فرهادی: فرمان منع مسافرتی بی‌احترامی به مردم کشورم بود

به گزارش روز سه‌شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، قهرمان، جدیدترین ساخته اصغر فرهادی، دو ماه پس از آن که برنده جایزه بزرگ جشنواره کن شد، این هفته در جریان جشنواره فیلم تلوراید برای اولین بار در آمریکای شمالی به نمایش درآمد.

این فیلم داستان مردی به نام رحیم با بازی امیر جدیدی را روایت می‌کند که از همسرش جدا شده و به علت بدهکاری در زندان است. ماجرای واقعی این فیلم از آن جا شروع می‌شود که رحیم در چندروزی که در مرخصی به سر می‌برد تصمیم به برگرداندن یک کیف گمشده پر از سکه طلا به صاحبش گرفته و با این کار به قهرمان شبکه‌های اجتماعی تبدیل می‌شود. اما داستان زندگی و کاراکتر رحیم از آن چیزی که از او در شبکه‌های اجتماعی تصویر شده پیچیده‌تر است. اصغر فرهادی که دو جایزه اسکار در کارنامه خود دارد، تصمیم داشت در این فیلم پدیده برچسب آدم خوب و بد زدن به انسان‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به بوته نقد بگذارد.

فرهادی که نه در فیس‌بوک و نه در توییتر فعالیتی ندارد، در حاشیه جشنواره فیلم تلوراید در گفت‌وگو با روزنامه هالیوود ریپورتر در این باره گفت: (استفاده از شبکه‌های اجتماعی) وقت زیادی می‌گیرد و از بعد احساسی هم که نگاه کنیم، من آدمی نیستم که تحمل این حجم از اخبار بد را داشته باشد.

فرهادی افزود: دیگر به مردم اجازه اشتباه کردن نمی‌دهیم. آنچه برایم جالب بود این است که برخی آدم‌های معمولی در لحظه‌ای از زندگیشان دست به یک کار انسان دوستانه می‌زنند و از آن پس مردم از آنها انتظار دارند تمام وقت همان آدم انسان دوست باقی بمانند. گذشته و آینده‌شان از آنها گرفته می‌شود. نمی‌گویم که مردم باید خطا کنند، اما انسان جایزالخطاست.

به نوشته هالیوود ریپورتر، اگرچه فیلم جدید فرهادی در فرهنگ خاص شهر شیراز ریشه دارد اما تناقضی که در این فیلم تصویر می‌شود، جهانی است. فرهادی در این باره می‌گوید: فرهنگ تحریم در فضای مجازی یعنی وقتی کسی را بالا می‌برند و سپس سعی می‌کنند پایینش بیاورند، هر کجای جهان اتفاق می‌افتد.

دو فیلم قبلی که فرهادی در ایران ساخت یعنی جدایی نادر از سیمین (۲۰۱۱) و فروشنده (۲۰۱۶) هر دو برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شدند و جدایی نادر از سیمین همچنین نامزدی برای بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را نیز به دست آورد. آخرین باری که فرهادی نامزد جایزه اسکار شد، در اعتراض به اجرایی شدن فرمان منع مسافرتی توسط دونالد ترامپ که بیشتر مسافران از کشورهای مسلمان از جمله ایران را از ورود به خاک آمریکا منع می‌کرد، از شرکت در مراسم اهدای جوایز خودداری کرد.

وی در گفت‌وگو با هالیوود ریپورتر درباره این فرمان که تنها چهار هفته قبل از برگزاری مراسم اسکار تصویب شد، گفت: آن موقع همه چیز خیلی سریع اتفاق افتاد. با توزیع کننده فیلم در آمریکا صحبت کردیم و قرار بر این شد که در مراسم شرکت کنم اما فرمان منع مسافرتی را نوعی بی احترامی به مردم ایران و دیگر کشورها می‌دیدم. این حقیقت که من می‌توانم به آمریکا سفر کنم و دیگر مردم نه حس بدی به من می‌داد. یکی دو شب روی نوشتن یک بیانیه کار کردم. مشکل فقط فرمان منع مسافرتی نبود، مساله درباره مردم کشورم و مردم آمریکا بود، هر جایی که مردم را در گروه‌های مختلف دسته بندی می‌کنند و هر سیاستمداری که چنین کاری می‌کند.  

فرهادی در بخشی از این مصاحبه درباره تاثیر کرونا روی روند ساخت فیلم قهرمان نیز صحبت کرد. وی گفت اوایل سال ۲۰۲۰ به دنبال لوکیشن برای فیلمبرداری فیلم قهرمان در شیراز بود که طراح تولید تیمش آمد و از شایع شدن یک بیماری در چین گفت که ممکن است به ایران هم بیاید. چند روز بعد خبر رسید که دو نفر در ایران جان خود را از دست داده‌اند و تصمیم بر توقف فیلمبرداری شد.

فکر می‌کردم بساط این بیماری یک یا دو ماهه جمع می‌شود اما خیلی بیشتر از آنچه تصور می‌کردم طول کشید.

فرهادی در ۱۰ ماهی که در روند ساخت قهرمان وقفه افتاد برای ایجاد تغییرات اساسی در فیلمنامه استفاده کرد و یک انگیزه جدید به شخصیت منفی داستان یعنی بهرام، طلبکار رحیم، اضافه کرد. وی در این باره گفت: کاراکتر بهرام در نسخه اول فیلمنامه جوری است که تقریبا از آن متنفر می‌شویم. اما با خودم فکر کردم چنین چیزی در سینمای من جایی ندارد و شروع کردم به کارکردن روی این شخصیت و خانواده‌اش و پیشینه‌ای برای او نوشتم که وقتی مخاطب به داستانش گوش کند به او هم حق بدهد.