چرا فارس از رتبه‌های تک‌رقمی کنکور بی‌نصیب بود؟

کنکور گذرگاهی است که توفیق ورود به دروازه حکمت و دانش را برای رهجویان مسیر علم و تعلم میسر می کند و کسب رتبه برتر در این آزمون سرنوشت‌ساز موهبتی است که در سایه تلاش و کوشش دانش آموزان و نهادهای فرهنگی و آموزشی محقق می شود.
بزرگترین ماراتن علمی کشور، امسال نیز مانند سال گذشته در فضایی آمیخته با چاشنی کرونا برگزار شد و نتایج اولیه و اسامی نفرات برتر در این آزمون مهم در روز یکشنبه ۱۰ مرداد ماه بر روی درگاه الکترونیکی سازمان سنجش آموزش کشور قرار گرفت.
بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور ۱۰ نفر در گروه های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم‌انسانی، پنج نفر در گروه هنر و ۶ نفر در گروه زبان های خارجی به عنوان نفرات برتر در این آزمون معرفی شدند و شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، اراک، کرج، رفسنجان، سبزوار، تبریز، اردبیل، بندرترکمن، جلفا، اهواز، سقز، ابهر، شمیرانات، شاهین شهر، یزد، نیشابور، زنجان، رشت، خوی و تربت حیدریه هر کدام برگزیدگانی در میان برترین های کنکور داشتند.
با توجه به اسامی اعلام شده، تهران از نظر تعداد داوطلبان با رتبه برتر در جایگاه اول در بین استان‌ها قرار گرفت و اصفهان جایگاه دوم را از آن خود کرد. در این میان جای خالی دانش‌آموزان فارس در بین نفرات برتر کنکور به شدت احساس می شد.

کارنامه فارس در کنکورهای ۹۷ تا ۹۹
پارسال استان فارس در میان رتبه‌های تک رقمی کنکور، یک نفر برگزیده داشت. آزمون سراسری کنکور ۹۹ با فراز و فرودهای بسیار و پس از تعویق چندباره به دلیل ضرورت فاصله‌گذاری اجتماعی پس از شیوع کرونا، از ۲۹ مردادماه تا یکم شهریورماه ۹۹ برگزار شد. ۹۲هزار نفر داوطلب آزمون کارشناسی در استان فارس بودند که در  ۳۶ شهرستان فارس در آزمون شرکت کردند. حاصل این کنکور برای استان فارس کسب یک رتبه تک رقمی ( رتبه ۸) در رشته علوم تجربی بود. 

این در حالی است که کنکور سال ۱۳۹۸ برای دانش‌آموزان استان فارس سرانجام خوشی داشت و آنها هفت رتبه تک‌رقمی کسب کردند.
در سال ۱۳۹۷ تنها یک نفر از دانش آموزان فارس رتبه تک رقمی ( رتبه ۹ هنر) را به دست آورد.

چرا فارس نبود؟
دیده نشدن نامی از اسامی دانش آموزان فارس در میان دانش آموزان دارای رتبه تک رقمی کنکور سراسری، پرسش‌هایی را برای برخی اهالی استان ایجاد کرد که چرا با وجود ظرفیت‌های برجسته علمی در این استان، نامی از این استان در میان تک رقمی‌ها دیده نمی‌شود؟
صد البته موفقیت در کنکور سراسری موضوعی چند بعدی است که باید از زوایا و ابعاد مختلف از جمله تلاش دانش آموزان و حمایت و دغدغه مندی اولیا نیز مورد تحلیل قرار بگیرد اما نقش دبیران و برنامه ریزی مدیریت آموزش و پرورش در مسیر رشد و موفقیت دانش آموزان در کنکور غیرقابل انکار است. 

