زنان سرپرست خانوار از جمله گروه های آسیب پذیر اجتماع هستند که گاه عواملی چون طلاق، فوت و اعتیاد همسر، از کارافتادگی، رها شدگی و ... موجب آسیب پذیرتر شدن این طیف وسیع از جامعه می شود. توانمندسازی این گروه از زنان مستلزم توجه به ۲ مؤلفه پیشرفت، قدرت و عاملیت زنان در متن سیاست گذاری است که در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران به خصوص در مورد اقشار آسیب پذیر، اشاره شده است.
از آن جا که زنان سرپرست خانوار جزو اقشار آسیب پذیر به حساب می آیند، بنابراین اجرای برنامه توانمندسازی نه تنها به اشتغال، افزایش سطح درآمد و کاهش وابستگی زنان سرپرست خانوار منتهی می شود، بلکه توانایی آن ها در حوزه های روان شناختی را نیز به دنبال دارد. بنابراین با توجه به ماموریت دفتر توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی کشور جهت توانمندسازی و ارایه خدمات حمایتی به افراد و گروه هایی که بنا به دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از روال عادی زندگی بازمانده و در وضعیت اضطراری قرار دارند، اهدافی چون افزایش و ارتقاء توانایی ها و مهارت های زیستی، روانی، اجتماعی و کیفیت زندگی این افراد و توانمندسازی خانواده های زن سرپرست برای بهبود شرایط زندگی خدمت گیرندگان و دسترسی آنان به سطح مناسب زندگی و همچنین فراهم آوردن زمینه های اشتغال و فعالیت مولد و پایدار جهت خانوارهای تحت حمایت سازمان، به منظور حفظ کرامت انسانی و ایجاد امنیت اجتماعی، اقتصادی و تأمین شرایط و موقعیت های پایدار برای خودکفایی نسبی آنان را نیز دنبال می کند.
اهمیت این موضوع باعث شد تا پژوهشگر ایرنا گفت وگویی با «فاطمه عباسی» مدیرکل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی کشور انجام دهد که متن آن را در ادامه می خوانیم:
بیشترین تلاش بهزیستی، توانمند سازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار
فاطمه عباسی با اشاره به اهمیت اجرای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در همه ابعاد آموزشی و سلامت گفت: با توجه به شرایط جامعه و افزایش هزینه ها و نیاز اقتصادی خانوارها، اولویت برای زنان سرپرست خانوار، موضوع توانمند سازی است و بیشتر روی بحث توانمند سازی اقتصادی و مستمری این افراد باید تمرکز داشت اما بحث های سلامت روان، سلامت جسمی، آموزش سرپرست خانوار و فرزندان آنها و پرداخت هزینه کمک تحصیلی فرزندان، در بحث مسکن و جهیزیه فرزندان و حتی آموزش مهارت های زندگی برای سرپرست خانوار را نیز باید به طور مستمر در دستور کار قرار داد. ما در بحث آموزش ها، آموزش های مهارت های زندگی را داریم که سالیانه حدود ۶۰ هزار تن از این خانواده ها و فرزندانشان را آموزش می دهیم. ۸۲ هزار دانش آموز و ۱۲ هزار دانشجو وجود دارد که هزینه های تحصیل آنها با توجه به شرایط و نیازشان پرداخت می شود. همچنین در زمینه آموزش سواد رسانه ای و استفاده از فضای مجازی برای سرپرست خانوار و فرزندان اقدامات خوبی انجام شده است.
