توسعه وقف در شرایط سخت برگ زرین دیار رضوی

آمارها حاکی از افزایش نرخ تورم و کاهش درآمد خانوار است بطوری که سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی نرخ تورم نقطه به نقطه این استان در شهریورماه سال جاری را ۴۴.۴ درصد اعلام کرده است.

براساس این آمار، تورم نقطه به نقطه کل خانوار استان در شهریورماه سال جاری در گروه خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات ۶۰.۲، پوشاک و کفش ۵۹، مسکن ۱۳.۴ و گروه بهداشت و درمان ۳۶.۶ بوده است.

این آمار نشان از گرانی ها و کاهش درآمد مردم دارد که ریشه آن را می توان تا حد بسیار عوامل خارجی و فشارهای ناشی از تحریم ها دانست، با این حال آنچه مایه مسرت است، حس نوع دوستی و گره گشایی از کار مردم، وقف و کمک به خلق خداست که با خون مردم این سرزمین عجین شده است.

وقف، سنتی دیرینه در مدلهای اقتصادی است که در جوامع اسلامی رونق دارد و متولیان با بهره گیری از نیات خیرخواهانه واقفان سعی در جهت گیری موقوفات به سوی رفع نیازهای جامعه دارند.

سنت حسنه وقف از سده‌های اولیه اسلامی در ایران رواج داشته و در طول زمان بویژه پس از هجرت حضرت امام رضا (ع) به مرو رونق بسیار گرفت، با ظهور صفویان و به رسمیت یافتن تشیع در ایران، وقف در خراسان نیز رنگ و لعاب بیشتری گرفت و منجر به تمرکز نیت واقفان بر توسعه حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) و خدمت رسانی شایسته به زائران آن حضرت شد.

سالهاست که مردم خراسان رضوی زیر سایه وقف هایی که به نیات خدمت به ائمه اطهار (ع) به ویژه حضرت امام رضا (ع) شکل گرفته روزگار گذرانیده و از برکات آن بهره برده اند به طوری که اکنون نزدیک به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از اهالی شهر مشهد و بخش اعظم شهر سرخس در زمین های موقوفی زندگی می کنند.

با اوج گرفتن مشکلات اقتصادی این گمان می رفت که شاید وقف نیز کمرنگ شود اما مردم خیراندیش خراسان رضوی متناسب با نیازهای روز جامعه به انفاق و وقف اموال خود گرایش بیشتری پیدا کرده اند تا بلکه بتوانند گرهی از مشکلات مردم بگشایند.

معاون فرهنگی، اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: نیکوکاری و حس انسان دوستی مردم در بحرانها و مشکلات بیشتر از زمانهای دیگر ظهور و بروز پیدا می کند زیرا در این شرایط آنان نیازها را احساس کرده و برای کمک به مردم دست به کار می‌شوند.

حجت الاسلام جمال ایزدی افزود: وقف به عنوان یک سنت حسنه در طول سالهای اخیر که مشکلات اقتصادی افرونتر شده رواج بیشتری داشته است بطوریکه از دهه وقف سال گذشته تاکنون ۱۹۹ وقف جدید با نیت‌های مختلف در خراسان رضوی به ثبت رسیده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این مردم نذوراتی نیز هنگام زیارت بقاع متبرکه به آن اختصاص می دهند که از آن محل کمکهای بسیار به فقرا و نیازمندان می شود، خیران همچنین در فرصتهای مختلف از مال خود برای خرید بسته های کمک معیشتی، بسته های تحصیلی و هزاران نیاز دیگر اقشار کم درآمد وقف می کنند.

معاون مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: بخشی از وقفیات را می توان در کمکهایی که از طریق نهادهای مختلف مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) یا آستان قدس رضوی به مردم می شود در نظر گرفت، تمامی این موارد نشان می دهد مردم از انجام کار خیر خسته نشده اند و در شرایط اقتصادی کنونی نیز به فکر همنوعان خود هستند.

