.
وی افزود: این کمپ همچنین توانایی راه‌اندازی کارگاه بلوک‌زنی را دارد و برای اجرای آن دنبال سرمایه‌گذار هستیم که تاکنون موفق نبوده‌ایم.
نژادوفا تاکید کرد: این مراکز نیازمند کمک خیرین هستند و اگر معضل اعتیاد حل شود و خانواده را توانمند کنیم می‌توانیم جلوی از هم پاشیدن خانواده‌ها و بی‌سرپرست شدن کودکان را بگیریم.
وی از مسوولان خواست تا از افراد بهبودیافته و دارای سابقه کار در پروژه‌های خود بهره بگیرند تا این افراد نیز علاوه بر دلگرمی به آینده و داشتن شغل دیگر به سمت مواد نروند و زندگی جدیدی را تشکیل بدهند.
چرایی تمایل به مصرف مواد مخدر؟
یکی از بهبودیافتگان در این کمپ به خبرنگار ایرنا گفت: من یکی از استادکاران سنگ کار شهر بودم و چهار شاگرد زیر دستم کار می‌کردند اما به دلیل اینکه فشار کاری زیاد بود، برای انجام کار بیشتر به سمت مواد مخدر سنتی روی آوردم که باعث بدبختی‌ام شد!
وی افزود: همسرم ابتدا مشکلی با این مساله نداشت و بعد از مصرف مواد مخدر سر کار می‌رفتم تا بتوانم کار بیشتری انجام دهم و درآمد بیشتری کسب کنم اما از عاقبت مصرف مواد اطلاع درستی نداشتم و گمان نمی‌کردم همین مواد سنتی باعث گرایش به سمت مواد صنعتی شود و خانواده من از هم بپاشد.
این بهبودیافته گفت: بعد از مدتی همسرم از من جدا شد و من ماندم و زندگی که امیدی به آن نداشتم، از اینجا بود که به سمت مواد مخدر صنعتی رفتم و از مصرف روزانه یک گرم شروع کردم.
وی افزود: تاکنون ۹ بار اقدام به ترک کردم اما هر بار به دلیل نبود انگیزه و اینکه در نهایت شغلی نداشتم و نگاه مردم به من طور دیگری بود، دوباره برای فراموش کردن همه این مسایل به سمت مواد رفتم.
وی گفت: این بار با اینکه ۱۰ روز از مدت درمانم گذشته است، می‌ترسم کمپ را ترک کنم و ترس از بیرون، نحوه برخورد مردم، تنهایی و نداشتن شغل باعت شده زندگی در کمپ را به زندگی در بیرون ترجیح دهم.
این بهبودیافته گفت: از مردم و مسوولان می‌خواهم به ما به چشم بیمار بهبودیافته نگاه کنند و اگر بعد از بهبودی شغل مناسبی داشته باشیم احتمال اینکه دوباره به سمت مواد برویم کمتر می‌شود، ۱۹ ماه است که پسرم را ندیدم و امیدوارم با دست پر بروم تا از دیدن من شرمنده نشود.
دولت و خیرین از مراکز ترک اعتیاد حمایت کنند
رییس شورای اسلامی شهر فردوس نیز ضمن تاکید بر لزوم توجه ویژه به مراکز ترک اعتیاد گفت: با توجه به اینکه کسانی که به این مراکز مراجعه می‌کنند به نحوی از کار خود توبه کرده و آمادگی خود را برای اصلاح رویه زندگی‌شان اعلام کرده‌اند انتظار می‌رود دولت و خیرین نهایت حمایت خود را از این افراد همچنین رفع دغدغه آنان در جهت تامین هزینه‌های زندگی و معیشت خانواده‌هایشان انجام دهند.
حسین اکبری افزود: وقتی یک فرد معتاد که به قول خودش اکثر اوقات به آخر خط رسیده است به این مراکز مراجعه می‌کند باید مبلغی بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای هزینه‌های درمان به کمپ بپردازد که بدون شک پرداخت این مبلغ از سوی فردی که اعتیاد به مواد مخدر زندگی او را با خاک یکسان کرده است، قابل پرداخت نیست.
وی اظهار داشت: این در حالیست که اداره بهزیستی فقط برای یک مرحله و ۵۰۰ هزار تومان از این مبلغ را کمک می‌کند و مابقی باید توسط فرد پرداخت شود.
وی گفت: آنچه در این میان مسلم است لزوم حمایت همه‌جانبه دولت در تامین هزینه‌های مربوطه همچنین حمایت مراکز خیریه و خیرین درخصوص حمایت از خانواده‌های معتادان و تامین معیشت آنهاست تا فرد معتاد بتواند فارغ از هر گونه دغدغه در محیط کمپ به درمان خود بپردازد و دوباره به آغوش خانواده و جامعه بازگردد.
تاثیر عوامل اعتیاد در افراد متفاوت است
فرمانده انتظامی شهرستان فردوس هم درباره دلایل گرایش به اعتیاد گفت: تاثیر عوامل اعتیاد در افراد مختلف، متفاوت است و چه بسا افرادی تحت تاثیر عواملی به سمت اعتیاد کشیده می‌شوند در صورتی که دیگر افراد با وضعیت مشابه یا همان شرایط در اجتماع به سر می‌برند و معتاد نیستند.
سرهنگ علیرضا فولادی افزود: در مجموع عوامل مختلفی در علل اعتیاد یک شخص معتاد می‌تواند وجود داشته باشد اما مهمترین عوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر را می‌توان در عوامـل اجتماعی و اقتصادی چون محیط خانواده، تشنج در خانواده، کمبود محبت، زیاده‌روی در محبت، تاثیر رفتار والدین و اعتیاد بستگان درجه جست و جو کرد.
