نهاد مدرسه مهم ترین کانون برای پرورش نسل آینده و انتقال ارزش ها به این نسل است لذا استمرار و بقای هر جامعه مستلزم آن است که مجموعه باورها، ارزش ها و رفتارها، دانش ها و مهارت ها به نسل جدید منتقل شود،مهم ترین و ارزشمندترین روش برای تحقق این مهم از طریق آموزش و پرورش و نهاد مدرسه صورت می گیرد.
دانش آموزان حدود ۲ سالی است که کلاس های درس را با پیامد های منفی شیوع ویروس کرونا سپری می کنند زیرا بسیاری از آموزش ها و مهارتها از طریق فضای مجازی ارائه شد و برخی از دانش آموزان که به اینترنت دسترسی نداشتند با روش های دیگری موفق به پایان رساندن سال تحصیلی شدند.
دانش آموزان استان البرز مانند هرسال خود را برای رفتن به مدرسه آماده می کنند اما امسال بوی ماه مهر همانند سال گذشته با سال های قبل از همه گیری کووید ۱۹ تفاوت دارد و دانش آموزان در شرایط خاصی سال تحصیلی جدید را آغاز می کنند.
امسال مدارس کشور از سوم مهرماه سال تحصیلی خود را براساس وضعیت و رنگ بندی اعلام شده از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا آغاز می کنند اما نبود زیر ساخت ها و نگرانی والدین نسبت به سلامت فرزندانشان موجب می شود که تعداد زیادی از دانش آموزان نتوانند همزمان با شروع سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ پشت نیمکت های کلاس درس معلمان حاضر شوند و از مزایای آموزش حضوری برخوردار شوند.
شروع سال تحصیلی جدید که از روز شنبه سوم مهرماه خواهد بود با حضور مجازی دانش آموزان آغاز میشود تا زمانی که رعایت پروتکل های بهداشتی در مدارس مناطق مختلف بر اساس رنگ بندی شیوع کرونا به حد عالی برسد.
بر اساس سیاست های وزارت آموزش و پرورش، آغاز سال تحصیلی جدید بیشتربا آموزش مجازی است و در ادامه سال تحصیلی و بر اساس شرایط شیوع ویروس کرونا و تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا، اساس شیوه آموزش به حضوری یا استمرار آموزش مجازی و یا آموزش ترکیبی پیگیری خواهد شد.
تامین سلامت دانش آموزان و معلمان اولویت اول و محور اصلی است لذا والدین نگران نباشند زیرا هرگونه تصمیم گیری در این زمینه با توجه به مسائل مختلف و با اولویت قرار دادن سلامت افراد انجام میشود.
همواره مدیران آموزش و پرورش اعلام می کنند که برنامه ریزی های لازم صورت گرفته و همه پروتکل های بهداشتی برای حضور دانش آموزان در مدارس رعایت می شود.
آموزش و پرورش استان البرز نیز همانند دیگر استان ها با توجه به تداوم شیوع ویروس کرونا برنامه ریزی لازم را برای شروع سال تحصیلی جدید به صورت مجازی، حضوری و یا نیمه حضوری انجام داده است تا در هر سه شرایط وضعیت شیوع ویروس کرونا بتواند آموزش های مورد نیاز را به دانش آموزان ارائه دهد.
بازگشایی مدارس
مدیرآموزش و پرورش ناحیه چهارکرج دراین زمینه گفت: بازگشایی مدرسهها یکی از رویدادهای مهم به شمار میرود که درجامعه و زندگی مردم بسیار تاثیرگذار است و دوربودن طولانی مدت دانشآموزان از مدرسهها تبعات و آسیبهای جدی به دنبال دارد.
مراد مالمیر با اشاره به اینکه مهمترین دغدغه و اولویت نظام تعلیم و تربیت بازگشایی مدارس است،افزود: آموزش حضوری و بازگشایی مدارس به شکلی آرام، تدریجی و با رعایت ایمنی و سلامت دانش آموزان، در دستور کاری قرار دارد تا دغدغه خانواده ها، فرهنگیان و مسئولان در این باره کاهش یابد.
وی خاطرنشان کرد: در آستانه سال تحصیلی با برنامه ریزی دقیق، فعالیت و تلاش فراوان فعالان حوزه آموزش و پرورش، آمادگی لازم برای شروع سال تحصیلی جدید از اول مهرماه وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه مهم ترین اولویت آموزش و پرورش دربازگشایی حضوری مدارس سلامت دانش آموزان است، بیان داشت: با رعایت دستورالعمل ها در کنار واکسیناسیون فرهنگیان و ایجاد محیطی ایمن در این بخش به گونهای عمل شده است که خانوادهها با اشتیاق استقبال کنند.
مالمیربزرگترین چالش آموزش و پرورش در ۲ سال اخیر را موضوع شیوع ویروس کرونا ذکر کرد و گفت: واکسیناسیون دانش آموزان نیز بزودی آغاز می شود.
وی با بیان اینکه نگاه ما به بازگشایی مدارس باید کارشناسانه باشد،اضافه کرد: با استفاده از امکانات و تجهیزات بهداشتی مانند ماسک، مواد ضدعفونی،تعمیر سرویس های بهداشتی و ممنوعیت استفاده عمومی از آبخوری ها این اطمینان را به خانواده ها می دهیم که محیط ایمنی برای فرزندانشان فراهم کرده ایم.
وی تصریح کرد: استفاده بهینه از ابزارهای نوین آموزشی و کارکردهای فضای مجازی در حوزه تدریس جز جدانشدنی آموزش است و با عادی شدن شرایط باز هم از این تکنولوژی و ابزارهای چندرسانه ای استفاده می کنیم.
افت تحصیلی و ترک تحصیل
مدیرآموزش و پرورش ناحیه چهار کرج درادامه به موضوع مهم افت تحصیلی و ترک تحصیل دربین دانش آموزان اشاره کرد و گفت: کرونا باعث افت شدید آموزشی و افزایش ترک تحصیل دانشآموزان شد.