پیشینه درخشان علمی فارس در کشور
خبرنگار ایرنا برای کسب اطلاع از دیدگاه رئیس دانشگاه شیراز و معاون آموزشی این دانشگاه در خصوص این پرسش با آنها تماس گرفت اما پاسخی دریافت نکرد.
در این میان، یک استاد دانشگاه شیراز  عدم موفقیت فارس در کسب رتبه‌های برتر کنکور سراسری ۱۴۰۰ را  به تغییرات مدیریتی در اداره کل آموزش و پرورش استان در طول سه سال گذشته نسبت داد و گفت: دخالت‌های بیرونی در امور مربوط به آموزش و پرورش و دانشگاه ها موجب شده که این استان در زمینه آموزشی به جای دنبال کردن رویکردی علمی به سمت رویکردهای سیاسی سوق پیدا کند.
سید آیت اله رزمجو به پیشینه استان فارس در زمینه علمی اشاره کرد و با اعتقاد به اینکه استان فارس به عنوان قطب علمی کشور شناخته می شود، گفت: استان فارس در زمینه علمی و پژوهشی از جایگاه مطلوبی در سطح کشور برخوردار است و سابقه درخشانی هم در زمینه پزشکی و علوم مهندسی دارد. دانشگاه های متعددی از جمله دانشگاه شیراز، علوم پزشکی، صنعتی شیراز، جامع علمی کاربردی، آزاد اسلامی، پیام نور و فنی و حرفه ای، فرهنگیان و مؤسسات آموزش عالی در استان وجود دارند.
وی افزود: استان فارس همچنین قطب الکترونیک کشور بوده است و شرایط مطلوبی برای توسعه فناوری الکترونیکی دارد.
رزمجو ادامه داد: جای بسی تعجب و تأسف است که فارس با پتانسیل بالایی که در عرصه علمی دارد و با این داشته های ارزشمند علمی نتوانسته است در کنکور سراسری سال ۱۴۰۰ در کسب رتبه های برتر موفق عمل کند، در واقع استان فارس هیچ سهمی از رتبه های برتر این کنکور نداشت. این در حالی است که شاهد کسب رتبه برتر توسط دانش آموزانی از مناطق محروم کشور در کنکور سراسری امسال بودیم.
وی بیان داشت: هیچ گونه عذر و بهانه ای برای عدم موفقیت فارس در کنکور سراسری ۱۴۰۰، پذیرفتنی نیست و علت و عوامل اصلی این عدم موفقیت باید آسیب شناسی شود.
رزمجو عنوان کرد: به اعتقاد من استان فارس به جای اینکه رویکردی علمی را دنبال کند، به سمت رویکرد سیاسی سوق پیدا کرده است که این مساله به عنوان یک آسیب جدی تلقی می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز گفت: تصمیمات اتخاذ شده از سوی نمایندگان مجلس در امور مربوط به آموزش و پرورش و دانشگاه ها یکی از عواملی است که موجب سیاسی شدن رویکرد آموزشی در استان فارس شده است.
رزمجو تصریح کرد: آموزش و پرورش فارس در سه سال گذشته چند مدیرکل عوض کرده و این یک آسیب جدی است که می تواند موجب ضعف سیستم آموزشی و تنزل جایگاه علمی استان فارس‌ در کشور شود.
وی عنوان کرد: در این شرایط، معلمان و مدیران آموزش و پرورش استان فارس به جای تمرکز بر افزایش سطح علمی دانش آموزان و تلاش برای کسب سهمیه رتبه برتر در کنکور سراسری، بیشتر درگیر امور سیاسی و تغییر و تحولات ایجاد شده در ساختار مدیریتی آموزش و پرورش بوده و هستند.
رزمجو با اشاره به اینکه عدم موفقیت فارس در کسب عنوان برتر در کنکور ۱۴۰۰، تلنگری به جامعه علمی است، گفت: استان فارس از نظر کسب رتبه برتر در آزمون ورودی دانشگاه ها در وضعیت قابل قبولی قرار ندارد، باید هوشیار باشیم و هوشمندانه حرکت کنیم. امروز نخبگان، جامعه تعلیم و تربیت و جامعه دانشگاهی باید برای برطرف شدن این مشکل، راهکار ارائه بدهند.
 

