یک سال و نیمی می‌شود کرونا مانند بسیاری از حوزه‌ها، چهره مدارس کشور را هم تغییر داده است. این بیماری از یک سال و نیم پیش قاتل هرگونه اجتماع کم حفاظت شده و ناامن است که دستورالعمل‌های بهداشتی در آن به درستی رعایت نمی‌شود. مدارس از نخستین مراکزی بود که در سراسر دنیا تعطیلی را تجربه کرد. نگرانی در خصوص عدم رعایت پروتکل‌ها از سوی دانش آموزان پرتعداد و کم سن و سال و شیوع بیماری، اگرچه با اتخاذ تدابیر مشخص در کشورهای مختلف جهان کاهش یافت و متعاقب آن آموزش حضوری از سر گرفته شد، اما در کشور ما هنوز این مهم به انجام نرسیده است.
در زمان حاضر از ۲۰۷ کشور جهان، مدارس تنها در ۳۰ کشور به طور کامل تعطیل هستند که ایران هم یکی از آنها است. در این میان مدارس در ۱۰۷ کشور باز است و ۷۰ کشور مدارس ترکیبی یعنی تلفیقی از آموزش حضوری و مجازی را تجربه می‌کنند.
این در حالی است که تکیه صرف بر آموزش مجازی و تعطیلی مدارس، فرصت‌های دسترسی به عدالت آموزشی را به صورت معناداری کاهش می‌دهد.
عدالت آموزشی زیر سایه فرصت‌های نابرابر آموزش مجازی
عدم دسترسی یکسان دانش‌آموزان به ابزارهای لازم برای دریافت آموزش مجازی از جمله گوشی هوشمند یا تبلت، سطح تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی بر برابری آموزشی را افزایش داده است. بسیاری از خانواده‌ها با وضعیت اقتصادی ضعیف، قادر به تهیه این ابزارهای الکترونیک نیستند و آموزش و پرورش هم بودجه لازم برای تامین این پیش‌نیازها را ندارد. در نتیجه درسال گذشته برخی دانش‌آموزان که تعداد آنها کم هم نیست، از دریافت محتوای آموزش مجازی یا به عبارتی به کل از دریافت آموزش مدرسه‌ای بازمانده‌اند.
بهمن ماه پارسال بود که جانشین وزیر آموزش و پرورش در طرح هدایت اعلام داشت: به پنج میلیون ابزار آموزش الکترونیک نیاز است چرا که سه میلیون محصل از هیچ یک از ابزارهای آموزشی برخوردار نیستند و از طرفی حدود ۱۲ درصد دانش آموزان به صورت مستقل ابزار آموزشی هوشمند را در اختیار دارند.
همچنین عدم دسترسی یکسان به اینترنت، به عاملی برای نابرابری آموزشی بدل شده است. برخی خانواده‌ها قادر به تامین هزینه‌های سنگین اینترنت برای فرزندانشان نیستند. گذشته از این، برخی خانواده‌ها از جمله خانواده‌های عشایر به خاطر جابجایی‌های فصلی و عبور از مناطق مختلف از دسترسی پایدار به اینترنت محروم هستند.
سطح سواد دانش‌آموزان هم در شیوه مجازی آموزش بیش از پیش به عاملی برای نابرابری آموزشی بدل شده است. در سبک مجازی آموزش، به رغم تلاش بسیار زیاد معلمان، بخش مهمی از بار آموزش و تکلیف‌خواهی بر دوش خانواده‌ها افتاده است. پدر و مادرهایی با سطح سواد کم، قادر به آموزش و رفع ایراد دانش‌آموز یا حتی ارتباط موثر با معلم دانش‌آموز به منظور رفع مشکل درسی نیستند.
نابرابری در دریافت حمایت‌ها و آموزش‌های بهداشتی و پرورشی
دانش‌آموزان در مدرسه فقط درس نمی‌آموزند. در شیوه آموزش مجازی، دانش‌آموزان در دریافت آموزه‌های اجتماعی و بهداشتی هم نابرابری را تجربه می‌کنند.
در پروژه تحقیقاتی بین المللی «کودکان را نجات دهید» که در سپتامبر ۲۰۲۰ میلادی انجام شده به این مهم اشاره شده است. این مساله درمورد انتقال آموزه‌های اجتماعی از جمله دستورالعمل‌های بهداشتی هم صحت دارد.
در شرایط همه گیری کرونا (پاندمی)، دسترسی به ارتباطات بهداشتی به طور خاصی حیاتی است. مدارس اغلب اطلاعات مهمی را درباره موضوعات مرتبط با بهداشت، مانند چگونگی پیشگیری و کنترل بیماری‌های عفونی و بیماری‌ها، ارائه می‌دهند. تعطیلی مدارس، دسترسی کودکان به منابع اطلاعاتی مانند معلمان و دوستان را مختل می‌کند و آنها را متکی به مراقبان کودک (والدین) می سازد تا به اطلاعات بهداشتی کووید-۱۹ آنها اعتماد کنند و این در مواردی که مراقبان نخواهند یا نتوانند با فرزندان خود در مورد کووید-۱۹ ارتباط برقرار کنند، سلامت خانواده را در معرض خطر قرار می‌دهد.
در این پروژه آمده است: این کودکان همچنین یادگیری در مورد روش‌های بهداشتی که مدارس اغلب آموزش می‌دهند، از جمله شست وشوی منظم دست را - که اقدامی اساسی برای به حداقل رساندن خطر انتقال کووید-۱۹ است- از دست می‌دهند. به ویژه کودکان بزرگتر که ممکن است به رسانه‌های اجتماعی روی آورند که این امر باعث افزایش خطر انتشار اطلاعات نادرست می‌شود. خانواده هایی که به اینترنت دسترسی ندارند ممکن است هیچ اطلاعاتی در مورد دنیاگیری و همه گیری، از جمله این‌که چگونه از خود محافظت کنند و در چه جاهایی در جست وجوی مراقبت‌های بهداشتی و مشاوره باشند، دریافت نکنند .
در این میان مخاطراتی چون احتمال اشتغال کودکان در خانواده‌های کم‌بضاعت و حتی ازدواج کودکان و از دست رفتن فرصت رسیدگی و پشتیبانی کارکنان (پرسنل) مدرسه بیش از پیش عدالت آموزشی را زیر سوال می‌برد.
این در حالی است که آموزش حضوری یا ترکیبی، با افزایش تعامل و ارتباط چهره به چهره معلم و کارکنان (پرسنل) مدرسه با دانش‌آموزان، فرصت‌های متوازن‌تری را برای آموزش دانش‌آموزان فراهم می‌کند و از بروز شکاف‌های بیشتر و عمیق‌تر در آموزش و پرورش دانش‌آموزان جلوگیری می‌کند.
نظر شما