وی یکی از آسیب های جدی وارد شده به دانش آموزان پس از شیوع ویروس کرونا را تعطیلی بلند مدت مدارس و جایگزینی آموزش غیرحضوری و آنلاین با حضور فیزیکی در مدارس ذکر کرد و افزود: دانش آموزان به سبب دوری از مدرسه آسیب های جدی فراوانی دیده اند به طوری که شاهد افزایش ترک تحصیل و افت شدید آموزشی هستیم.
مالمیریادآورشد: همه مردم در برابر این آسیب مسئولیت دارند و با توجه به اینکه مدرسه مهم ترین کانون توسعه است باید شرایط حضور دانش آموزان در مدارس را فراهم کنیم و برای جلوگیری از وارد شدن آسیب های دیگر به آنان برنامه ریزی اساسی داشته باشیم.
وی به کاهش کیفیت یادگیری دانش آموزان درآموزش غیرحضوری پرداخت و اضافه کرد: تعلیم و تربیت در بستر آموزش حضوری اتفاق میافتد.
وی یادآورشد: پس از توقف آموزش حضوری به دلیل شیوع ویروس کرونا، به ناچار از روشهای غیرحضوری برای انتقال دانش استفاده شد که البته چاره دیگری در این زمینه وجود نداشت.
مدیرآموزش و پرورش ناحیه چهار کرج عنوان کرد: شیوع ویروس کرونا و توقف آموزش حضوری در تمامی کشورهای دنیا اتفاق افتاد و تعطیلی مدارس سبب شد تا جایگزینهای دیگری برای آموزش حضوری در نظر گرفته شود.
وی گفت: تعطیلی مدارس و جایگزین شدن روشهای آموزش غیرحضوری سبب شد تا تعاملات میان دانش آموز و معلم کاهش یابد و معلم کمتر بتواند در یک ارتباط تعاملی مشکلات دانش آموزان را حل کند.
مالمیرافزود: ماهیت آموزش و پرورش زمانی است که معلم و دانش آموز در فضای مدرسه تعاملات خود را شکل میدهند و دانش آموز در همه ابعاد و موقعیتها به رشد مورد نظر میرسد.
مدیر آموزش و پرورش ناحیه چهارکرج یادآورشد: در شرایط آموزش غیرحضوری، موقعیتهای دیگر مانند آموزش مجازی و تلویزیونی در زمینه انتقال دانش تا حدودی میتوانند تاثیرگذار باشند، اما تعلیم و تربیت در یک ارتباط رویارو بین معلم و دانش آموز شکل می گیرد.
وی تاکید کرد: آرزو می کنیم هرچه زودتر شر ویروس کرونا کم شود تا در کنار حضور فیزیکی دانش آموزان در مدارس شاهد شور و نشاط آنان در مسیر تعلیم و تربیت باشیم.
کرونا و آسیب ها
مدیرآموزش و پرورش ناحیه یک کرج هم گفت: افت تحصیلی، چاقی دانشآموزان به علت کمتحرکی، سخت شدن فرآیند یادگیری به علت عدم ارتباط مستقیم با معلم، ضعف مهارتهای فردی و گروهی و پایین آمدن اعتماد به نفس دانشآموزان به علت عدم حضور در جمع همکلاسیها از جمله آسیبها و مشکلات ناشی از آموزش مجازی و لغو آموزشهای حضوری در مدارس است.
فرزاد شعبانی افزود: در آستانه سال تحصیلی جدید و براساس آخرین اعلام ستاد ملی کرونا که به استانها ابلاغ شده است، با توجه به بحرانی بودن شرایط موجود کشور، اختیار تعیین شیوه آموزش دانشآموزان به استانها داده شده است.
وی بیان داشت: این مساله در ستاد استانی کرونا مطرح گردید و شیوه آموزش دانشآموزان در مهرماه به عنوان نخستین ماه سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ در مدارس البرز مجازی تعیین شد.
وی با اشاره به اینکه تمامی برنامههای آموزشی، ضمن خدمت و هر نوع آموزشی که قصد انتقال آن به معلم یا دانشآموز داشته باشد از طریق کانال شاد ارایه میشود،خاطرنشان کرد: در این زمینه کمبودها و محدودیتهایی در زمینه عدم دسترسی به وسایل آموزشی مجازی دانشآموزان و شبکه اینترنت وجود داشت که با مشارکت و همراهی دستگاههای مختلف بخش زیادی از آنها رفع شد.
شعبانی عدم دسترسی برخی دانشآموزان به وسایل آموزش مجازی را بخشی از این مشکلات برشمرد وعنوان کرد: در این زمینه برخی افراد خیر و نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد اقدام به توزیع تبلت آموزشی بین شماری از دانشآموزان نیازمند کردند.
وی یکی از شیوههای آموزش و پرورش برای ارایه آموزش تحصیلی دانشآموزان در مناطق دورافتاده یا افرادی که به وسایل آموزش مجازی دسترسی ندارند را تهیه درسنامه ذکر کرد و گفت: به منظور جلوگیری از ایجاد وقفه در ارایه آموزشها به این افراد معلمان در مناطقی که دانشآموزان به امکانات آموزشی دسترسی نداشتند بصورت حضوری با رعایت پروتکلها و یا از طریق تهیه درسنامه آموزشها را به دانشآموزان ارایه کردند.
وی تصریح کرد: امسال با توجه به تجربههای گذشته و هماهنگیهای انجام گرفته با سایر دستگاهها سعی میشود، خانوادهها دغدغه کمتری برای آموزشهای مجازی داشته باشند و برای سال تحصیلی جدید آمادگی کامل برای ارایه آموزش به دانشآموزان از طریق حضوری، مجازی و نیمهحضوری وجود دارد.
آموزش حضوری
مدیرآموزش و پرورش ناحیه یک کرج ادامه داد: تلاش میشود در صورت واکسیناسیون دانشآموزان و اولیا، آموزش مدارس از آبان ماه بتدریج بصورت نیمهحضوری آغازشود که در این زمینه برای سه شیوه متناسب با پروژه مهر آمادگی کامل وجود دارد.
وی این شیوهها را شامل آموزش حضوری، مجازی و نیمهحضوری عنوان کرد که در نحوه نیمهحضوری هم استفاده از فضای مجازی در بستر شاد و هم تقسیمبندی دانشآموزان به گروههای محدودتر انجام میشود.