ضرورت فاصله گرفتن از رویکرد سیاسی و سرمایه گذاری بر روی جامعه علمی
این استاد دانشگاه پیشنهاد داد: باید از رویکرد سیاسی فاصله بگیریم و بر روی جامعه علمی سرمایه گذاری کنیم. آموزش و پرورش بایستی با محوریت کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان فارس یک برنامه راهبردی ارائه بدهد.
وی افزود: مدیران مناطق آموزش و پرورش می بایست در یک دوره کوتاه مدت و با هماهنگی و همفکری با جامعه علمی و دانشگاهی یک برنامه عملیاتی ارائه بدهند. باید یک اقدام علمی و عملیاتی صورت بگیرد تا بتوانیم در کنکور ۱۴۰۱ شاهد عملکرد بهتری از سوی دانش آموزان فارس باشیم.
رزمجو ادامه داد: آموزش و پرورش بایستی پلتفرمی طراحی و درصدی را برای کسب سهمیه نفرات برتر در کنکور پیش بینی کند. به عنوان مثال اعلام کند که در سال آینده حداقل پنج یا هفت درصد از سهمیه نفرات برتر کنکور را به خود اختصاص می دهد.
وی اضافه کرد: برای تحقق این امر آموزش و پرورش باید با توجه به تعداد مدارس در سطح استان فارس و دانش آموزانی که قصد دارند از این مدارس در کنکور شرکت کنند، به گزینش دانش آموزانی بپردازد که از پتانسیل خوبی در عرصه علمی بهره می برند.
رزمجو عنوان داشت: بدون شک آموزش و پرورش با شناسایی و هدایت دانش آموزان می تواند گام های مؤثری را برای کسب نتیجه مطلوب در کنکور ۱۴۰۱ بردارد. البته برای گزینش دانش آموزان باید رعایت عدالت شرط اصلی باشد.
وی افزود: این انتخاب بایستی با در نظر گرفتن معیارهای علمی و با توجه به توانایی دانش آموزان صورت بگیرد و از گزینش دانش آموزان با رویکردهای سیاسی محور جلوگیری شود.
رزمجو با تأکید بر اینکه دانش آموزان باید با عدالت و بر اساس توانایی هایشان شناسایی شوند و سپس آنها را با برگزاری دوره های آموزشی مختلف هدایت کنیم‌، گفت: حتی برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان می توانیم آنها را مورد حمایت معنوی و مالی قرار بدهیم و تسهیلاتی را برای دانش آموزان منتخب در نظر بگیریم. تهیه تجهیزات و امکاناتی از جمله لپ تاپ، کتاب های کمک درسی، کمک های مالی در طول دوران تحصیل و فراهم کردن شرایط استفاده از کتابخانه به صورت رایگان می تواند کمک شایانی به ایجاد انگیزه در بین دانش آموزان برای کسب موفقیت در کنکور کند.
وی بیان کرد: ظرفیت های دانش آموزان مناطق روستایی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. چراکه برخی اوقات شاهد عملکرد بهتری از سوی دانش آموزان مناطق روستایی در مقایسه با دانش آموزانی هستیم که ساکن شهر هستند.
این استاد دانشگاه ابراز کرد: امیدواریم تمهیدات لازم برای حضور دانش آموزان فارس در جمع رتبه های برتر آزمون ورودی دانشگاه های کشور اتخاذ شود تا این استان علم دوست از رتبه های برتر کنکوری بی نصیب نماند.