مهارت آموزی بیش از ۳۵۰۰ زن سرپرست خانوار و فرزندانشان
مدیر کل دفتر توانمند سازی خانواده و زنان بهزیستی کشور، مهارت آموزی بیش از ۳۵۰۰ زن سرپرست خانوار و فرزندان آن ها در مناطق حاد و بحرانی را خاطرنشان کرد و افزود: بودجه بر اساس تفاهم نامه ای با سازمان برنامه و بودجه برای مراکز زنان سرپرست خانوار مناطق حاد و بحرانی و بر اساس نیاز کاری آن مناطق جهت آموزش این افراد و توانایی اشخاص در نظر گرفته شده است که در فاز اول آن ۱۰۵۴ تن زن سرپرست خانوار و اعضای آنها را در ۲۷ شهر حاد و بحرانی که مورد نظر وزارت کشور بود، تحت پوشش قرار گرفتند. در فاز دوم تعداد ۲۴۷۲ تن از زنان سرپرست خانوار که ساکن ۶۰ شهرستان حاشیه ای در ۲۳ استان کشور بودند از این آموزش ها بهرمند شدند. در سال جاری نیز با تامین بودجه مورد نیاز تعداد بیشتری تحت آموزش ها قرار می گیرند که فرق این آموزش ها با دوره های قبل توجه بیشتر به توانایی و علاقمندی فرد برای مهارت آموزی و همینطور نگاه به بازار کار آن منطقه است.
عوامل تاثیر گذار در ورودی سازمان حمایتی بهزیستی
عباسی با تاکید بر اینکه سازمان بهزیستی صرفاٌ در آمار ورودی سازمان تاثیرگذار نیست، ادامه داد: فاکتور ها، سازمان ها و عوامل مختلفی هستند که ورودی را زیاد می کنند. در بخش زنان سرپرست خانوار که مورد بحث است با چهار گروه مواجه هستیم. نخستین گروه زنان سرپرست خانواده ای که همسر متوفی یا بیوه هستند، دومین گروه ناشی از طلاق و سومین گروه دارای همسر از کار افتاده و گزینه چهارم دختران خودسرپرست است که ذیل صورت بندی سازمان هستد. در رده بندی سازمان بیشترین عامل فوت این اشخاص قبل از همه گیری ویروس کرونا در پی بیماری قلبی و عروقی و تصادفات بوده است. بنابراین همکاری و همراهی وزارتخانه بهداشت و درمان، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت راه و شهرسازی و سایر سازمان های مربوط را می طلبد. در واقع فاکتورهای متعددی در کاهش ورودی سازمان موثر است. در سال های اخیر ویروس کرونا، تورم و تحریم باعث شده که متولیان نتوانند آن چنان که باید و شاید توانمند سازی کنند. در دوره های قبل فرد با آموزش یک کسب و در اختیار گذاشتن یک سرمایه کاری از طرف سازمان می توانست، شغلی را ایجاد کند اما در شرایط حاضر چون هزینه ها بالا رفته است، کاهش روند توانمندسازی سازمان نیز به طور محسوس قابل مشاهده است.
۵۰ هزار تن در نوبت پوشش حمایت های سازمان
وی ضمن بیان اینکه افزایش بودجه در آمار ورودی افراد برای پوشش مستمری بگیری سازمان حائز اهمیت است، تشریح کرد: به طور یقین، تخصیص اعتبار بیشتر در جذب سریعتر این اشخاص موثر است و با توانمند سازی و خروج عده ای از امکانات حمایتی سازمان، بلافاصله افراد پشت نوبتی را جایگزین می کنیم. زنان سرپرست خانوار بیشترین پشت نوبتی و چندقلوها کمترین پشت نوبتی هستند. از آنجایی که افزایش حقوق مستمری بگیران فشار مالی زیادی بر دوش سازمان دارد، بنابراین در ورود افراد باید با دقت بیشتری اقدام شود. خوزستان بالاترین و سمنان کمترین میزان افراد تحت پوشش بهزیستی را در کشور دارند. در جلسات مختلف رایزنی با نماینده های کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، فراکسیون زنان کشور و رییس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر اختصاص بودجه بیشتر جهت توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار، مجلس تایید کرد و باید منتظر ماند تا سازمان برنامه و بودجه اعتبار درخواستی ۱۴۰۰ را تخصیص دهند.
