آلمان در فضای مه آلود پس از انتخابات؛ چه کسی صدراعظم می شود؟

به گزارش روز شنبه ایرنا به نقل از دویچه وله، پس از ریزش شدید آرای حزب دموکرات مسیحی، دو سوم مردم آلمان در جدیدترین نظرسنجی خواستار استعفای آرمین لاشت شدند. از سوی دیگر، اکثریت مردم این کشور از ائتلاف سه حزب سوسیال دموکرات، سبزها و دموکرات آزاد (لیبرال) جانبداری می‌کنند.

همچنین به گزارش رادیو فرانسه، آرمین لاشت نامزد حزب دموکرات مسیحی از همه سو زیر فشار و انتقاد قرار گرفته و برخی از سیاستمداران برجسته حزب او مثل نخست وزیر ایالت زاکسن یا مسئول سیاست خارجی اتحاد دموکرات مسیحی او را عامل اصلی شکست حزب خود می دانند و خواستار کناره گیری او از ریاست حزب هستند.

لاشت به رغم موقعیت ضعیف خود اصرار می ورزد که می تواند از طریق ائتلاف با همان دو حزب دموکرات آزاد (لیبرال) و سبز دولت جدید را تشکیل بدهد. این البته برای زمانی است که اولاف شولتس در مهلت مقرر نتوانسته باشد فهرست اعضای کابینه خود را تسلیم رئیس جمهور کند.

به گزارش دویچه وله، نتایج جدیدترین نظرسنجی که از سوی شبکه یک تلویزیون آلمان منتشر شده پیام روشنی دارد: صدراعظمی اولاف شولتس، نامزد حزب سوسیال دموکرات و برکناری یا استعفای آرمین لاشت، کاندیدای اتحادیه احزاب مسیحی آلمان (حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی).

باید یادآور شد آنچه در این گزارش تحت عنوان "مردم آلمان" یا "اکثریت مردم آلمان" ذکر می‌شود، مربوط به نتایج یک نظرسنجی است که از سوی این فرستنده تلویزیونی صورت گرفته است.

سایت "تاگس‌شاو" وابسته به شبکه یک تلویزیون آلمان نتایج این نظرسنجی را منتشر کرده است. بر اساس این نظرسنجی ۵۱ درصد از مردم آلمان بر این باورند که "ائتلاف آمپل" می‌تواند آغازی نوین را در این کشور کلید زند.  "ائتلاف آمپل"(چراغ راهنمایی) به رنگ‌های سه حزب سوسیال دموکرات (قرمز)، دموکرات آزاد/لیبرال (زرد) و سبزها (سبز) اشاره دارد.

در مقابل، تنها ۱۸ درصد از مردم آلمان "ائتلاف جامائیکا" را برای آغازی جدید در آلمان مناسب می‌دانند. "ائتلاف جامائیکا" برگرفته از رنگ‌های موجود در پرچم این کشور بوده و به معنای ائتلاف اتحادیه احزاب مسیحی (سیاه)، سبزها (سبز) و دموکرات آزاد (زرد) است.

این در حالی است که حدود یک چهارم مردم آلمان بر این باورند که هیچ یک از این دو ائتلاف برای پدید آوردن دولتی با رویکردی جدید مناسب نیست.

از سوی دیگر اکثریت طرفداران دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی همچنان بر این باورند که شروعی جدید تنها در ائتلافی به رهبری حزب مورد نظرشان ممکن است.

همین نظرسنجی حکایت از آن دارد که اکثر اعضا و طرفداران حزب سبزهای آلمان از ائتلاف این حزب با دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات آزاد جانبداری می‌کنند.

آرمین لاشت، نامزد اتحادیه احزاب مسیحی برای مقام صدراعظمی

حتی در بین اعضای حزب دموکرات آزاد آلمان نیز، رویکرد نسبت به ائتلاف با حزب سوسیال دموکرات و سبزها مثبت‌تر از ائتلاف با اتحادیه احزاب مسیحی است. این در حالی است که رهبر این حزب، "کریستیان لیندنر" حزب خود را به حزب دموکرات مسیحی نزدیک‌تر حس می‌کند.

سرنوشت لاشت و شولتس

نیمی از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند بر این باورند که اولاف شولتس، صدراعظم خوبی برای آلمان است.

حدود ۳۰ درصد از مردم این کشور شولتس را برای مقام صدراعظمی آلمان نامناسب می‌دانند و ۲۰ درصد نیز از ارائه نظر درباره این پرسش اجتناب ورزیده‌اند.

به این ترتیب، شولتس در همان موقعیتی قرار دارد که آنگلا مرکل در سال ۲۰۰۵ و در ابتدای دوره زمامداری خود با آن روبه‌رو بود. در آن هنگام نیز ۴۸ درصد از مردم آلمان مرکل را برای این مقام مناسب تشخیص داده بودند.

از سوی دیگر، وضعیت آرمین لاشت، کاندیدای حزب دموکرات مسیحی برای پست صدراعظمی آلمان، در قیاس با رقیب اصلی‌اش، اولاف شولتس متفاوت است.

۶۶ درصد از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند بر این باورند که آرمین لاشت به علت شکست تاریخی حزب دموکرات مسیحی در انتخابات روز ۲۶ سپتامبر/۴ مهر باید از مقام خود کناره‌گیری کند.

جالب اینجا است که ۶۰ درصد از طرفداران حزب دموکرات مسیحی نیز در این رابطه نظر مشابهی دارند. این در حالی است که تنها کمتر از یک چهارم آلمانی‌ها (۲۳ درصد) خواستار ابقای لاشت در مقام خود هستند.

همچنین به گزارش رادیو فرانسه، در این فضای پرابهام، دو حزب سبزها و دموکرات آزاد جایگاهی تعیین کننده تر از احزاب بزرگتر یافته اند. همه چیز بستگی به آن دارد که آیا این دو حزب بتوانند برنامه ها و آرمان های متضاد خود را برای ائتلاف با صدراعظم آینده آلمان به یکدیگر نزدیک کنند یا نه. به عبارت دیگر، تکلیف دولت جدید را اقلیت روشن خواهد کرد. 

پایان دوران ائتلاف بزرگ؟

دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی که از آغاز تاسیس جمهوری فدرال آلمان رقیب سرسخت یکدیگر بوده اند، در برخی دوره ها نیز ائتلافی را تشکیل داده اند که از آن به عنوان "ائتلاف بزرگ" نام برده می شود. دلیل این نامگذاری این است که دو حزب تاکنون همیشه به لحاظ کسب آرای مردم بزرگترین احزاب آلمان بوده اند.

حزب سوسیال دموکرات به رهبری اولاف شولتس در دولت های سوم و چهارم آنگلا مرکل حضور داشت و به همین دلیل، اولاف شولتس قائم مقام و وزیر دارائی مرکل بود، ولی اولاف شولتس، با بروز برخی اختلاف نظرها میان حزب خود و حزب مرکل با قاطعیت اعلام کرد که حزب او در صورت احراز اکثریت در انتخابات ۲٠۲۱ حاضر به ائتلاف با حزب دموکرات مسیحی نخواهد بود. اکنون این اتفاق افتاده و حزب سوسیال دموکرات، هرچند با فاصله ای کم، در هر حال پیروز شده است و در تشکیل دولت اولویت دارد.

به روایت دیگر، اگر شولتس موفق به جلب همکاری مشترک دو حزب سبزها و لیبرال ها نشود، آن وقت آرمین لاشت می تواند شانس خود را برای تشکیل دولت و تصاحب مقام صدراعظمی آلمان بیازماید، موقعیتی که البته نظرسنجی ها و نتیجه انتخابات نشان می دهند مناسب آن نیست.

اقلیتی که سرنوشت ساز شده است

اما رقابت اصلی در چالش های پس از انتخابات نه میان دو حزب بزرگ تر سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی، بلکه میان دو حزب کوچکتر سبزها و دموکرات آزاد (لیبرال) جاری است. در آلمان این روزها از این دو حزب به عنوان "صدراعظم سازان" نام برده می شود، زیرا بدون همکاری این دو حزب نه اولاف شولتس می تواند صدراعظم آلمان شود و نه آرمین لاشت.

اما همکاری این دو حزب چگونه ممکن است؟

با نگاهی به برنامه های حزب سبزها و حزب دموکرات آزاد برای چهار سال آینده، به راحتی می توان دریافت که حزب سبزها، در کلیت برنامه خود به حزب سوسیال دموکرات و حزب دموکرات آزاد به حزب دموکرات مسیحی نزدیک است. حزب سبزها مثل حزب دموکرات مسیحی برای عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست اولویت قائل است، اما حزب دموکرات آزاد بیشتر از گسترش بازار کار و تشویق لایه های بالای طبقه متوسط و سرمایه داران به سرمایه گذاری در آلمان پشتیبانی می کند و در این زمینه به حزب دموکرات مسیحی نزدیک تر است.

یک پیروزی مورد مناقشه

ناظران آلمانی از "موقعیت پات" در مورد انتخابات آلمان سخن می گویند. بسیاری از ناظران و رسانه ها نیز با توجه به اختلاف بسیار اندک آرای دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی عنوان "انتخابات بدون پیروز" را به کار می برند که واقعیت است، اما از زاویه دیگری هم می توان به نتیجه انتخابات نگریست:

حزب سوسیال دموکرات، آرای خود را در انتخابات اخیر در مقایسه با انتخابات سال ۲٠۱۷ از ۲٠٫۵درصد به ۲۵٫۷درصد رساند، در حالی که آرای حزب دموکرات مسیحی در همین دوره از ۲۶٫٨درصد به ۲۴٫۱درصد در سال  کاهش یافت. به این ترتیب می توان گفت که این انتخابات در مقایسه با یک دوره پیش، پیروزی چشمگیری برای سوسیال دموکرات ها بوده است، به خصوص که آن ها همزمان در برلین و ایالت شرقی مکلنبورگ فورپومرن نیز با اختلاف زیاد از دموکرات مسیحی ها بر جایگاه نخست تکیه زدند.

نگرانی رسانه های بین المللی

در این میان رسانه های خارجی هم با کنجکاوی و بعضا نگرانی روندی را که آلمان در روزهای پس از انتخابات می پیماید دنبال می کنند. به نوشته نشریه ولت آلمان، " جامعه بین المللی از هم اکنون نگران کاهش قدرت عمل آلمان و تاثیر آن بر آینده اروپا است".

ولت آلمان افزود: "پس از شانزده سال صدراعظمی مرکل، برای اولین بار در دهه های متعدد کار به ائتلاف سه گانه رسیده است. با توجه به سمت گیری احزاب به سوی "ائتلاف چراغ راهنمائی" هنوز معلوم نیست که صدراعظم آینده چه کسی خواهد بود. مفسران بین المللی معتقدند مذاکرات بسیار سختی در راه است که می تواند برای مدتی طولانی اروپا را فلج کند".