سهم سفره گیلانی از گستره گردشگری

به گزارش ایرنا، لذت خوردن ماهی سفید برشته در کنار باقلا قاتوق، ترشی هفت تا بیجار (بیجار در گیلان به معنای شالیزار و مزرعه است)، سیر ترشی، ترب سفید ، زیتون پرورده و بیش از ۲۵۰ نوع غذای شناخته شده گیلانی در فضای مه آلود و بارانی شمال لذت ماندگار می آفریند.

اما باید توجه داشت که این موارد فراتر از غذای صرف هستند، زیرا بیش از هر کجای ایران پهناور گیلان را با غذاهای لذیذ و رنگارنگش می شناسند، طوری که سفره گیلانی بخشی از هویت و فرهنگ مردم این سرزمین سبز محسوب می شود.

البته عناصر فرهنگ می توانند بسیار متفاوت باشند اما در میان تمامی آنها غذا از بیشتری ظرفیت و جاذبه برخودار است و جغرافیای تغذیه امروزه از اهداف پرطرفدار و پردرآمد در کشورهای پیشرو در صنعت گردشگری محسوب می‌شود. 

اهمیت این مساله تا بدانجاست که شبکه شهرهای خلاق یونسکو، خوراک شناسی را نیز در کنار ۶ حوزه خلاق دیگر از جمله صنایع دستی، هنرهای بومی ، هنرهای رسانه‌ای ،فیلم ،طراحی، ادبیات و موسیقی پوشش می‌دهد و رشت نیز از سال ۹۴ به عضویت این شبکه در حوزه خوراک پیوست.

به گفته کارشناسان گردشگری، غذا در ارتباط مستقیم با اقلیم قرار دارد و هر ناحیه جغرافیایی به اقتضای طبیعت خود نوع متفاوتی از تغذیه را به همراه می آورد. گیلان نیز به واسطه طبیعت غنی و سبز در میان استان‌های کشور از بیشترین تنوع غذایی برخوردار است.

سفره مادربزرگان گیلانی بواسطه عطر، اصالت و سلامت شهرت جهانی یافت و امروز آماده می شود تا در گستره گردشگری داخلی و خارجی مطرح شود.

کارشناسان گردشگری خوراک معتقدند حال که زمینه ثبت ملی غذاهای گیلان و جهانی شدن آن فراهم شده، این موضوع فرصتی است که گردشگری خوراک در استان بیش از همیشه مورد اهتمام قرار گیرد و علاوه بر جذب گردشگر ،سفره گیلانی به وسعت جهانی گسترده شود.

توسعه گردشگری خوراک نیازمند سیاستگذاری 

روشن بابایی از استادان حوزه گردشگری و عضو پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان گفت: در سال ۲۰۱۵ رشت به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان پیوست و در ۱۲ دی ماه ۲۰۱۹ بار دیگر بر این عنوان از سوی یونسکو تاکید شد.

وی اظهار داشت: پیوستن به شبکه شهرهای خلاق یونسکو اتفاقی نیست که برای هر شهر در جهان رخ دهدلذا می توان از این ظرفیت بجای جزیره ای عمل کردن ارگان های متولی، راهی برای توسعه گردشگری خوراک رقم زد.

این محقق حوزه گردشگری خوراک افزود: بر اساس تعهدات داده شده به یونسکو می بایستی موضوع آکادمی خوراک، ایجاد موزه خوراک شناسی گیلان که در سال ۹۶ در قالب طرحی به سازمان برنامه و بودجه ارائه شده است، تبادل استاد و دانشجو بین شهرهای خلاق خوراک شناسی و همچنین تعامل و شبکه سازی بین شهرهای خلاق یونسکو در حوزه غذا انجام شود که متاسفانه تاکنون در گیلان اتفاق نیفتاده است.

بابایی گفت: متولی شهرهای خلاق در همه جای دنیا شهرداری ها هستند و اگر متولیان شهری از جمله شوراهای شهر راهکارهای متخصصان در این حوزه را بپذیرند، می توان شاهد اتفاقات بهتری در توسعه گردشگری و جذب توریسم بر پایه خوراک بود. 

وی ادامه داد: برای مثال شهر بِلم کشور برزیل مرکز تغذیه جهانی راه اندازی کرده است و پوکت تایلند نیز طی سالهای اخیر دیپلماسی آشپزی را مطرح کرده که به دنبال ایجاد شعبه هایی از غذاهای تای (تایلندی)  هستند. 

کارشناس حوزه گردشگری با این پرسش که در رشت چه اقدامی برای گردشگری خوراک انجام داده است، افزود: باید گفت که متاسفانه هنوز اتفاق تازه و قدم جدی در این زمینه برداشته نشده است. 

