کرونا و سایه قارچ سیاه

"موکورمایکوزیس" یا قارچ سیاه یک بیماری قارچی است که به دلیل درگیر کردن برخی از اندامهای بدن و سیاه شدن آنها به این نام معروف شده است.

به گفته پزشکان، قارچ سیاه، بیماری جدیدی نیست اما در بیماران کرونایی به دلیل ضعف سیستم ایمنی این قارچ  فرصت ظهور و بروز یافته است.
پزشکان معتقدند عامل ایجاد قارچ سیاه نوعی کپک به نام "موکورها" بوده که بر سینوس‌ها، مغز و ریه‌ها تاثیر می‌گذارد و از آنجا سریع به صورت، فک، چشم‌ها و مغز گسترش می‌یابد.
بیماری قارچ سیاه در موج پنجم کرونا در برخی از شهرهای کشور از جمله کلانشهر مشهد در بین درصد اندکی از بیماران کرونایی مشاهده شده است.
بر اساس اعلام معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم اکنون ۲۰ بیمار مبتلا به قارچ سیاه در بیمارستانهای امام رضا(ع) و قائم (عج) مشهد در حال معالجه هستند.
دکتر شاپور بدیعی افزود: ویروس دلتا زمینه‌ ضعف سیستم ایمنی بدن را فراهم می کند و بیماری قارچ سیاه نیز در پی ضعف سیستم ایمنی ایجاد می شود.
به گفته وی، فقط یک دهم درصد از بیماران کرونایی به قارچ سیاه مبتلا می شوند و طبق گزارشهای دریافتی تمام بیماران مبتلا به قارچ سیاه در مشهد از بیماران کرونایی بوده اند.
یک فوق تخصص گوش، حلق و بینی بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)‌ تهران نیز به تازگی اعلام کرده است: ۳۰ درصد مبتلایان به قارچ سیاه در این بیمارستان به دلیل درگیری مغزی، جان خود را از دست داده‌اند.
دکتر صالح محبی افزود: ۵۰ درصد مبتلایان به قارچ سیاه با اقدامات درمانی کنترل شده اند و ۲۰ درصد دیگر مبتلایان تحت اعمال جراحی قرار گرفتند.
این در حالی است که خبرها از ورود نخستین محموله داروهای قارچ سیاه به کشور حکایت دارند. تا پیش از این داروهای این بیماری با کمبود شدیدی رو به رو بود و عده ای فرصت طلب در بازار آزاد با قیمت های گزافی آنها را به فروش می رساندند.
مدیر کل اداره داروی سازمان غذا و داروی کشور  اعلام کرد: داروهای "آمفوتریسین و لیپوزومال" برای درمان قارچ سیاه وارد کشور شد و واردات محموله‌های بعدی تا پایان هفته به تدریج انجام می‌شود.
پزشکان، در خصوص خطر ابتلا به قارچ سیاه در بین برخی از بیماران کرونایی هشدار داده و  نسبت به تشخیص به موقع این بیماری و نقش آن در سیر و موفقیت درمان تاکید کرده اند.

قارچ سیاه مسری نیست

دانشیار انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص این بیماری گفت: بیماری قارچ سیاه مسری نیست و علت ابتلای به آن هم کووید ۱۹ نیست اما در افراد دچار ضعف سیستم ایمنی بروز می‌کند.
دکتر علی ناصری افزود: در بیماران کرونایی بدحال به دلیل تضعیف سیستم ایمنی بدن بر اثر استفاده زیاد از داروهای کُرتُن این قارچ که در محیط وجود دارد، فرصت رشد پیدا می کند.

وی اضافه کرد: بیماری "موکورمایکوزیس" یا قارچ سیاه، بیماری جدیدی نیست، بلکه این بیماری ناشی از قارچی فرصت‌طلب و مهاجم است که با رشدی سریع در افرادی که مکانیسم دفاعی بدن آنها به هر دلیل مختل شده باشد ایجاد می‌شود.
دانشیار انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: عامل این بیماری از رده کپک های "موکور" به وجود می‌آید و در طبیعت، بر روی شیرینی، فضولات و مواد گیاهی و آلی در حال فساد حضور دارد که ذرات آن در هوا پراکنده است و از طریق تنفس و یا پوست می‌تواند وارد بدن فرد شود اما به صورت معمول بیماری‌زا نیست.
ناصری افزود: این بیماری قبل از بروز کرونا هم وجود داشته است اما در بیماران کرونایی بدحال به دلیل مصرف بالای داروهای استروئیدی یا کُرتُن و ضعف سیستم ایمنی، زمینه بروز بیشتری می یابد، اما این طور نیست که همه افرادی که داروی استروئید مصرف می‌کنند به این بیماری مبتلا شوند.