شعبانی یادآورشد: در این شیوه فضای مدارس باید دارای استاندارد لازم باشند و نظارت لازم از جمله تقسیمبندی درست دانشآموزان و رعایت فاصلهگذاری اجتماعی انجام خواهد شد.
وی بیان داشت: شیوه آموزش مجازی هم بر سلامت جسمی و هم رشد اجتماعی دانشآموزان تاثیر منفی گذاشته است.
وی به آثار منفی آموزش غیرحضوری بر ابعاد مختلف فرآیند رشد اجتماعی، شناختی و معنوی دانشآموزان اشاره کرد و گفت: دانشآموزان با حضور در مدرسه، نظم و انضباط را فرا میگیرند که این مهم در زندگی فردی آنها نقش بسزایی دارد.
مدیرآموزش و پرورش ناحیه یک کرج پایین آمدن اعتماد بنفس را از دیگر عوارض ناشی از آسیبهای آموزش غیرحضوری مدارس برشمرد و اضافه کرد: چون دانشآموزان در این مدت از جمع همکلاسی و دوستان مدرسه فاصله گرفتهاند در تضعیف اعتماد بنفس آنها نقش داشته است.
وی تصریح کرد: مدرسه بهترین فضا برای دانشآموزان است که مهارتهای اجتماعی مختلف بویژه برخورد با چالشها را فرا گیرند.
شعبانی خاطرنشان کرد: تاثیر منفی عدم حضور دانشآموزان پایه اول و دوم دبستان در مدارس بیشتر از سایر پایههاست.
وی با بیان اینکه حضور دانشآموزان در مدرسه در رشد همهجانبه آنها تاثیرگذار است،افزود: چنانچه زمینه حضور دانشآموزان در مدارس فراهم شود نیاز به همکاری والدین برای حضور دانش آموزان در مدارس داریم.
وی یادآورشد: در صورت تصمیم بر بازگشایی مدارس، مدرسهای که زیرساخت بهداشتی نداشته و پروتکلها را رعایت نکند مجاز به آموزش حضوری نخواهد بود.
مدیرآموزش و پرورش ناحیه یک کرج تاکید کرد: آمادگی کامل برای آغاز سال تحصیلی جدید وجود دارد و تاکنون در فرآیند ثبتنام، تامین فضا و تجهیزات مدارس، ثبت و سفارش و توزیع کتابهای درسی، ساماندهی نیروی انسانی و سنجش سلامت نوآموزان اقدامهای لازم انجام داده است.
وی تاکید کرد: اختلال در ساعت خواب عمده دانشآموزان به علت استفاده فراوان از فضای مجازی از والدین خواست: تا قبل از مهرماه از فرصت باقیمانده استفاده کرده و با کمک به تنظیم ساعت خواب فرزندان دانشآموز، آنها را برای سال تحصیلی جدید آماده کنند.
سلامت دانش آموزان
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش البرزاظهارداشت: اولویت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بدون شک حفظ سلامت دانشآموزان است.
فرشید علیزاده خاطرنشان کرد: هوشمندی اولیا در این زمینه بسیار مهم است بطوریکه وقتی دانشآموزان به علت تجمع مدارس آموزش غیرحضوری برای آنها وضع می شود باید برای حفظ سلامت همگانی در سایر محافل و فضاها نظیر محافل خانوادگی، رستوران، باشگاه و غیره نیز حضوری نداشته باشند.
وی به فعالیت کمیته بهداشت و سلامت دانش آموزان براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره کرد و یادآورشد: تا زمانی که حداقلها و زیرساختهای لازم آموزش حضوری دانشآموزان در مدارس فراهم نباشد هیچگاه دانشآموزان را به مدارس وارد نخواهیم کرد.
وی نگرانی اولیای دانش آموزان از ابتلای فرزندانشان در مدارس به کرونا و همچنین آسیب آموزش مجازی را به حق دانست و اضافه کرد: شورای آموزش و پرورش استان البرزتابع دستورات ستاد ملی کرونا درخصوص روند بازگشایی مدارس است و باید با بهبود شرایط مدارس، توازنی درخصوص آموزش حضوری و مجازی ایجاد شود.
علیزاده تصریح کرد: در فرآیند تعلیم و تربیت دانشآموزان، خانوادهها مهمترین شرکای اجتماعی این نهاد محسوب میشوند لذا خانوادهها باید همواره مشارکت لازم را در زمینههای مختلف با مجموعه آموزش و پرورش داشته باشند.
وی گفت: در کارگروه بهداشت و سلامت پروژه مهر ۱۴۰۰ آموزش و پرورش استان البرز اقدامات لازم در خصوص واکسیناسیون فرهنگیان در مراکز ویژه واکسیناسیون فرهنگیان، ارسال دستورالعمل بهداشتی ابلاغی وزارت به مدارس و پیگیری جهت بازگشایی و تجهیز اتاق های بهداشت مدارس و تهیه ملزومات بهداشتی برای آنان انجام شد.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط کرونایی و سبک تغذیه ناسالم با فقر حرکتی دربین دانش آموزان روبرو هستیم به گونه ای که بخش عمده ای ازآنها گرفتارچاقی و اضافه وزن هستند.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش البرزعنوان کرد: بی تحرکی، مصرف فست فود و غذاهای مضر باعث بروز پدیده چاقی و اضافه وزن دربین دانش آموزان شده است.
وی یادآورشد: برای کنترل وکاهش وزن دانش آموزان البرز نیاز به مشارکت بالای والدین هم داریم تا دانش آموزان درکنار رعایت نکات تغذیه ای به انجام روزانه نرمش و فعالیت های ورزشی مناسب در خانه بپردازند.
علیزاده با تاکید براینکه آموزش و پرورش مهمترین وظیفه پرورش آینده سازان کشور را برعهده دارد،افزود: سلامت معلمان و دانش آموزان در اولویت است اما این موضوع نباید به آموزش و پرورش دانش آموزان آسیب وارد سازد پس باید برای ارتقای زیرساخت های ضریب سلامت و بهداشت در مدارس از هیچ کوشش و حمایتی دریغ نکرد.
