پروژه تولید اَشکال مختلف واکسن کووید ۱۹ به کجا رسید؟

به گزارش روز جمعه گروه دانشگاه و آموزش ایرنا از پایگاه خبری ساینس، در حال حاضر واکسیناسیون کووید ۱۹ به صورت تزریقی در سراسر جهان صورت می‌گیرد؛ ولی محققان امیدوارند در آینده‌ای نزدیک واکسن خوراکی و تنفسی (استنشاقی) با کارایی بالا در اختیار افراد قرار ‌گیرد.

شرکت‌های تولیدکننده افشانه‌های آسم، ساخت و تولید واکسن کووید ۱۹ به شکل افشانه را فرآیندی ساده و کم‌هزینه قلمداد می‌کنند که به زودی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.

تولید واکسن پودری بدون نیاز به زنجیره سرد
یک شرکت سوئدی به نام Iconovo با همکاری یک استارتاپ تحقیقاتی به نام ISR موفق به تولید واکسن کووید ۱۹ به شکل پودر خشک شده‌اند.

برای ساخت این واکسن پودری از پروتئین‌های مصنوعی ویروس کووید ۱۹ استفاده شده است؛ این فرآیند برخلاف ساخت واکسن در شرکت‌های فایزر، مدرنا و استرازنکاست که در آن از RNA  یا DNA‌ برای کدگذاری پروتئین استفاده می‌شود. 

مزیت این واکسن پودری در این است که می‌تواند تا دمای ۴۰ درجه سانتی گراد را نیز تحمل کند و نیاز به زنجیره سرد ندارد.  

این مزیت، تفاوت عمده و ارزشمندی ایجاد می‌کند؛ چراکه حمل و نقل واکسن‌هایی که نیازمند دمای پایین هستند، در حال حاضر یک چالش جهانی است.

محققان در حال آزمایش این واکسن در گونه بتا (گونه آفریقای جنوبی) و آلفا (گونه انگلیسی) هستند و امید می‌رود برای سرعت‌بخشیدن به واکسیناسیون آفریقا گامی موثر باشد.

محققان معتقدند می‌توان از این واکسن در مناطق گرم و کم‌امکانات استفاده کرد و نگران منقضی شدن و فاسدشدن واکسن نبود.

این واکسن در حال حاضر روی مدل‌های حیوانی آزمایش شده و نتایج موفقیت‌آمیز بوده است.

واکسن تنفسی کووید ۱۹
محققان دانشگاه‌های آیووا و جورجیا موفق به تولید واکسن استنشاقی کووید ۱۹ شده‌اند که در مدل‌های حیوانی در جلوگیری از بروز عفونت و انتقال آن موثر گزارش شده است.

محققان تولیدکننده واکسن بر این باورند از آنجایی که ویروس کرونا یک ویروس تنفسی است، واکسن استنشاقی ویروس کارایی موثرتری نسبت به واکسن تزریقی و خوراکی دارد.

در واکسن‌های کنونی فایزر، جانسون اند جانسون و مدرنا،‌ پیام‌رسان RNA وارد سلول‌های بدن شده و سلول‌ را به گونه‌ای آموزش می‌دهد که میکروپروتئین‌های تاجدار تولید کنند.

عملکرد واکسن تنفسی به گونه‌ای دیگر است و در آن ویروس پارا آنفلوآنزا ۵ (PIV۵) موادژنتیکی را به سلول می‌رساند و دستور می دهد که میکروپروتئین تاجدار بسازند.

میکروپروتئین تاجدار جهشی از ویروس کروناست که به گیرنده سلول‌های میزبان متصل می‌شود؛ ولی اگر بدن توسط واکسن آنتی‌بادی تولید کند، این توانایی ویروس در اتصال به سلول‌ها مختل می‌شود.

این واکسن در موش‌های مبتلا به ویروس موفقیت‌آمیز گزارش شده و امید است به زودی وارد آزمایش‌های انسانی شود.

محققان امیدوارند این واکسن تنفسی بتواند منجر به تسریع واکسیناسیون در سطح جهان شود.

واکسن تنفسی محققان دانشگاه رایس
محققان دانشگاه رایس در آمریکا نیز راهکاری را توسعه داده‌اند که قادر به تولید واکسن تنفسی قابل نگهداری در دمای اتاق است.

این پروژه بیانگر دو استراتژی است؛ راهکار اول از ذرات باکتریوفاژ اصلاح‌شده استفاده می‌کند که از طریق سیستم تنفسی وارد ریه و سیستم ایمنی می‌شود. راهکار دیگر ذرات ویروسی فاژ را مستقیما از راه تزریق وارد بدن می‌کند تا سلول‌های ایمنی را در برابر ویروس رمزگذاری کند.
هر دو روش باعث تولید آنتی‌بادی‌های قوی در جوندگان شده است.

ویروس کرونا عامل بیماری کووید ۱۹ از اواخر سال ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین مشاهده و در مدت کوتاهی در همه جهان منتشر شد؛ به طوری که سازمان بهداشت جهانی در اسفند ۹۸ (فوریه ۲۰۲۰) بروز پاندمی (همه‌گیری جهانی) این بیماری را تأیید کرد.

نتایج این مطالعه در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.