افزایش سرانه و کمک های بلاعوض به تشکیل گروه های همیار
عباسی با اشاره به حدود ۱۲۰۰ گروه همیار در سطح کشور که همگی زنان سرپرست خانوار هستند، گفت: این گروه های ۵ تا ۷ نفره بعد از آماده سازی شغلی و کسب مهارت از طرف سازمان بهزیستی کشور، سرمایه کار در اختیارشان قرار می گیرد و سپس شروع به کار می کنند. با توجه به اینکه در شرایط همه گیری ویروس کووید ۱۹ و افزایش تورم بسیاری از این گروه های همیار دچار آسیب شدند و امکان کار گروهی را از دست دادند و از آنجایی که هزینه های مکان خیلی بالا رفته بود، سرانه تشکیل گروه ها افزایش یافت و چنانچه دستورالعمل حمایت های مالی با افزایش دو و نیم برابری به نسبت سال قبل به تأیید برسد، کمک های بلاعوض نیز بالاتر خواهد رفت. با توجه به شرایط تورم و کمبود منابع مالی حداقل مبلغ درخواستی را در نظر گرفتیم تا بتوانیم به گروه های جدید کمک کنیم. در واقع یک فرآیند جدیدی را برای ثبات کار این گروه ها شروع کردیم که در شرایطی بحران و بروز حوادث کارشان از هم پاشیده نشود و ثبات و پایداری داشته باشد. همچنین طرح ایجاد کسب و کارهای تولیدی، خدماتی، پشتیبانی و تسهیل فرایند از ایجاد تا توسعه کسب و کار زنان سرپرست خانوار با ۲۸۰ گروه همیار در ۱۰ استان، آذربایجان غربی، بوشهر، هرمزگان، همدان، سمنان، اصفهان، سیستان و بلوچستان، یزد و خوزستان به صورت مقدماتی و با توجه به شرایط زنان سرپرست خانوار و توانایی گروه ها در هر استان در دستور کار است.
آموزش گروه های همیار زیر نظر موسسات
مدیر کل توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی از اجرای یک برنامه جدید یاد کرد که به تازگی دستور آن صادر شده است، او اظهار داشت: در این برنامه موسساتی که در زمینه اشتغال و پایداری فعالیت های خوبی در استان ها داشتند با شاخص هایی که در نظر گرفته شده است، جهت آموزش تخصصی به گروه های همیار زنان سرپرست خانوار انتخاب می شوند تا فعالیت خود را زیر نظر این موسسات به صورت تخصصی و با آموزه های علمی بیشتر جهت ثبات و پایداری مستمر انجام دهند. اگر این طرح موفق عمل کند، برای تشکیل گروه های جدید نیز با همین رویکرد کار را جلو می بریم. چنانچه مراکز مثبت زندگی هم قصد انجام چنین فعالیت هایی را داشته باشند، ما این آموزش ها را در اختیار مددکاران آن مراکز قرار می دهیم تا در راستای ثبات و پایداری و افزایش این گروه ها اقدام شود و در حقیقت از حالت سنتی تا حدودی خارج شوند.
فروش محصولات با کمک دیجیتال مارکتینگ
وی در خصوص اجرای برنامه دیجیتال مارکتینگ برای نخستین بار در سال جدید اظهار داشت: با همکاری معاونت امور زنان ریاست جمهوری در استان ها، زنان سرپرست خانوار آموزش های لازم را در زمینه استفاده از فضای مجازی برای فروش و عرضه محصولات خود دیدند که در شرایط همه گیری ویروس کووید ۱۹ بسیار کمک کننده بود. از نیروهای متخصص بیرونی در کنار نیروهای مددکاری استفاده شد که این اقدام برای نخستین بار صورت گرفته است. با نمایندگان فروشگاه های مجازی و چندین بازار مجازی قانونی داخلی کشور در خصوص نحوه آموزش، ساخت غرفه، عکاسی، بارگذاری محصولات، عرضه و تحویل محصول زنان سرپرست خانوار هماهنگی های لازم جهت همکاری انجام گرفت و در همین راستا تا کنون ۶۰ گروه همیار موفق به ساخت غرفه و ۳۲ گروه هم موفق به فروش محصولات تولیدی خود شدند. همچنین تفاهم نامه ای با پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری برای بحث توانمندسازی همه جانبه زنان سرپرست خانوار منعقد شد تا بتوان از مدل های جدید و به صورت آکادمیک برای زنان سرپرست خانوار و هم فرزندانشان بسته کارافرینی ارایه داده شود تا کار را جهت توانمندسازی و خروج آن ها از بسته حمایتی سازمان پیش ببرد.
نظر شما