نگاه ویژه دولت سیزدهم
جامعه شناس البرزی با اشاره به اینکه توجه به مسایل آموزش و پرورش در دولت سیزدهم جزو مهمترین موضوعاتی است که باید به آن نگاه ویژه شود،اظهارداشت: تصمیم گیری برای بازگشایی مدارس طبق تاکید رییس جمهوری باید با همکاری خانواده، مدیران و معلمان انجام شود.
علی طاهری خلوص بیان داشت: مشارکت مردم و خانواده ها درخصوص بازگشایی مدارس کارها را تسهیل می کند.
وی با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا برای نظام آموزشی چالشهایی ایجاد کرد،خاطرنشان کرد: اما فرصتی برای پیشرفت معلمان در حوزه شیوه های نوین آموزشی و بهره گیری از فن آوری های جدید بوجود آورد به گونه ای که ۸۰ درصد رشد دیجیتالی معلمان در این ایام حاصل تلاشهای خود آنان بوده است.
وی یادآورشد: در چالش کرونا و آموزش غیر حضوری تاثیر گذاری تربیتی کاهش یافت زیرا تربیت از طریق رسانه محقق نمی شود و جایگزینی برای نگاه مهربان معلم و نفس گرم و کلام اثرگذار آن بر روی دانش آموزان وجود ندارد.
طاهری خلوص به قرار گرفتن حوزه آموزش و پرورش در دورانی حساس تر از همیشه پرداخت و گفت: ضرورت دارد دولت سیزدهم به مسائل و چالشهای مختص نظام آموزش و پرورش از جمله مسائل مرتبط با منابع مالی و انسانی، آشکار شدن بیش از پیش ناکارآمدی نظام آموزش و پرورش طی دوران کرونا و سرعت گرفتن ایجاد و توسعه روندهای نو در حوزه یادگیری که به شکل متراکمی در حال تحمیل تحولات عمیق در مفاهیم و بنیادهای نظام آموزشی توجه ویژه ای کند.
وی تصریح کرد: درک اولویت آموزش و پرورش، انتخاب رویکرد صحیح به آموزش و پرورش و برگزیدن وزیر و سپس تیم مدیریتی و کارشناسی شایسته همراه با برنامهریزی تحولی معطوف به عمل در بازه ۴ ساله از الزاماتی است که اگر توجه مناسبی به آن صورت گیرد نظام آموزش و پرورش را متحول خواهد کرد.
وی ادامه داد: انتخاب رویکرد صحیح به آموزش و پرورش، نظام آموزش و پرورش را به نقطه جهش کشور طی دهههای آینده تبدیل خواهد کرد.
راهبرد
جامعه شناس البرزی ادامه داد: فارغ از مسائل محتوایی و جزییتر نظام آموزش و پرورش که در جای خود قابل اولویتدهی و بحث است، دولت می بایست راهبردهای پیشنهادی در سطح وزارت آموزش و پرورش را مد نظر قرار دهد.
وی با بیان اینکه دولت در حوزه آموزش و پرورش باید به اولویت قراردادن امر تعلیم و تربیت و فرا وزراتخانه ای دیدن و پشتیبانی ویژه از آن نگاه خاص مدیریتی – حمایتی داشته باشد.
طاهری خلوص پشتیبانی دولت از آموزش و پرورش را در بخش بازسازماندهی و راهبری همه فعالیتهای آموزشی و تربیتی دولتی با رویکردی کلگرا و یکپارچه، تامین منابع لازم برای تحول در نظام تعلیم و تربیت، اصلاح آییننامهها و تلاش برای اصلاح قوانین، و پشتیبانی قوی از شخص وزیر و محافظت از تصمیمات و برنامههای وزارت آموزش و پرورش ذکر کرد.
وی افزود: مجموعه وزارتخانه آموزش و پرورش هم نیاز به نگاه راهبردی دارد تا مسائل درون سازمانی روند مدیریتی پیدا کند.
بازگشایی
جامعه شناس البرزی گفت: بازگشایی مدارس به صورت حضوری در سال تحصیلی جدید و جلوگیری از عقب افتادگی آموزشی و افت تحصیلی دانش آموزان، یک ضرورت است که باید به آن توجه کرد.
وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش نیز بازگشایی مدرسهها به صورت حضوری و یا مجازی در اول مهرماه را منوط به تصمیم ستاد ملی کرونا دانسته است،افزود: اگر حضوری باشد احتمال شیوع کرونا بین دانشآموزان وجود دارد و اگر غیرحضوری باشد، برخی از دانشآموزان به خاطر نداشتن اینترنت و گوشی هوشمند از آموزش آنلاین محروم میشوند پس چاره ای جز ایمن کردن فضاهای آموزشی از نظر بهداشتی و واکسینه کردن دانش آموزان و اولیا نداریم.
طاهری خلوص تصریح کرد: در صورت آموزش حضوری و نیمه حضوری مدرسهها نیاز است که در دوران بحران کرونا به نحوی پیشگیری و کنترل در خصوص رعایت فاصله اجتماعی و بهداشت عمومی صورت گیرد تا دانش آموزان، معلمان، خانوادهها و کارکنان مدرسه؛ احساس امنیت و اطمینان خاطر داشته باشند.
وی اضافه کرد: برای آموزش آنلاین نیز داشتن گوشی هوشمند و اینترنت پرسرعت و یاددهی آموزشهای مجازی به والدین در اولویت گذاشته شود.
وی ازسازماندهی مدارس به عنوان مهم ترین رکن بازگشایی مدرسهها در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نام برد وعنوان کرد: تا آغاز سال تحصیلی جدید باید حتی در دورترین مدرسهها هم وضعیت مدیر، نیروها، برنامه کلاسی، ثبت نام دانش آموزان، تحویل کتابهای درسی، ضدعفونی کردن کلاسهای درس و واکسینه شدن همه فرهنگیان و قشرهای وابسته به آن مشخص شده باشد.
جامعه شناس البرزی تاکید کرد: دغدغه اصلی این روزهای والدین، نگرانی از روند وضعیت آموزشی و سلامت دانشآموزان است و باید ستاد ملی کرونا و آموزش وپرورش در صورت بازگشایی مدرسهها برای اطمینان خاطر و ایمنی این قشر برنامهای اساسی بیاندیشند.