ثبت ۲۶ هزار موقوفه در خراسان رضوی

از عواید بیش از ۲۶ هزار موقوفه با نیت‌های مختلف در خراسان رضوی، پروژه های عام المنفعه بسیار در این استان اجرا شده که نه تنها به ترویج فرهنگ وقف کمک کرده بلکه بسیاری از مردم را از این بخش منتفع ساخته و نیازهای اساسی استان را تامین کرده است.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی تعداد وقفیات ثبت شده در این استان را ۲۶ هزار و ۴۰۷ مورد ذکر کرد و گفت: از این تعداد ۱۹۹ مورد مربوط به دهه وقف سال گذشته تاکنون بوده که با نیت‌های مذهبی، اجتماعی و کمک به مساجد وقف شده‌اند.

حجت الاسلام محمد احمدزاده افزود: از وقفهای جدید طی یک سال گذشته ۳۸ مورد در مشهد، ۳۴ مورد در نیشابور، ۱۸ مورد در گناباد، ۱۵ مورد در تربت‌حیدریه، ۱۴ مورد در جغتای و ۱۴ مورد در داورزن بوده است.

وی از به روزرسانی اسناد موقوفات در خراسان رضوی خبر داد و گفت: تاکنون اسناد اجاره ۲۳ هزار و ۵۳۶  رقبه موقوفات استان به روز شده و ۸۲۴  برگ سند مالکیت به نام موقوفات صادر شده که موجب سنددار شدن هزار و ۶۶۳ رقبه به مساحت ۱۸ هزار و ۱۷۶ هکتار شده است.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی ادامه داد: همچنین ۸۱۳ فقره سند مالکیت قدیمی به سند تک برگ تبدیل شده که مربوط به ۸۳۵ رقبه به مساحت چهار هزار و ۷۵۶ هکتار است.

وی به پروژه های اجرا شده از محل عواید موقوفات در خراسان رضوی اشاره کرد و افزود: طی یک سال گذشته ۴۱  هزار مترمربع  پروژه عمرانی موقوفات و بقاع متبرکه با هزینه ۸۵ میلیارد ریال و ۶ هزار مترمربع پروژه سرمایه گذاری با هزینه ۴۱۰  میلیارد ریال منطبق با نیات واقفین اجرا شده است.

حجت الاسلام احمدزاده با اشاره به کاهش تولید برق در سال جاری در نتیجه خشکسالی ادامه داد: در این راستا توسعه نیروگاه های خورشیدی از محل عواید موقوفات در استان در دستور کار قرار گرفت که طی یک سال گذشته ۶۵۰ کیلووات نیروگاه برق خورشیدی به بهره برداری رسیده و ایجاد ۲۵۰ کیلو وات نیروگاه دیگر نیز در دست اقدام است.

وی گفت: در مجموع تاکنون ۵۲ نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید ۲ هزار و ۶ کیلو وات ساعت برق در محل موقوفات و بقاع متبرکه خراسان رضوی به بهره برداری رسیده که این میزان تولید انرژی خورشیدی  معادل کاشت ۹۴ هزار و ۳۴۹ اصله درخت ۱۰ ساله و تامین برق هزار و ۶۸۵ منزل مسکونی در سال است.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی به تولید محصولات کشاورزی و دامپروری از محل عواید حاصل از موقوفات در این استان اشاره کرد و افزود: طی یک سال گذشته از محل اجرای پروژه های کشاورزی و دامپروری در محل موقوفات یا عواید حاصل از آنها ۲ هزار و ۲۵۷ تن ذرت، ۱۷۰ تن گندم، ۱۸۲ تن جو، ۶۴ تن یونجه،  ۵۶ تن ماهی تولید و هزار و ۲۶۴ راس دام سبک پرورش یافته است.