این استاد گردشگری گفت: ما در این بخش نیازمند سیاست‌گذاری جدی و مناسب هستیم که نخست باید چشم انداز آشکاری برای سیاستگذاری داشته باشیم تا سپس در مورد ابعاد و تصمیم سازی ها بحث و گفت و گو کنیم.

به گفته بابایی، طی چند سال اخیر چهار دوره در گیلان مرا برای برگزاری همایش گردشگری خوراک در شهرهای رشت، لاهیجان، آستارا و تالش دعوت کردند و در این زمینه کارگاه های متعدد هم برگزار شد، اما فایده اینها فقط آشنایی آنانی است که کسب و کارشان با خوراک است.

وی ادامه داد: اتفاقی که باید رخ می داد این بود که این رستوران ها در زمینه های خوراک شناسی، رضایتمندی مشتری و رسیدگی به شکایات از رستوران ها استانداردسازی می شدند و براساس نوع غذایی که سرو می کنند اعم از دریایی، سبز یا ارگانیک دسته بندی می شدند، اما این اتفاق نیفتاد و در گیلان هیچ منوی خاصی برای کسانی که رستوران دایر می کنند برای ایجاد مزیت رقابت ارائه نشده است.

این پژوهشگر حوزه خوراک شناسی گیلان ادامه داد: رشت از سال ۹۴ بعنوان شهر خلاق یونسکو در حوزه خوراک ثبت شد اما سه سال بعد از آن پیامدهای مثبتش نمایان شد و برخی گروه های خارجی در کارگاه های آموزشی حضور یافتند و خودشان آشپزی غذاهای بومی گیلان را تجربه کردند.

بابایی گفت: در بخش گردشگری خوراک در حوزه داخلی هم اتفاقات خوشایندی رقم خورده است بطوریکه رستوران داران گنجاندن غذاهای محلی را در لیست غذای خود بیش از همیشه مورد توجه قرار داده و برخی از گردشگران با هدف تجربه گردشگری خوراک به گیلان سفر می کنند. 

سهم ۸۰ درصدی غذاهای محلی از منوی رستوران‌های گیلان

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گیلان نیز در این زمینه گفت: این استان پیش از پیوستن به شهر خلاق یونسکو ،گردشگری خوراک را مورد توجه قرار داد بطوریکه تاکنون ۱۶ غذای گیلان از جمله پخت تیان‌حلوا خشک بیجار، خورش ترش واش، سیاه‌پلو لنگرود، بادمجان شکم‌پر، پنیر برشته، کالکباب، باقلاوابیج در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

حمیدرضا آذرپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: رستوران های گیلان به گنجاندن غذاهای محلی در لیست غذایی شان ملزم هستند و بدلیل استقبال گردشگران از غذاهای محلی گیلان تقریباً ۸۰ درصد عناوین غذایی رستوران های مطرح استان را غذاهای گیلان تشکیل می دهند.

وی همچنین ادامه داد: برای حضور در نمایشگاه بین المللی اکسپوی دُبی ۲۰۲۰ که به منظور  افزایش آگاهی در مورد چالش های پیش روی بشریت در مقیاس جهانی برگزار می شود نیز به گیلان ۲ عنوان اختصاص داده اند که یکی از آنها غذاهای محلی گیلان بدلیل پیوستن به شهر خلاق یونسکو و دیگری جهانی شدن چادرشب بافی است.

آذرپور گفت: گردشگری فرهنگی در گذر زمان مخاطبان بسیاری یافته و گیلان یکی از قطب های گردشگری کشور است که بواسطه قدمت، پیشینه و خلاقیت، هر سال گردشگران فرهنگی بسیاری را جذب می کند و امروز گردشگری خوراک به یکی از جاذبه های پر طرفدار گیلان تبدیل شده است.

همانطور که در آغاز گفتاه شد غذا را می توان یکی از مهم ترین عناصر فرهنگ دانست و سفره مادربزرگان گیلانی نیز بواسطه عطر، اصالت و سلامت فرهنگ غنی مردم این خطه سرسبز را شهره جهانی داده است تا اینکه امروز آماده باشد در گستره گردشگری داخلی و خارجی خودنمایی کند.

فارغ از خشونتی که انسان به طبیعت رواداشته و گیلان نیز از این تخریب در امان نمانده است، هنوز می باید گیلان را در چهار فصل دید و حظ جنگل و باران، برنج و شالی، رودهای خروشان و پامچال، زیستگاه قو و مرغابی، خروش روز و شب امواج دریا، جشن رنگ در لباس های محلی و رسوخ طعم طبیعت در غذاهای محلی و جشن ها و آئین ها و هزاران جاذبه طرح به طرح را حس کرد.