آموزش غیرحضوری
روانشناس و رییس مرکز مشاوره روانشناختی رازی استان البرزگفت: بازگشت به مدرسه هرچند گام مهم و امیدبخشی برای جامعه بوده اما در دوران همه گیری کرونایی برای والدین و دانش آموزان به یک نسبت سخت است و آنها را بر سر دوراهی و بلاتکلیفی قرارداده که باید به این موضوع وبویژه پیامدهای منفی آموزش غیر حضوری توجه شود.
دکترمحمد علی کلهر با اشاره به اینکه حضور طولانی مدت دانش آموزان در فضای خانه و دوری از دوستان و همکلاسیهایشان موجب افسردگی، پرخاشگری، پایین آمدن اعتماد به نفس، از دست دادن مهارت ارتباط جمعی و همچنین افت تحصیلی میشود، اظهارداشت: افت شدید علمی نخستین آسیب آموزش غیرحضوری، افت شدید علمی و کمسوادی بسیاری از دانشآموزان بوده است.
وی خاطرنشان کرد: حضوردر خانه و امکان دریافت دروس از طریق گوشی تلفن هوشمند یا لپ تاپ، باعث کاهش تحرک و افزایش چاقی میشود.
وی از مقید نبودن به ساعات ثابت روزانه و شناور بودن زمان استفاده از محتواهای درسی را ازدیگر پیامدهای آموزش مجازی ذکر کرد که باعث بینظمی در ساعات خواب و بیداری و تغیر سبک زندگی دانشآموزان و حتی معلمان شده است.
کلهر تصریح کرد: با تعطیلی مدارس، بسیاری از دانشآموزان خود را موظف به رعایت نظم و ترتیب در کارها و بیداری در ساعات اولیه صبح نکرده و از آن سو، شبها تا دیرقت بیدار میمانند، در حالیکه مدارس حضوری، معلم و متعلم را موظف میکردند در ساعات مشخصی از روز در کلاس درس حضور داشته و نسبت به ساعات خواب و بیدار خود حساس باشند.
وی اضافه کرد: همگرایی روندها و پیوندهای فردی و جمعی از دیگر مزایای آموزش حضوری است زیرا دانشآموزی که میتوانست در محیط مدرسه تجربه دوستیهای لذت بخش کودکانه و نوجوانانه را کسب کند، اکنون به صورتی منزوی در کنج خانه است و تنهایی را تجربه میکند که این وضعیت باعث گسترش افسردگی، پرخاش و غفلت از مراودههای انسانی شده است.
تقویت مهارتهای اجتماعی
روانشناس البرزی با بیان اینکه بسیاری از متخصصان و روانشناسان، کارکردهای اجتماعی آموزش حضوری را مهمترین مزیت این روش تحصیلی میدانند، اظهارداشت: با حضور کودکان و نوجوانان در محیط مدرسه، امکان آموزش و تمرین مهارتهای اجتماعی از جمله مهارتهای همدلی، حل اختلاف وهمکاری فراهم می شود.
وی بیان داشت: با تعطیلی کامل مدارس و محرومیت دانشآموز ازاین امکان مهم، بیم آن میرود درآیندهای نزدیک با نسلی از جوانان مواجه باشیم که حداقل همدلی و مهارتهای اساسی زندگی جمعی را آموختهاند.
کلهر یادآورشد: هرگز نمیتوان از آثار تعاملات روانی و فردی میان آموزگار و دانشآموز به ویژه در پایههای نخست ابتدایی گذشت چرا که بخش مهمی از آموزش و رشد فردی و عاطفی دانشآموز در مدرسه شکل میگیرد.
وی ادامه داد: محرومیت کودکان از مواجهه حضوری با آموزگار و دیگر کارکنان مدارس مانند مشاور مدرسه، بیتردید باعث ظهور و بروز اختلالهایی در فرآیند رشد، بلوغ عاطفی و روانی کودکان شده است و امکان مشاورههای همدلانه و رفع مشکلات روانشناختی در مدارس را به حداقل رسانده است.
وی یکی دیگر از پیامدهای منفی تعطیلی مدارس را حذف کامل زنگهای ورزش و برگزاری مراسم و مناسبتهای مختلف ملی و مذهبی ذکر کرد.
رییس مرکز مشاوره روانشناختی رازی استان البرزیادآورشد: برگزاری مراسم و جشنهای ملی و مذهبی درمدارس به سهم خود، نقش مهمی درگسترش شادی و نشاط دانش آموزان دارند که این مهم گرچه درمدارس از زمان شیوع کرونا تا کنون در بستر شاد در حال انجام است اما هرگز نمیتوانند جایگزین برنامه ها و جشنهای حضوری و جمعهای نشاط آور دانش آموزی در مدارس باشد.
کلهر یکی از مهمترین جنبههای آموزش حضوری را در کارکردهای پرورشی و غیردرسی دانست و افزود: در صورت ادامه وضع موجود، بخشهای بزرگی از دانشاموزان از برنامههای پرورشی همچون آموزشهای مذهبی، پذیرفتن مسئولیت، کار جمعی، فعالیتهای هنری مانند سرود، تئاتر، روزنامه دیواری، مجسمهسازی و مسابقات هنری و فرهنگی مدارس محروم می مانند.
وی از یکنواختی و دلزدگی از آموزش، هزینههای اینترنت و عدم دسترسیها و اعتیاد به اینترنت به عنوان دیگر پیامدهای منفی آموزش عیر حضوری در دوران کرونا یاد کرد.
وی افزود: با مجازی شدن آموزشها در دوران شیوع کرونا، دانش آموزان از حضور درمدرسه بازماندند و و به نوعی با فضای کلاس و هم شاگردان خود بیگانه شدند که این بیگانگی نوعی نگرانی برای معلمها و والدین ایجاد کرده است.
راهکار کاهش آسیب ها
روانشناس البرزی در خصوص پیامدهای روانشناختی ناشی از تعطیلی مدارس و آموزش حضوری هم گفت: گزارشهای سازمان بهداشت جهانی و امور اجتماعی حاکی از آن است که در دوران بحران کرونا میزان بروز خشم و خشونتهای خانگی، نافرمانی و نارضایتی بین روابط فرزند و والدین، انجام رفتارهای پرخطر و سوء مصرف نوجوانان افزایش چشم گیری داشته است.
وی افزود: در گروه های سنی متفاوت در مدرسه اعم از کودکان، نوجوانان و افراد در آستانه بلوغ، اختلالات و مشکلات زیادی از جمله انزوا، افسردگی، افزایش استرس و اضطراب، وسواسهای فکری و عملی، از دست دادن حس ارزشمندی بخاطر افت تحصیلی، ترک تحصیل، پایین آمدن سطح دانش و سواد، خشونت و ضعف در روابط و تعاملات اجتماعی به شکل قابل توجهی افزایش داشته است
کلهر خاطرنشان کرد: علاوه بر تعطیلی مدارس موارد دیگری بر تشدید این رفتارها همانند سطح پایین سواد والدین، عدم آگاهی معلمین از سیستم آموزشی مجازی، توان مالی ضعیف خانوادهها برای تهیه تجهیزات تدریس آنلاین تاثیرگذاربوده است.
وی درادامه به بیان به راهکارهایی برای موثر ساختن آموزش دانش آموزان در دوران کرونا پرداخت ویادآورشد: و گفت: معلمان و مربیان باید جهت بهتر شدن و با کیفیت شدن تدریس مجازی سعی کنند در وهله اول آموزش مورد نیاز کار با نرم افزارهای آموزشی و سایتهای مربوطه را به طور کامل فرا گیرند و در کنار تدریس و انجام تکالیف، محتوای آموزشی جذاب به صورت فیلم کوتاه، فایل و تصاویر گرافیکی و عکسهای آموزشی جذاب را به کار خود اضافه کنند.
وی تصریح کرد: معلمان باید سعی کنند تا حد متعارف تشویق دانش آموزان را در گروه انجام دهند و در صورت نیاز اگر تذکری لازم است، به صورت خصوصی برای هر فرد بفرستند تا باعث حقارت و احساس ضعف دانش آموزان نشوند و ازنقش حمایت و همکاری بین والدین و معلمین که باعث پیشرفت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان می شود، غافل نشوند.
روانشناس البرزی افزود: کودکان در این دوران از برقراری روابط اجتماعی در محیط بیرون محروم هستند که خود آسیبهایی را به همراه دارد زیرا اخبار ناگوار، فوت والدین و نزدیکان، تغییر در شیوه و سبک زندگی و نبود پایگاههای حمایتی در خانه از دیگر عوامل تاثیر گذار بر سلامت روانی کودکان است که باید مورد توجه قرار گیرند.
توزیع سه هزار دستگاه تبلت
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره ) البرز اعلام کرد: تا کنون بیش از سه هزار دستگاه تبلت دانش آموزی با مشارکت خیرین و اعتبارات کمیته امداد در استان تهیه و توزیع شده است.
محمد محمدی فرد اظهارداشت: در اجرای طرح حمایتی از دانش آموزان بی بضاعت ، این حرکت خداپسندانه درالبرز به منظور به ره مندی دانش آموزان ازآموزش شبکه شاد جریان دارد.
وی خاطرنشان کرد: هزینه پرداخت شده برای هر دستگاه تبلت دانش آموزی بین ۲.۵ تا سه میلیون تومان است.
وی تصریح کرد: با شیوع ویروس کرونا از اسفندماه سال ۹۸ تا کنون یکی از دغدغه های کمیته امداد و آموزش و پرورش را عدم دسترسی دانش آموزان بی بضاعت به کلاس درس را تشکیل داد که تا کنون با مشارکت های مردمی توانسته ایم به نیاز تعدادی از این دانش آموزان پاسخ دهیم.
محمدی فرد بیان داشت: برای پیوستن دانش آموزان به شبکه آموزشی شاد نیاز به تداوم مشارکت های مردم از جمله خیرین عضو ۲۵۰ مرکزنیکوکاری البرزداریم.
مدیرکل کمیته امداد استان البرز با بیان اینکه هفت هزار و ۵۰۰ دانش آموز البرز زیر پوشش حمایتی کمیته امداد البرز قرار دارند، افزود: حدود ۲۶ هزار دانش آموز این استان نیز زیرچتر حمایتی مرکز نیکوکاری آموزش و پرورش البرز هستند.
وی گفت: کمیته امداد در کنار خدمات معیشتی و توانمندسازی اقتصادی برای رشد افراد در حوزههای فرهنگی، آموزشی و ارتقای دانش و بینش دانشآموزان برنامهریزی میکند.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره ) البرز ادامه داد: با وجود کمکهای صورت گرفته چنانچه هنوز مددجویان و دانشآموزان نیازمندی وجود داشته باشد کمیته امداد این آمادگی را دارد که با کمک و استفاده از ظرفیت خیران به این دانشآموزان کمک کند.
محمدی فرد یادآورشد: معلمان با وجود ماموریت خاص و حساس تعلیم و تربیت، هیچگاه مشارکت در کار خیر را فراموش نکردهاند و همواره محرومان جامعه را در نظر داشتهاند که نمونه های بارز این حس نوع دوستی و معنوی را ما در استان البرز مشاهده کرده ایم.
وی تاکید کرد: بسیاری از معلمان البرز در اقدامی خودجوش با اختصاص بخشی ازحقوق خود و کمک گرفتن از خیرین زمینه حضور دانش آموزان در کلاس درس شبکه آموزشی شاد را فراهم کردند که این روحیه جهادی آنان قابل تحسین است.
نیاز البرز به ۳۰۰ کلاس جدید
سرپرست اداره کل توسعه، تجهیز ونوسازی البرزهم گفت: این استان سالانه نیاز به ساخت ۳۰۰ کلاس درس جدید دارد.
علیرضا کارگربا اشاره به اینکه البرز به ۸۵۰ هزار متر مربع فضای آموزشی نیاز دارد، اظهارداشت: این استان با داشتن جمعیت دانش آموزی حدود ۵۰۰ هزار نفری با کمبود هشت هزار و ۵۰۰ کلاس درس روبروست.
وی رشد جمعیت دانش آموزی این استان را سالانه به صورت میانگین بین ۱۰ تا ۱۲ هزار نفرذکر کرد که این نرخ رشد دانش آموزی سالانه حداقل به احداث ۱۰ مدرسه ۲۰ کلاسه نیازمنداست.