وی ادامه داد: در این مدت همچنین با اجرای پروژه های عمرانی، نیروگاه های برق خورشیدی و پروژه‌های حوزه کشاورزی، دامپروری و پرورش ماهی در موقوفات و بقاع متبرکه ۷۷۴ هزار و ۶۸۰  نفر روز به صورت مستقیم و غیر مستقیم مشغول کار شده اند.

وقف و کمک به نیازمندان و بیماران

شیوع کرونا نیت واقفان و خیران برای توسعه دامنه اقدامات خیراندیشانه آنان را قوت بخشید و نه تنها مسوولان و مردم در تامین مایحتاج مورد نیاز بویژه لوازم درمانی بازنماندند بلکه این لوازم بیش از نیاز استان نیز تامین گردید.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی به اقدامات انجام شده از محل نیات واقفان در شرایط شیوع کرونا اشاره کرد و گفت: در یک سال اخیر از محل اجرای امینانه نیات واقفان در حوزه دارو و درمان،  ۹۹ میلیارد ریال از محل موقوفات مرتبط به ۷۰ هزار نفر کمک شده است.

حجت الاسلام احمدزاده افزود: در یک سال گذشته سه میلیارد ریال از محل موقوفات مرتبط امکان ادامه تحصیل برای هزار و ۵۰۰ دانش آموز بی بضاعت فراهم شده است، از ابتدای شیوع کرونا در اواخر سال ۱۳۹۸ تاکنون نیز ۱۲۴ هزار بسته کمک معیشتی با هزینه ۵۰۰ میلیارد ریال از محل عواید موقوفات مرتبط تهیه و بین نیازمندان توزیع شده است.

وی ادامه داد: امسال در شرایطی که استان با کمبود کپسول اکسیژن مواجه شده بود ۵۰۰ دستگاه اکسیژن ساز، کپسول اکسیژن و مانومتر با هزینه حدود  ۱۴ میلیارد ریال از محل عواید موقوفات تهیه و به صورت امانی در اختیار بیماران قرار گرفت.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: همچنین طی یک سال گذشته از محل موقوفات ۲۰ میلیارد ریال به ۶۲۶ هیات و اماکن مذهبی کمک شد.

وقفهای جدید، راه روشن آینده

اجرای امینانه نیات، امانتداری موقوفات، جلوگیری از طمع ‌ورزی به موقوفات و ترویج فرهنگ وقف با نیت‌های به روز از اولویت‌های اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی است که در این میان ثبت وقفهای جدید با توجه به نیازهای روز جامعه و مشکلاتی که در عصر جدید گریبانگیر خانواده ها شده است، بیش از سایر بخشها اهمیت پیدا کرده است.

معاون فرهنگی، اجتماعی اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: نهاد وقف که در دین اسلام از آن به خیر و نیکی یاد شده است دارای آثار و برکات فراوان است، در طول سالها بر تعداد موقوفات و نیّات واقفان افزوده شده و اکنون نزدیک هزار نیّت وقف با توجه به نیازهای روز به ثبت رسیده است. 

حجت الاسلام ایزدی افزود: مشکلاتی که در جامعه ایجاد می شود برای همه اقشار ملموس است و خیران در اوج مشکلات، کمر همت برای کمک رسانی به مردم می بندند همانطور که در ایام شیوع کرونا بسیاری از خیران نیاز جامعه به لوازم درمان و دارو را احساس کردند و اقدامات خیر و وقف خود را به این سو سوق دادند.

وی ادامه داد: جهت دهی نیات خیران به سوی تامین نیازهای روز جامعه نیازمند برقراری ارتباط دو سویه است که هنوز به طور کامل برقرار نشده است.

معاون اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: طی سالهای اخیر در موضوعات جدیدی که نیاز روز استان بودند مانند علم و فناوری، اسکان نیازمندان، ازدواج و تامین مهریه، آب، بهداشت و درمان وقف‌های جدید به ثبت رسیده که امیدواریم این روند افزایش یابد.