وقتی آه از نهاد باغدار خراسان شمالی بلند می‌شود

در استان خراسان شمالی که بارندگی در سال زراعی جاری نسبت به پارسال حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است، بی حاصلی تاکستان ها، غصه ای برای باغ داران شده، که زندگی برای آنها سخت شده است و به همین علت برای کسب درآمد باید به شهرهای بزرگ بطور موقتی کوچ کنند.

میانگین تولید انگور در هر هکتار از تاکستان‌های دیم خراسان شمالی که درسال های گذشته بیش از ۲ برابر کشوری بود اما، امسال به علت خشکسالی باغداران با مشکل زیادی مواجه شده اند باغدارانی که انگور تنها محصول تولیدی آنها است.

در خراسان شمالی ۱۸ هزار و ۵۲۰ هکتار تاکستان وجود دارد که از این سطح حدود ۶ هزار هکتار آن دیم است که بیشتر محصول آن نیز انگور کلاه داری است و اینک تاکدارانی که تاکستان های آنان در اراضی شیب دار منطقه بدرانلوی بجنورد و سایر شهرستان ها است به علت کمبود بارندگی محصولی ندارند و اگر خوشه هایی هم وجود دارد قابل عرضه نیست  چرا که از کیفیت مناسبی برخوردار نیست.

استان خراسان شمالی یکی از قطب های تولید انگور در کشور است؛ از دیر باز مردم این خطه به باغداری مشعول بوده و به علت کم آبی که در استان حاکم است انگور توانسته با محیط سازگار و به عنوان یکی از محصولاتی که تاثیری در معیشت مردم داشته باشد و بیش از ۱۴ هزار خانوار از محل تولید این محصول امرار معاش کنند اما در سال جاری خشکسالی و نبود بارش موثر دیمزارهای را خشکاند.

براساس آمارهای سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی راندمان تولید محصول در تاکستان های دیم استان سال های گذشته ۷.۵ تن در هکتار بود که این میزان بالاترین راندمان تولید در کشور محسوب می شود.

یکی از تاکداران منطقه بدرانلوی بجنورد که بیش از سه هکتار تاکستان در اراضی دیم دارد گفت: امسال هیچ محصولی برای برداشت نخواهد داشت، تاکستان خالی از محصول است تنها خوشه های کوچک وجود دارد که قابل فروش نیست.

علی اصفر محمدی با بیان اینکه روش پرورش انگور در استان بیشتر به روش خزنده و پاچراغی است افزود: این روش برای تاکداران بسیار هزینه ور است، با وجود اینکه امسال هزینه های زیادی برای تاکستان کرده اما امسال هیچ محصولی برداشت نکرده است.

وی اظهار داشت: متاسفانه قیمت سموم برای باغ های انگور نیز بسیار گران است و امسال حتی هزینه های تولید را نیز جبران نخواهند کرد.

یکی دیگر از  باغ داران انگور در خراسان شمالی که بیش از پنج هکتار تاکستان آبی و دیم دارد گفت: عملکرد تولید انگور در تاکستان های دیم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد پایین آمده است اما تاکستان های دیم عملکرد بسیار پایینی دارد حتی ارزش جمع آوری محصول را نیز امسال ندارد این در حالی است که هزینه های نگهداری تاک ها در این استان به علت سنتی بودن روش ها بسیار پر هزینه است.

فرشید کریمی افزود: تاک های این استان در فصل سرد زیر خاک خواهیم کرد و در اوایل بهار نیز از زیر خاک بیرون می کشیم که این روش بسیار پر هزینه است چون روزانه تعداد زیادی نیرو کارگری مورد نیاز است.

کاهش ۵۰ هزار تنی انگور در استان 

 مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی ضمن تایید گفته های باغ داران استان گفت: خشکسالی، کاهش بارنگی و نبود باران موثر امسال تولید در سطح باغ ها را با کاهش مواجه کرده است، هر سال در شرایط عادی از سطح تاکستان های این استان بیش از ۱۸۰ هزار تن انواع انگور برداشت می شد که امسال پیش بینی می شود بین ۱۲۵ هزار تن تا ۱۳۰ هزار تن برداشت شود که بیشترین کاهش نیز مربوط به دیمزار ها است. 