چه افرادی مستعد ابتلا به قارچ سیاه هستند

دانشیار گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی گفت: مردم نگران نباشند بیماری قارچ سیاه مسری نیست و از قبل وجود داشته و با شیوع گسترده آن هم رو به رو نیستیم.
دکتر علی اکبر حیدری افزود: در این بیماری معمولا زمینه‌ای برای بروز وجود دارد که در شرایط کنونی ضعف سیستم ایمنی در پی درمانهای سرکوب کننده ایمنی در بیماران کرونایی سبب افزایش تعداد این بیماران شده است. 
وی با اشاره به این که عمدتا افراد دیابتی که دیابتشان کنترل نشده است زمینه برای ابتلا این بیماری را دارند ادامه داد: دیگر نواقص ایمنی مانند سرطان خون یا پایین بودن سلولهای خونی، عمل پیوند، شیمی درمانی و دیالیز زمینه های تشکیل این قارچ هستند البته مواردی هم نادر وجود داشته که زمینه نداشته اند اما مبتلا شده اند.
این متخصص بیماریهای عفونی با اشاره به این که قارچ سیاه، خود را  به شکل های مختلف نشان می‌دهد گفت: علائم شایع این بیماری درد یک طرفه در گونه و درد چشم و وجود زخم های سیاه رنگ داخل دهان و کام و سقف دهان است.

حیدری افزود: گاهی ممکن است بیحسی گونه ایجاد شود و با گسترش آن ممکن است اشک ریزش، قرمزی و یا بیرون زدن چشم یا کبودی دور چشم پیدا شود همچنین در مواردی تاری چشم هم ممکن است ایجاد کند.
وی ادامه داد: لازم است افرادی که نقص ایمنی دارند، سینوزیت را جدی بگیرند و پیگیر آن باشند چرا که شناسایی بیماری در مراحل اولیه، درمان بهتر و راحت‌تری دارد.
دانشیار گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی هشدار داد: اگر چه این بیماری شایع نیست، ولی افراد دیابتی اگر دردی را در ناحیه صورت حس کردند یا از بینی خون ریزی داشتند یا علائم مذکور را مشاهده کردند حتما به پزشک مراجعه کنند.
حیدری با اشاره به این که قبل از کرونا نیز بیماران مبتلا به قارچ سیاه داشته ایم گفت: موارد، کمتر از حال حاضر بود اما وجود داشت و مواردی در ماه بستری و درمان می‌شدند. 
وی ادامه داد: این بیماری درمان دارد البته درمانش ساده نیست و پیچیدگی‌هایی دارد و ممکن است داروهایش عوارض ایجاد کند و  در مواردی نیاز به عمل جراحی است تا قسمت های درگیر خارج شود از این رو مراجعه به موقع، بسیار مهم است.

اهمیت تشخیص سریع و درمان فوری در قارچ سیاه

استادیار گروه انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: عفونت قارچ سیاه در واقع توسط یک گروه از عوامل قارچی ایجاد می شود که این عوامل قارچی مسری نیست اما نیاز به  تشخیص سریع و درمان فوری دارد.
دکتر حسین زرین فر افزود: افرادی که بر اثر ابتلا به بیماری‌ها و یا مصرف دارو سیستم ایمنیشان ضعیف می شود باید نسبت به خطر ابتلا به قارچ سیاه بیشتر مراقبت کنند.
وی ادامه داد: افرادی که دارای بیماری زمینه‌ای تضعیف کننده دستگاه ایمنی نظیر دیابت کنترل نشده بوده و یا از داروهای کُرتِن با دوز بالا و طولانی مدت استفاده می‌کنند باید برای پیشگیری از ابتلا به عفونت از حضور در محیطهای با تراکم اسپورهای قارچی و گرد و غبار پرهیز کرده و در صورت لزوم از ماسکهای طبی صورت باکیفیت برای جلوگیری از ورود اسپورهای این قارچ استفاده کنند.
استادیار گروه انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: اگر افراد دچار بیماری زمینه‌ای تضعیف‌گر دستگاه ایمنی بدن علائمی به صورت سینوزیت، ضایعات تیره در صورت و سردرد داشتند، بهتر است با یک متخصص گوش‌ و حلق و بینی و یا عفونی مشورت کنند.
زرین فر افزود: اغلب بیماران درگیر قارچ سیاه در گذشته جز افراد با دیابت کنترل نشده بودند ولی اخیرا به علت استفاده از داروهای کُرتُنی در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ این گروه از بیماران هم در گروههای حساس و مستعد ابتلا به قارچ سیاه قرار گرفته‌اند.
وی بر غیر مسری بودن بیماری قارچ سیاه تاکید و بیان کرد: اغلب اسپورهای قارچی از محیط بیرون (هوا) وارد دستگاه تنفسی به خصوص سینوسهای فرد شده و به دلیل ایجاد نکروز شدید در نواحی سینوس، بینی و چشم به رنگ تیره در می آید که به همین علت به عنوان عفونت قارچ سیاه معروف شده‌ است. 
وی ادامه داد: بررسی علائم بالینی همراه با نتایج آزمایش طبی پاتولوژی و همچنین آزمایش قارچ شناسی برای تشخیص دقیق و قطعی این عفونت قارچی ضروری است.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد: ۶۴۳ بیمار کرونایی طی ۲۴ ساعت گذشته جان خود را از دست دادند و تعداد تلفات این بیماری طی ۱۹ ماه گذشته در کشور به ۱۰۷ هزار و ۷۹۴ تن رسید.

در این مدت ۳۱ هزار و ۳۱۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۴ هزار و ۶۸۵ نفر از آنها بستری شدند.

اکنون مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴ میلیون و ۹۹۲ هزار و ۶۳ نفر رسیده است.

همچنین تا کنون ۴ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۹۲۷ نفر از بیماران، بهبود یافته و یا از بیمارستانها ترخیص شده اند.