نشریه آمریکایی: زبان سینمای فرهادی بین‌المللی است

همزمان با نمایش فیلم قهرمان در چهل و هشتمین دوره جشنواره فیلم تلوراید (The Telluride Film Festival ) برای اولین بار در آمریکای شمالی همراه با حضور اصغر فرهادی در این رویداد سینمایی، توجه رسانه‌ها و نشریات سینمایی آمریکایی بار دیگر به آخرین ساخته این فیلمساز ایرانی اسکاری جلب شده است. قرار است قهرمان هفتم ژانویه سال ۲۰۲۲ (۱۷ دی ۱۴۰۰) در سینماهای منتخب آمریکا روی پرده برود و از ۲۱ ژانویه (۱ بهمن) در سرویس استریم پرایم ویدئوی آمازون نیز پخش شود. 

به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، دیوید کنفیلد (David Canfield) از روزنامه‌نگاران ماهنامه ونیتی فر/Vanity Fair در نوشتاری در تحسین کارگردان ایرانی برنده دو جایزه اسکار نوشت: اصغر فرهادی به زبانی بین‌المللی صحبت می‌کند. وی در گفت‌وگویی که به تازگی از طریق ویدئوکنفرانس با هم داشتیم، از برتولت برشت نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر اهل آلمان، آکیرا کوروساوا کارگردان ژاپنی و اینگمار برگمان فیلمساز سوئدی به عنوان منبع الهام کار خود یاد کرد.

فرهادی می‌گوید طنین فیلم‌هایش را در هر جا می‌شنود و حالا دلیل آن را فهمیده است: اساس کار سینما احساسات انسانی است و در این حوزه شباهت‌های مردم جهان از تفاوتهایشان بیشتر است.

به نوشته کنفلید این مساله دست‌کم درباره سینمای فرهادی که عمدتا به والدین و زوج‌هایی می‌پردازد که رازها و افشاگری‌ها روابط آنها را پیچیده کرده کاملا صدق می‌کند. روایت‌های این فیلمساز در عین شخصی بودن همواره به یک حقیقت جهانی می‌پردازند و این یکی از دلایلی است که فرهادی را در زمره بهترین سینماگران زنده جهان قرار می‌دهد.

فرهادی با دو الگوی خود یعنی کوروساوا و اینگمار برگمان یک وجه اشتراک دارد: این سه نفر عضو گروه کوچک از افرادی هستند که بیش از یک بار برنده جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی (که سابق براین اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان نامیده می‌شد) شده‌اند و  فرهادی تنها کارگردانی است که در قرن ۲۱ به چنین موفقیتی نائل آمده است.

این فیلمساز ایرانی با ساختن فیلم‌هایی درباره سرزمین مادری خود به این افتخار دست یافت. فرهادی در سال ۲۰۱۹ و تنها چند روز پس از پایان فیلمبرداری فیلم همه می دانند با بازی خاویر باردم و پنه لوپه کروز در اسپانیا، در حالی که به ساخت فیلم بعدی خود در زادگاهش فکر می‌کرد، به ایران بازگشت. این بار او نه از صحنه سیاست بلکه از چیزی گسترده تر الهام گرفته بود. اینجا بود که برشت وارد بازی شد: فرهادی وقتی دانشجو بود عمیقا تحت تاثیر نمایشنامه زندگی گالیله نوشته برشت قرار گرفته بود نمایشنامه‌ای درباره گالیله معروف که تلسکوپ را به عنوان اختراع خود جا زده و می‌فروشد و سرانجام به خاطر آن مجازات می‌شود.

فرهادی می‌گوید داستان این نمایشنامه برای همیشه در سرش ماند اما هیچوقت فکرش را نمی‌کرد درباره آن فیلمی بسازد یا نمایشنامه‌ای بنویسد. تا این که ۲۰ سال بعد این ایده به سرش زد و قهرمان را ساخت.

اصغر فرهادی درباره فیلم جدیدش، قهرمان، می‌گوید: این فیلم درباره ارتباط نقش اول داستان با جامعه است.

فیلم قهرمان داستان رحیم (با بازی امیر جدیدی) را دنبال می‌کند که از همسر خود جدا شده و به دلیل بدهی به برادر زن سابقش در زندان است. دختری که رحیم به آن علاقه‌مند است، در جریان مرخصی دو روزه او از زندان، یک کیف پر از سکه طلا پیدا می‌کند. رحیم ابتدا تصمیم می‌گیرد از این سکه ها برای پرداخت بدهی و آزادی از زندان استفاده کند اما بعدا نقشه پیچیده تری به ذهنش می رسد و ... فیلم قهرمان تصویری پرجنب و جوش از شهر شیراز به نمایش می‌گذارد و آن را با نقد اجتماعی همراه می‌کند. فرهادی در صحنه ساده این فیلم، یک حکایت اخلاقی پیچیده را با تعلیقی ملموس تلفیق می‌کند.

کنفیلد در بخش دیگری از این نوشتار می‌نویسد: سینمای فرهادی خود گویای همه چیز هست. وی اولین بار با فیلم معروف جدایی نادر از سیمین (۲۰۱۱) که برایش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان و نامزدی بهترین فیلمنامه غیراقتباسی به ارمغان آورد، به قدرت مدیوم خود پی برد.

این فیلم در زمان خود به عنوان یک اثر پیشگام . جدایی نادر از سیمین داستان یک زوج در آستانه طلاق و فرزندشان را به گونه ای روایت می کرد که در عین شخصی نگه داشتن ماجرا، شکاف‌های اجتماعی و دینی محیط اطراف که به اختلافات آنها دامن زده بودند نیز به تصویر کشیده شدند.

فرهادی در این باره می گوید: واقعا هیچوقت سعی نکردم در هیچکدام از فیلم‌هایم زبانی بین المللی داشته باشم اما مردم  ژاپن، سوئد و همه جای دنیا با آن فیلم ارتباط برقرار کردند. این مساله چیز مهمی را به من نشان داد: این که محلی و جهانی بودن با هم در تضاد نیستند و روبه‌روی هم قرار نمی‌گیرند.