کسب عنوان برتر در کنکور نشان دهنده بالا بودن بهره هوشی فرد است نه عملکرد آموزش و پرورش
از سوی دیگر، معاون اداره کل آموزش متوسطه آموزش و پرورش فارس تاثیر تغییرات مدیریتی و یا عوامل سیاسی بر رتبه‌های دانش آموزان استان در کنکور را رد کرد و همچنین گفت:‌ کنکور معیار سنجش عملکرد آموزش و پرورش نیست و نتایج این آزمون نباید به عنوان خروجی و معیار اصلی سنجش عملکرد این مجموعه قلمداد شود.
رسول قانونی در گفت‌وگو با ایرنا، اظهار کرد: آموزش و پرورش استان فارس رسالت و وظایف سنگینی در حوزه های مختلف تعلیم و تربیت برعهده دارد و نباید فعالیت‌های قابل توجهی که از سوی این اداره کل در سایر حوزه ها انجام شده است را نادیده گرفت و عملکرد این مجموعه را به دلیل عدم موفقیت در کسب رتبه های برتر کنکور زیر سؤال برد.
وی افزود: برای سنجش عملکرد آموزش و پرورش در کنکور چهار شاخص ارزشیابی از جمله ارزیابی از موقعیت و وضعیت آموزشی، دروندادها، فرآیندها و بروندادها مورد توجه قرار می گیرد.
قانونی ادامه داد: هرچند که نتایج کنکور سراسری بروندادی از تصمیمات و فعالیت های آموزش و پرورش به شمار می‌رود و نشان دهنده میزان رسیدن ما به اهداف تعیین شده است اما عملکرد آموزش و پرورش تنها از طریق نتایج و رتبه های زیر ۱۰ در کنکور ارزیابی نمی شود.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش فارس، تصریح کرد: اگر استانی در کنکور سراسری موفق به کسب رتبه های یک تا ۱۰ نشود، نباید نتیجه بگیریم که عملکرد آموزش و پرورش در این استان ضعیف است و به همین ترتیب اگر استانی حائز رتبه های یک تا ۱۰ در کنکور شود نشان دهنده بالا بودن کیفیت آموزشی در این استان نیست.
این مقام مسئول بیان داشت: با بررسی شرایط نفرات برتر اعلام شده در کنکور ۱۴۰۰ به این موضوع پی خواهیم برد که برخی از این دانش آموزان از مناطق محروم کشور هستند و از امکانات آموزشی مناسبی بهره نمی برند.
قانونی با اعتقاد به اینکه داشتن ضریب هوشی بالا نقش بسزایی در موفقیت دانش آموزان در کنکور دارد، گفت: کنکور سراسری بیش از آنکه معیاری برای سنجش عملکرد آموزش و پرورش باشد، میزان بهره هوشی و خلاقیت یک فرد را می سنجد.

رتبه های زیرصد و هزار بهترین معیار برای ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش در کنکور
وی عنوان داشت: ما دو نوع آزمون ملاک مدار و هنجارمدار داریم که کنکور یک آزمون هنجارمدار است. ارزشیابی هنجار مدار بدین معناست که نمره و رتبه داوطلبان در مقایسه با دیگر شرکت کنندگان سنجیده می شود. در حقیقت معیار آموزشی در این نوع آزمون، ارزیابی عملکرد دانش آموزان در مقایسه با سایر دانش‌آموزان است.
قانونی با بیان اینکه میانگین درصد رتبه های زیرصد و رتبه های زیر هزار و سه هزار در کنکور می تواند بهترین معیار برای سنجش عملکرد آموزش و پرورش در کنکور باشد، گفت: دانش آموزان فارس در سال های اخیر وضعیت بسیار خوبی در کسب رتبه های زیر سه هزار در کنکور داشته‌اند. دانش آموزان فارس در این بخش بسیار خوب درخشیده اند.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش فارس، افزود: در حقیقت رتبه های زیر سه هزار دانش آموزان در کنکور می تواند بهترین شاخص و معیار برای ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش باشد که فارس در این زمینه وضعیت قابل قبولی دارد.
وی با تأکید بر اینکه رتبه های یک تا ۱۰ نبوغ ذاتی دانش آموز را نشان می دهد و به عملکرد آموزش و پرورش ارتباطی ندارد، گفت: البته منظور ما این نیست که دانش آموزان استان فارس از بهره هوشی بالایی برخوردار نیستند. خوشبختانه تراز علمی دانش آموزان فارس بالاتر از میانگین کشوری است.
قانونی با اعتقاد به اینکه آموزش و پرورش برنامه ریزی منسجم و مدونی برای ارتقا جایگاه فارس در کنکور سراسری دارد، اظهار داشت: ما تمام تلاش خود را برای ایجاد و برقراری عدالت آموزشی در مناطق و شهرستان های استان فارس به کار گرفته ایم و به همت دبیران پرتلاش و گرانقدر استان موفق به کسب رتبه‌های زیر صد، زیر هزار و زیر سه هزار کنکور سراسری توسط دانش آموزان فارس شده ایم، البته این رتبه ها فقط متعلق به دانش آموزان شیراز نبوده و دانش آموزان فارس در سایر شهرستان ها و مناطق استان هم موفق به کسب این رتبه ها شده اند.