وی گفت: محیط تحصیلی، محیط شغلی، محیط تفریح و دوستان در پایان علل اقتصادی که اگر با همکاری و همدلی و صمیمیت همراه نشود مشکلاتی را به وجود می‌آورد که غیرقابل تحمل می‌شود و اگر ثروت جانشین انسانیت و عطوفت شود ابزاری برای خوشگذرانی می‌شود و جوانان را به انحطاط می‌کشاند.
فرمانده انتظامی شهرستان فردوس ادامه داد: از آنجایی که انسان زندگی اجتماعی دارد بنابراین عوامل مختلف اجتماعی می‌تواند تعیین کننده رفتار فرد باشد و بر عملکرد ما تاثیر بگذارد، ایجاد محیط تحصیلی، محیط تفریح و محیط شغلی مناسب برای جوانان و نوجوانان می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مصرف مواد مخدر داشته باشد.
وی با اشاره به نقش مهم خانواده‌ها گفت: اولین اجتماعی که فرد در آن پا می‌گذارد محیط خانواده است و زندگی کودک از بدو تولد با تقلید از اطرافیان پایه‌گذاری می‌شود و اعمال اطرافیان در ضمیر او شکل می‌گیرد لذا اگر در خانواده تنش و کمبود محبت وجود داشته باشد، این مساله باعث بی‌ثباتی، پریشانی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس فرد در خانواده می‌شود.
پیشگیری از اعتیاد باید از خانه آغاز شود
سرهنگ فولادی افزود: خانواده نهاد مقدسی است که اساس و ارکان جامعه بر آن قرار دارد و بررسی‌ها نشان داده که خانواده نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی به ویژه اعتیاد دارد.
وی گفت: در واقع پیشگیری باید از خانه آغاز شود و والدین باید تشخیص دهند که مهمترین الگوها در زندگی فرزندانشان هستند و باید شیوه‌های فرزندپروری را بدانند.
فرمانده انتظامی شهرستان فردوس گفت: مهارت‌های فرزندپروری عمدتا در راستای تقویت عوامل محافظ خانوادگی هستند و از طریق این مهارت‌ها رابطه بین فرزندان و والدین تقویت می‌شود.
وی افزود: شرایط اقتصادی می‌تواند بر میزان گرایش جوانان تاثیر داشته باشد اما همانطور که قبلا گفتیم چه بسا افرادی تحت تاثیر عواملی به سمت اعتیاد کشیده می‌شوند در صورتی که دیگر افراد با وضعیت مشابه یا با همان شرایط در اجتماع به سر می‌برند و معتاد نیستند.
سرهنگ فولادی اظهار داشت: در واقع هرگاه رشد روانی به موازات رشد جسمی انجام نشود و شخصیت تکامل نیابد، در معرض ابتلا به بیماری‌ها و اختلالات روانی قرار می‌گیرد و بی‌اراده، تلقین پذیر و بی‌عاطفه می‌شود، قدرت مقابله با مشکلات را ندارد و برای رهایی از فشارهای روانی و اقتصادی به سمت مواد مخدر کشیده می‌شود.
بهبودیافتگان نیازمند حمایت اجتماعی هستند
وی با تاکید بر اینکه معتادان بهبودیافته علاوه بر درمان نیازمند حمایت‌های اجتماعی هستند گفت: بیماری اعتیاد در صورت شرایط نامطلوب می‌تواند دوباره بازگردد و فرد را درگیر کند.
فرمانده انتظامی شهرستان فردوس گفت: در این راستا در سال‌های اخیر سازمان بهزیستی با اهتمام به ارائه آموزش‌های عمومی برای اقشار مختلف سعی کرده از بروز اعتیاد پیشگیری کند و براساس بند ب تبـصره ۱۶ قانون بودجه زنان و مردان معتاد می‌توانند یک سال پس از بهبودی وام ۵۰ میلیون تومانی خوداشتغالی دریافت کنند.
وی با تاکید بر اینکه نظام توجه ویژه‌ای به مبارزه با قاچاق مواد مخدر داشته است افزود: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در خط مقدم مبارزه با این بلای خانمانسوز قرار داشته و شهدای زیادی را در این راه تقدیم کرده است.
سرهنگ فولادی اظهار داشت: در سه ماه سال جاری بیش از ۸۵۰ کیلوگرم انواع مواد مخدر در شهرستان فردوس کشف شد و تعداد ۹۴ نفر قاچاقچی مواد مخدر دستگیر و تحویل مراجع قضایی شدند که نشانگر برخورد جدی با ورود و توزیع مواد مخدر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از مهمترین دغدغه‌ها برگشت به اعتیاد بهبودیافتگان به علت نبود مراقبت اجتماعی بعد از ترک است که باید اشتغال و معیشت فرد درمان شده مورد توجه قرار گیرد تا دوباره زمینه اعتیاد فراهم نشود.
آمارها حاکی است درصد قابل توجهی از معتادان بازگشت به اعتیاد دارند که دلیل اصلی آن حمایت نشدن بعد از ترک است.
همچنین ترک اعتیاد باید به صورت کاملا علمی تحقق یابد و گرنه بازگشت اعتیاد به زودی اتفاق می‌افتد و این عرصه یکی از مصادیق مشارکت اجتماعی برای کاهش آسیب و حفظ سلامت جامعه است.