محمدعلی شریکیان سطح باغ های این استان را بیش از ۴۰ هزار هکتار عنوان کرد و افزود: از این سطح حدود ۱۱ هزار هکتار شامل ۲۵ درصد از باغ های استان در اراضی دیم است که شامل انگور و بادام و سایر محصولان می شود، حدود ۶ هزار هکتار مربوط به تاکستان ها است.

وی سطح کل تاکستان های این استان را نیز بیش از ۱۸ هزار هکتار عنوان کرد و گفت: اراضی دیم استان بیشتر در سطح اراضی شیب دار بویژه منطقه بدرانلوی بجنورد قرار دارد و هم اینک انگور کشمشی و کلاه داری از برخی از مناطق گرمسیر استان در حال برداشت  است که اول برداشت در پایان شهریور ماه است.

شریکیان گفت: در سال هایی که با کم آبیاری مواجه هستیم از تاکداران می خواهیم که تاک ها را هرس کنند و حتی برخی از میوه های درخت را بکنند تا بخش دیگر میوه باقی بماند و از رطوبت لازم برخوردار باشد.

وی یکی دیگر از راه مقابله با سرمازدگی را تغذیه درست باغ ها می داند و افزود: کشاورزان باید با تغذیه مناسب و اصولی باغ خود، مقاومت درختان را در برابر سرما افزایش دهند.

شریکیان از کشاورزان خواست تا هرساله در پاییز نسبت به محلول پاشی باغ خود اقدام کرده و از این طریق میزان خسارت سرمای زودرس را به حداقل برسانند، باغ داران نباید بعد از جمع آوری محصول باغ را به حال خود ر ها کنند.

وی با بیان اینکه امسال ۳۰ رقم انگور جدید در این استان تولید شد افزود: انگور اتم رویال، بلک سیدلس، رعشه، ترکمن ۴، رشه سردشت، پیکامی، بیدانه قرمز، شاهانی قرمز، یاقوتی، کندری، لعل، دیوانه، سپیداری و فلیم سیدلس از جمله ارقام جدید کشت شده در این استان است.

وی با بیان اینکه سطح باروری ارقام انگور جدید بیش از ۳۰ هکتار است افزود: تلاش می کنیم تا ارقام جدید را در سطح استان توسعه دهیم.

وی اظهار داشت: ارقام عمده انگور استان شامل کلاهداری، کشمشی، عسکری، لعل، انگور سیاه و پیکامی است اما در چند سال اخیر ارقام جدید وارد استان شده است که هم اینک برخی از ارقام به باردهی رسیده اند.

شریکیان بر تنوع بخشی محصولات باغی در استان تاکید کرد و افزود: باید با توجه به تقاضا، ذائقه مشتری و سلیقه آنان تولید داشته باشیم و بازار باید مهم ترین فاکتور برای بهره برداران این بخش باشد و همچنین باید از نظر تولید همزمان نباشند تا برای فروش دچار مشکل نشوند.

سالانه از ۱۸ هزار هکتار تاکستان استان بیش از ۱۸۵ هزار تن محصول برداشت می شود، بیش از نیمی از انگور استان شامل رقم کلاه داری است، انگور بیشتر به شکل تازه خوری به مصرف می رسد و به گفته کارشناسان بخش کشاورزی، از این میزان ۹۰ هزار تن انگور مازاد بر مصرف در استان تولید می شود که نیاز به راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی به منظور فراوری در این خطه دارد.

  ۲۴۰ رقم انگور  مقاوم به سرما، کم آبی و سازگار با اقلیم این استان در سراسر کشور شناسایی شده و برخی از آنها به صورت آزمایشی در سایت تحقیقاتی بجنورد کشت شده است که تنوع باعث بازار مناسب برای محصول و افزایش درآمد خانوارهای روستایی خواهد شد.

حدود ۸۲ هزار بهره بردار بخش کشاورزی در این استان مشغول به فعالیت هستند، هم اکنون این کشاورزان در بیش از ۳۴۴ هزار هکتار زمین کشاورزی می کنند.

 این استان ۴۵ هزار و ۷۹۶ هکتار نیز باغ دارد، سالانه از این سطح ۳۰۰ تن انواع محصول باغی تولید می شود.

این استان با جمعیت ۸۶۳ هزار نفر ۳۴۴ هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد.