یک پژوهشگر تاریخ معاصر در این مراسم گفت: این اسناد که بیش از هزار برگ سند می‌باشند بیانگر حضور گروه‌هایی از متحدین و متفقین در ایران برای همراه کردن مقامات ایران با خود و ارزیابی واکنش مردم به ویژه علما به حضور اشغالگران است.
جلیل قصابی گزکوه افزود: جنگ جهانی اول در سال ۱۲۹۳ شمسی از اروپا آغاز شد و دامنه آن به‌تدریج به دیگر نقاط جهان از جمله ایران رسید. ایران در این جنگ اعلام بیطرفی کرد اما بیطرفی ایران از سوی دولتهای درگیر در جنگ نادیده گرفته شد و بخش‌های بسیاری از کشور از جمله مشهد به اشغال نظامی نیروهای متجاوز درآمد.
وی با اشاره به تاثیر حضور اشغالگران در شهرهای ایران ادامه داد: حضور آنان علاوه بر آسیب به امنیت و اقتصاد ایران، سبب بروز قحطی و شیوع انواع بیماری‌ها در مشهد شد که مرگ افراد بی شماری را به دنبال داشت.
این پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: مشهد در ابتدا به اشغال روس‌ها درآمد ولی پس از انقلاب بلشویکی، نیروهای روسی از مشهد خارج و انگلیسی‌ها جایگزین آنها شدند که در این دوره، قحطی شدیدی در مشهد به وجود آمد و وضعیت زندگی مردم بحرانی شد.
وی همچنین به تاثیر فعالیت موسسات خیریه در مدیریت این بحران پرداخت و افزود: موسسات خیریه داخلی و خارجی به منظور کنترل مشکلات و کاهش فشار اقتصادی و معیشتی در بحبوحه جنگ اقداماتی را به انجام رساندند تا از بار فشار اقتصادی وارد شده بر مردم بکاهند.
قصابی، دارالعجزه و دارالمساکین را از جمله موسسات خیریه داخلی نام برد و ادامه داد: علاوه بر آنها موسسات خیریه خارجی نیز مانند هیات هوسکاران قفقازی، میسیون‌های آمریکایی و کنسولگری انگلیس با ایجاد سرپناه، جمع‌آوری اعانه و اطعام جمعیت کثیری از فقرا و مستمندان مشهد در فرایند کاهش، کنترل و تا حدی رفع بحران قحطی مشهد در سال‌های جنگ جهانی اول، نقش داشتند.
جنگ جهانی اول از ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ تا ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ میلادی رخ داد و در ایران همزمان با حکومت احمدشاه قاجار بود.
سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در مشهد شامل کتابخانه مرکزی و ۱۰ کتابخانه تخصصی مستقر در حرم مطهر رضوی افزون بر ۳۰ میلیون کتاب، سند و منبع مطالعاتی را در آرشیو خود نگهداری می‌کند.
نظر شما