وی بیان داشت: ساخت این تعداد مدرسه در البرز به تخصیص ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد تا نیازهای سالانه افزایش جمعیت دانش آموزی در استان برطرف شود.
کارگربا بیان اینکه ۳۰ درصد مدارس البرز نیز فرسوده است، خاطرنشان کرد: ۳۰۰ مدرسه این استان که شامل ۴ هزار و ۵۰۰ کلاس درس می شود باید تخریب ، بازسازی و مقاوم سازی شود.
وی تصریح کرد: فضای آموزشی موجود در استان البرز یک هفتم نرم کشوری است.
وی اضافه کرد: برای تامین زیر ساختهای آموزشی استان البرزدر یک برنامه ۱۰ ساله، نیاز به یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار درسال داریم.
سرپرست اداره کل توسعه، تجهیز ونوسازی البرزادامه داد: اکنون البرز از نظر سرانه فضای آموزشی آخرین استان کشور است زیرا سرانه فضای آموزشی آن ۳.۲۸ مترمربع است.
وی افزود: استان به فضای آموزشی مناسب نیاز دارد که این مهم تنها با نگاه ویژه ملی و مشارکت های مردمی از جمله خیرین مدرسه ساز محقق می شود.
آمادگی برای سال تحصیلی جدید
مدیرکل آموزش و پرورش البرز اعلام کرد: تا کنون مشخصات ۹۳.۷ درصد دانش آموزان در سامانه سیدا مدارس دولتی و غیردولتی این استان ثبت شده و همچنان این روند ادامه دارد.
سالار قاسمی با اشاره به اینکه تا کنون ۴۵۴ هزار و ۹۴۶ دانش آموز در مدارس البرز ساماندهی شده اند، اظهارداشت: از این تعداد ۴۷ هزار و ۵۶۸ نفر را دانش آموزان پایه اول تشکیل می دهد که میزان رشد آن نسبت به سال گذشته ۶.۶ درصد است.
وی بیان داشت: برای دانش آموزان البرز در سال تحصیلی جدید ۱۳ هزار و ۱۲۲ کلاس درس در یک هزار و ۳۴۵ کد مدرسه دولتی و یک هزار و ۶۷۳ مدرسه غیر دولتی سازماندهی شده است .
مدیرکل آموزش و پرورش البرزخاطرنشان کرد: در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ رشد جمعیتی دانش آموزان البرز بین ۳ تا ۳.۵ درصد پیش بینی می شود که مهمترین دلیل آن را می توان درمهاجرت پذیری استان جستجو کرد.
قاسمی یادآورشد: تمایل ثبت نام در مدارس غیردولتی استان البرزبه دلیل شیوع ویروس کرونا نیز کمتر شده است.
وی از " کارنامه ماندگار، مهر یادگار" به عنوان شعار پروژه مهر ۱۴۰۰ البرز یاد کرد و یادآورشد: برای اجرای این پروژه مهم کارگروه های تعمیر و تجهیز، بهداشت و سلامت، ساماندهی، ارزیابی و نظارت، سواد آموزی، استثنایی، توجیه و تبلیغ و تائید صلاحیت و آموزش مجازی تشکیل شد تا زیرساخت های مناسب تعلیم و تربیت برای سال تحصیلی جدید در استان مهیا شود.
وی با بیان اینکه برای بازگشایی مدارس تمهیدات لازم در مدارس البرز پیش بینی شده است،اضافه کرد: آموزش مدارس در مهرماه سال تحصیلی جدید در همه پایه های تحصیلی مجازی است.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزتصریح کرد: بیش از ۹۰ درصد فرهنگیان البرز هر دو دز واکسن را دریافت کردند و واکسیناسیون بقیه فرهنگیان نیز تا پایان شهریورماه تکمیل خواهد شد.
وی ادامه داد: برای کاهش دغدغه والدین در سال تحصیلی جدید اقدامات مختلفی در مدارس البرز همانند شاداب سازی و تعمیرات سرویس های بهداشتی ، تهیه مواد ضد عفونی، ماسک و تمیزکننده با اختصاص اعتبارات استانی و کمک های خیرین و انجمن اولیا و مربیان مدارس استان انجام شده است.
قاسمی حضور دربرنامه های مختلف تلویزیونی و رادیویی،گفت و گو با رسانه ها بویژه خبرگزاری ایرنا به منظور پاسخگویی به سوالات اولیا،بازگشایی مدارس و شرایط آن در استان را از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای کاهش دغدغه های والدین برای شروع سال تحصیلی جدید عنوان کرد.
وی تهیه و ارسال مطالب مختلف در قالب برشور ویژه دانش آموزان و اولیای آنان با اهداف تعیین شده ، جلسات مستمر در شاد برای اولیای دانش آموزان در تابستان ۱۴۰۰ را از دیگر اقدامات انجام شده درخصوص کاهش دغدغه های والدین برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید ذکر کرد.
وی عنوان کرد: تا کنون ثبت سفارش کتاب درسی ۹۵ درصد از دانش آموزان ثبت نام شده در مدارس البرز انجام شده است و ۲۴ هزار دانش آموز استان نیز تمایل به ثبت سفارش کتاب درسی برای سال تحصیلی جدید به دلیل استفاده از کتاب های درسی سال قبل نداشته اند.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزگفت: همه کتاب های سفارش شده دانش آموزان در انبار استان آماده و در حال توزیع می باشد و همچنین ۹۰ درصد کتاب های دوره ابتدایی به مدارس البرز ارسال گردیده است.
وی افزود: همه مدارس استان البرز از آمادگی کامل برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ برخوردار هستند.
قاسمی تاکید کرد: با توجه به اهمیت و ضرورت رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی و به منظور جلوگیری از هرگونه انتشاربیماری، دقیق ترین اقدامات برای اجرای مطلوب پروتکل ها در مدارس این استان انجام شده است.
