در روزهای اخیر شاهد تکاپوی فزاینده دیپلماتیک «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با هدف اجماع سازی منطقه ای علیه جمهوری اسلامی ایران بودیم؛ تلاشی که اوج آن، سفر بنت به آمریکا و گفت وگوی وی با «جو بایدن» رییس جمهوری دموکرات این کشور درباره ایران بود.
پس از اولین دیدار نخست وزیر اسراییل با بایدن بود که رسانه های این رژیم گزارش کردند؛ بنت طرح تشکیل ناتوی خلیج فارس را در برابر تهدیدات ایرانی به رییس‌جمهوری آمریکا ارایه کرده است. گفته می شود در این طرح پیشنهادی آمده است که در کنار اسراییل، برخی کشور های حوزه خلیج فارس و همچنین اردن، اعضای این پیمان امنیتی - نظامی اند.
بنت در حالی می کوشد که دیدار خود را با بایدن ثمربخش و سازنده جلوه دهد که انتشار فیلم ۲۵ دقیقه ای از دیدار آنها، عکس آن را به تصویر می کشید. از دیدار روز جمعه پنجم شهریورماه بایدن با بنت تا کنون ویدیویی از این دیدار در فضای مجازی و رسانه ای جهان بازنشر می شود که سر و صدای زیادی به پا کرده است؛ فیلمی که در آن بایدن با ماسک به صورت، ظاهرا پس از سر تکان دادن به اظهارات بنت به مدت یک دقیقه چرتش می‌برد.
چرت بایدن در دیدار با بنت جدا از اینکه به موضوع طنز و تمسخر تبدیل شده، نوعی تحقیر و بی اهمیت دانستن دیدار و اظهارات نخست وزیر رژیم صهیونیستی قلمداد می شود که از سوی رسانه ها و برخی مقامات این رژیم نیز مورد اعتراض جدی قرار گرفته است. همچنین از منظر آداب دیپلماتیک، ارتباط چشمی با میهمان آن هم در شرایطی که در حال سخن گفتن است، ضروری به نظر می رسد به ویژه آن هم درست موقعی که بنت در حال تشکر و قدردانی از آمریکا است!
بسیاری از ناظران این سفر را بدون دستاورد ارزیابی می کنند چرا که اجماع‌سازی علیه ایران و تشکیل یک سازوکار منطقه‌ای برای مقابله با تهران در این مقطع ناممکن به نظر می رسد.
در سال های گذشته با وجود اینکه «دونالد ترامپ» رییس جمهوری قبلی آمریکا و «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه وی در صدد بهبود روابط اسراییل با کشور های عربی برای مقابله با ایران برآمدند اما این امر تحقق نیافت و شاهد شکست طرح «ناتوی عربی» بودیم؛ طرحی که ابتدا با اشتیاق و استقبال برخی اعضای شورای همکاری خلیج فارس همراه بود اما به تدریج رنگ باخت و بر روی کاغذ باقی ماند.
در توضیح اینکه چرا ایده ناتوی عربی با شکست همراه بود، شکاف سیاسی بین کشورهای عرب حوزه خلیج فارس یکی از این دلایل به شمار می رفت که نمونه آن اختلافات قطر با دیگر بازیگران این حوزه به سردمداری عربستان بود. روابط حسنه ایران با برخی کشورهای حوزه خلیج فارس همچون عمان و قطر از دیگر مواردی است که باعث شکاف در اردوگاه اعراب شد. ضمن اینکه برخی از این کشورهای عربی به دلیل همجواری و نزدیکی جغرافیایی به ایران هر گونه اتحاد با اسراییل در برابر ایران را تهدیدآمیز تلقی می کردند.
در پیوند با مناسبات رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ترامپ به رغم تلاش برای تنش زدایی اما از پیمودن این مسیر ناتوان ماند. در حالی که با میانجیگری دولت ترامپ، امارات و بحرین به تنش زدایی با تل آویواقدام کردند اما کشورهای دیگر همچون عربستان خود را از این رژیم دور نگهداشتند. از نکاه کارشناسان، عدم تجانس فرهنگی، سیاسی، نظامی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی موجب شده که زمینه همکاری میان آنها علیه ایران فراهم نشود.
جابه جایی قدرت در آمریکا هم نقش غیرقابل انکاری در تغییر رفتار اسراییل داشته است. تحولات افغانستان و تحرکات خاورمیانه ای آمریکا طی ماه های اخیر نشان داده که دیگر اسراییل و خاورمیانه جزو اولویت های اصلی دولت بایدن نیستند. همچنین تیم جدید در آمریکا بیش از بیرون، نگاه به مسایل و مشکلات داخلی این کشور دارند که به دلیل بحران کرونا این وضعیت تشدید شده است.
از دیگر دلایلی که به باور تحلیلگران باعث شکست پروژه ناتوی خلیج فارس خواهد شد، تاثیر رویکرد منطقه ای رییسی بر رفتار همسایگان و کشور های عربی حوزه خلیج فارس است. در پیوند با تکاپوی دولت سیزدهم به ترمیم مناسبات با همسایگان و کشورهای منطقه، می توان به برگزاری «اجلاس منطقه‌ای حمایت از عراق» که چند روز پیش با حضور «امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان در بغداد برگزار شد، اشاره کرد؛ نشستی که در آن افزون بر نماینده ایران، نمایندگان ۸ کشور مصر، عربستان، اردن، قطر، امارات، کویت، ترکیه و فرانسه مشارکت داشتند.
دولت سیزدهم تا کنون در عمل نشان داده که برای تهران، ترمیم و تعمیق همکاری ها با کشورهای همسایه و منطقه در اولویت است؛ همکاری هایی که بستر را برای ایجاد امنیت دورنزای منطقه ای هموار و به ثبات و امنیت خاورمیانه منتهی خواهد شد. ضمن اینکه این همسویی می تواند در کنار انزوای اسراییل به حضور نیروهای آمریکایی و اروپایی در این پهنه خاکی و آبی خاورمیانه و خلیج فارس پایان بخشد.
در همین راستا شاهد مذاکرات ایران و عربستان برای حل وفصل اختلافات بعد از ۶ سال هستیم؛ گفت وگوهایی که سه دور از آن در بغداد انجام گرفته و اینک در آستانه برگزاری دور چهارم قرار داریم. بی تردید نزدیکی تهران و ریاض فضا را برای مانور سیاسی سران رژیم صهیونیستی محدود و نقشه های ضدایرانی آنان همچون طرح ناتوی خلیج فارس را نقش بر آب خواهد کرد.
نظر شما