به گزارش روز جمعه گروه دانشگاه و آموزش ایرنا از پایگاه خبری نیویورک تایمز، جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۱ روز چهارشنبه ۱۴ مهر ماه به «بنجامین لیست» و «دیوید دابلیو سی مک میلان» به دلیل «توسعه ارگانو کاتالیست نامتقارن» تعلق گرفت.
این دستاورد علمی به دانشمندان اجازه می‌دهد که مولکول‌ها را با روشی بسیار ارزان‌تر، کارامدتر، ایمن تر و با ضایعات کمتر تولید کنند.
اعضای هیات نوبل دستاورد شیمی سال ۲۰۲۱ را به نفع بشر می‌دانند. جایزه نوبل شیمی دومین جایزه‌ای است که در سال ۲۰۲۱ میلادی به پیامدهای زیست محیطی پرداخته است؛ جایزه نوبل فیزیک هم در جهت درک بشر از تغییرات آب و هوایی بود.
جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۱ بر ساخت انواع مولکول متمرکز است. این امر مستلزم پیوند اتم‌ها در آرایش‌های خاص است که اغلب کاری دشوار و زمان‌گیر است. تاکنون شیمیدانان تنها دو روش برای این موضوع داشتند که یکی کاتالیزورهای فلزی و دیگری آنزیم‌های پیچیده بود.
زمانی که لیست از موسسه مکس پلانک در آلمان و مک‌میلان از دانشگاه پرینستون در آمریکا به طور مستقل گزارش دادند که می‌توان برای ساخت مولکول‌ها از مولکول‌های ارگانیک کوچک استفاده کرد؛ تمام معادلات قبلی به هم ریخت و علم وارد مرحله جدیدی در این حوزه شد.
مهمترین تاثیر این دستاورد توسعه ابزاری برای ساخت انواع دارو با حداقل عوارض جانبی و بدون آسیب به محیط زیست محسوب می‌شود. یوهان آکویست رییس هیات نوبل این روش را ساده و در عین حال مبتکرانه نامید.
مک‌میلان اعلام کرد که این جایزه وی را بسیار متعجب، شوکه و خوشحال کرده و به این دلیل بسیار احساس غرور می‌کند. وی در ادامه گفت که در اسکاتلند بزرگ شده و خانواده او از طبقه کارگر بوده‌اند و به دلیل اینکه فرصت ادامه تحصیل در آمریکا را به دست آورده، خود را بسیار خوش‌شانس می‌داند. وی در ادامه گفت زمانی که در مورد ضایعات مخرب تولید مواد شیمیایی به ویژه در نیروگاه‌های هسته‌ای فکر می‌کردم، ایده این کار به ذهنم خطور کرد.
او همواره به دنبال روشی بود که بدون نیاز به کاتالیزور فلزی بتواند به روشی سریع دارو تولید کند. به نظر وی این روش هم برای موجودات زنده و هم برای محیط زیست کم‌خطر تر است. کاتالیزورهایی فلزی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گرند، دارای معایب زیست‌محیطی زیادی هستند.
کاتالیزوهایی که مک‌میلان و لیست پیشگام آن هستند، ارگانیک بوده، سریعتر تجزیه می‌شوند و ارزان‌ترند.
کاتالیزور مسئول ۳۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است، این رقم بسیار چشمگیر است و با این دستاورد بزرگ می‌توان خدمتی شگرف به ساکنین زمین و محیط زیست کرد.
جایزه نوبل شامل یک لوح تقدیر، ۱۰ میلیون کرون سوئد (بیش از ۱.۱۴ میلیون دلار) و یک مدال طلاست.
نظر شما