پروژه مهر ۱۴۰۰
مدیرکل آموزش و پرورش البرز درادامه به بهره برداری از ۳۰ پروژه آموزشی با ۹۰ کلاس درس و با اعتباری بالغ بر ۱۶۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات دولتی و خیری در استان پرداخت و گفت: راه اندازی کاروان تجهیزات بهداشتی ، ورزشی و کارگاهی به ارزش ۳۰ میلیارد تومان، تعمیرات ۲۹۶ چشمه سرویس بهداشتی، ۳۸ آبخوری و ۲۳ هزار متر ایزوگام مدارس ازمهمترین اقدامات کارگروه تعمیر و تجهیز پروژه مهر ۱۴۰۰ این استان است.
وی افزود: در کارگروه بهداشت و سلامت و ساماندهی نیز واکسیناسیون فرهنگیان، ارسال دستورالعمل های بهداشتی ، تجهیز اتاق های بهداشت مدارس، برگزاری مانور ساماندهی، اجرای سامانه نرم افزاری و ثبت کلاس های درسی در سامانه سیدا عملیاتی شد.
قاسمی بازدید از فرآیند ثبت نام، فضای فیزیکی و وضعیت بهداشت و رعایت پروتکل های بهداشتی درمدارس و ادارت نواحی و مناطق هشتگانه آموزش و پرورش، راه اندازی کارگاه خیاطی تولید پوشاک دانش آموزی، نوبت دهی ۹۹ درصد از دانش آموزان بدو ورود به دبستان و اجرای آزمون سنجش و آمادگی تحصیلی ، افتتاح اتاق تولید محتوا ، تعمیر و تجهیز۲ مدرسه استثنایی را از جمله اقدامات مهم کارگروه های ارزیابی و نظارت، سواد آموزی و استثنایی درقالب پروژه مهر ۱۴۰۰ البرزبرشمرد.
وی راه اندازی سامانه میز خدمت الکترونیک، اجرای ۷۴ لایو درسطح استان، تشکیل کانال تخصصی سیدا و پادا درشاد، تهیه کانال پروژه مهر در استان ، تبلیغات محیطی با موضوع بازگشایی مدارس، تهیه و انتشار نشریه الکترونیکی، راه اندازی میز خدمت در مساجد در موضوعات ثبت نام مدارس را از دیگر اقدامات انجام شده در کارگروه آموزش مجازی و توجیه و تبلیغ پروژه مهر دراستان ذکر کرد.
وضعیت مدارس
مدیرکل آموزش و پرورش البرز به وضعیت تراکم کلاس های درس در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ دراستان اشاره و عنوان کرد: تراکم کلاس ها در دوره ابتدایی ۳۳.۳۵، در دوره اول متوسطه ۳۲.۵۵ ، در دوره دوم متوسطه نظری ۲۹.۴۸ دوره فنی حرفه ای ۲۹.۳۰ و در کاردانش ۲۳.۶۸ است.
قاسمی با بیان اینکه استان البرز درسال تحصیلی جدید مدرسه سنگی ندارد،افزود: بخاری سوز استاندارد در تعداد اندکی از مدارس استان وجود دارد که با قول مساعد اداره کل نوسازی و تجهیز مدارس استان در حال تبدیل به سیستم گرمایشی مرکزی و موتور خانه ( پکیج) می باشد.
وی بیان داشت: ۱۰۰ درصد کتاب های ثبت سفارش شده دانش آموزان از طریق انبار به مدارس ارسال و دربین دانش آموزان در حال توزیع توزیع است.
وی با بیان اینکه مدارس البرز از آمادگی کامل برای بازگشایی مدارس برخوردارهستند،یادآورشد: در سال تحصیلی جدید شاهد یک هزار و ۶۷۷ معلم جدید به مدارس استان از طریق جذب سربازمعلم، ماده ۲۸، متعهدین خدمت، روحانی وظیفه و انتقالی عادی و اضطراری هستیم.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزتصریح کرد: برای تجهیز مدارس به امکانات مورد نیاز مبلغ ۲۲ میلیارد تومان شامل میز، نیمکت، صندلی معلم، تجهیزات آموزشی، ورزشی و هنرستانی تامین اعتبار گردید و مبلغ ۱۲ میلیارد نیز به منظور تکمیل امکانات مورد نیاز پیش بینی شده است.
وی اضافه کرد: برای آموزش مجازی در دوره ابتدایی استان ۹ هزار محتوا، دوره اول متوسطه ۷ هزار محتوا، دوره دوم متوسطه ۸ هزار و فنی حرفه ای و کاردانش ۶ هزار محتوا ی آموزشی تولید شده است.
قاسمی ادامه داد: برای افزایش سواد رسانه ای معلمان نیز ۲ دوره اختصاصی ضمن خدمت ببه صورت غیر حضوری و در بستر فضای مجازی برگزارشد.
وی تعداد معلمان استان را ۲۲ هزار و ۲۷۶ نفر ذکر کرد و گفت: بیشترین کمبود معلم در دوره ابتدایی استان است که این کمبود در سال تحصیلی جدید از تخصیص ساعت اضافه کار به معلمان، نیروهای سرباز معلم و جدیدالاستخدام تامین شده است.
وی با بیان اینکه تعداد ۴ هزار تبلت یا گوشی هوشمند از زمان آغاز آموزش مجازی تا کنون توسط کمیته امدادامام خمینی (ره) خیرین و آموزش و پرورش در بین دانش آموزان نیازمند البرز توزیع شده است، عنوان کرد: ۵ درصد دانش آموزان و ۴ درصد معلمان استان دسترسی به شبکه آموزشی شاد ندارند.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزاظهارداشت: ۹۹ درصد مدارس البرز با دامنه مناسب دارای اینترنت هستند و تا کنون از مجموع ۱۳ هزار و ۱۵۳ کلاس استان ، ۸ هزار و ۱۳۳ کلاس درس که شاما ۶۱ درصد مدارس می شود،هوشمند سازی شده است.
قاسمی تاکید کرد: کوچ اجباری دانش آموزان از آموزش حضوری به مجازی پیامدهای منفی چون کاهش بار علمی دانش آموزان، فشار روحی مضاعف به خانواده های بی بضاعت علی رغم حمایت های آموزش و پرورش و خیرین، نا آشناییبرخی خانواده ها با فضای مجازی و امکانات آن، دشواری دقیق فراگیران و مشکلات پدر و مادر شاغل در آموزش فرزندان در پی داشته است.
استان البرز ۴۸۰ دانش آموز دارد.
نظر شما