به گزارش روز شنبه ایرنا از روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، محمدجواد دهقانی اظهار داشت: در بهمن ماه سال گذشته با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و حوزه سیاست‌گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی این وزارتخانه، سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال (DOR) رونمایی شد که امکان ثبت و صدور یک کد منحصر به فرد برای هر مقاله پذیرش شده در نشریات کشور، جهان اسلام و دنیا را به طور استاندارد فراهم می‌کند.
وی توضیح داد: هر چند در حال حاضر صدور این کد تنها برای نشریات و مقالات انجام می گیرد ولی در طراحی و پیاده سازی این سامانه تمامی استانداردها و شیوه نامه های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای تمامی فعالیت های پژوهشی شامل مقالات همایش های ملی و بین المللی، گزارش طرح های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله های دانشجویان، ثبت اختراع و نیز آثار هنری و تولید نرم افزار فراهم شده است.
رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ادامه داد: این فعالیت علمی حرکت بسیار ارزشمندی در جهت شناسنامه دار کردن تمامی فعالیت های پژوهشی کشور بوده و امید است منشا تحول اساسی در مستند سازی فعالیت های علمی کشور باشد. این حرکت علمی دقیقا منطبق با سیاست های کلان علم و فنآوری و نیز بیانیه گام دوم انقلاب در جهت مرجعیت علمی ایران خواهد بود.
دهقانی اضافه کرد: اطلاعات مستخرج از این سامانه نشان می دهد که تا پایان شهریور ۱۴۰۰ تنها با گذشت کمتر از یک سال از رونمایی سامانه DOR، تعداد ۵۵۵ نشریه برای دریافت این کد به عضویت این سامانه درآمده و ۱۰۳۴۱۹ مقاله کد منحصر بفرد DOR را دریافت کرده اند. این در حالی است که تعداد نشریات در فروردین برابر با ۱۳۳ مورد و تعداد مقالات ۹۸۲۴ بوده که رشد ۴ برابری در افزایش تعداد نشریات و ۱۰ برابری در تعداد مقالات را در طول ۶ ماه گذشته نشان می دهد.
وی گفت: شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer)یا DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن می‌باشد. کد بین‌المللی DOR به گونهای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه ها، همایش ها، کتاب ها، پایان‌نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و ... تعلق می گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند. از جمله مزایای این شناسه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دسترس پذیری سریع و آسانتر به اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقالهها و کارهای پژوهشی فقط با یک کلیک بر روی کد شناسه
- ارجاع دهی ساده و سریع با کمترین احتمال بروز اشتباه به کلیه فعالیت های علمی از جمله مقالات
- افزایش رویتپذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریبتاثیر و اعتبار نشریه
- شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی
- سیاست‌گذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور می باشد)
- امکان صدور شناسه به تمام فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش‌ها حتی برای سالهای گذشته
رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) افزود: هرچند فاز اول صدور شناسه دیجیتال اشیا DOR با مجلات و نشریات علمی بوده است ولی برنامه ریزی برای توسعه خدمات به سایر فعالیت های علمی، فنآورانه، نوآورانه و حتی آثار هنری در دستور کار است. همچنین، این سامانه محدودیت خاصی از نظر کشور، حوزه موضوعی و زبان نداشته و تمام نشریات در دنیا بخصوص جهان اسلام از این مزیت بهره مند خواهند شد. از جمله مزیت دیگر این سامانه امکان دریافت شناسه برای مقالات سالهای پیشین نشریات است زیرا برخی از نشریات در حال تکمیل مقالات شماره های پیشین خود هستند.
روند افزایشی تعداد نشریات ثبت نام شده در این سامانه و نیز صدور کد DOR برای مقالات در نمودارهای زیر نشان داده شده است
دهقانی گفت: همانطور که در نمودار زیر مشاهده می شود، تا پایان شهریور ۱۴۰۰، تعداد ۵۵۵ نشریه در این سامانه ثبت نام نموده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت نموده اند. بدین ترتیب، در طول ۶ ماه اول سال ۱۴۰۰، رشد متوسط ماهانه ۲۶.۹ درصد بوده است که اگر با همین روند این استقبال ادامه یابد پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۴۰۰ عمده نشریات کشور از این سامانه بهره‌مند شوند و در نتیجه کلیه مستندات علمی ثبت شده در نشریات علمی کشور شناسنامه دار خواهند شد.
وی افزود: میزان افزایش مقالات علمی که در فاصله شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ این کد را دریافت نموده اند نسبتا زیاد بوده به طوری که از فروردین ماه از ۹۸۲۴ مقاله به ۱۰۳۴۱۹ مقاله در شهریورماه رسیده است و در نتیجه افزایش ۱۰ برابری را نشان می دهد. این نشان می دهد که افزایش رشد متوسط ماهانه مقالات در دریافت کد DOR برابر با ۴۸ درصد بوده است. پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۴۰۰ کل مقالات منتشر شده در نشریات حاوی کد DOR باشند.
رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری یادآور شد: به منظور فراهم کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وبسرویس موردنیاز توسط گروه برنامه نویسی استنادی ISC و نیز گروه تحقیق و توسعه ارائه شده و هماهنگی لازم با شرکتهای پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات انجام شده است. در وبسرویس ارائه شده، اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت و شناسه به عنوان خروجی ارایه می شود.
دهقان خاطرنشان کرد: تولید شناسه برای ۱۰ مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین ۳ ثانیه زمان می گیرد. لازم به ذکر است که دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وبسرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی سازی فرآیند بوده است که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وبسرویس نیاز است. وب سرویس تعریف شناسه DOR برای "مقالات آماده انتشار" نیز از سوی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ارائه شده است که نیاز است شرکت های پشتیبانی کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند. اطلاعات موجود در سامانه نشان می دهد حدود ۹۰ درصد از کدهای صادر شده از طریق وب سرویس موجود در سامانه نشریات بوده است.
وی همچنین گفت: همچنین ترتیبی فراهم شده است که در اغلب سامانه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی وب سرویسی تعبیه شده و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله از جمله عنوان مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار و ... به طور کاملا اتوماتیک در سیستم وارد می شود این مساله یکی از مطالبات دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در طول سال های گذشته بوده است.
رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری افزود: این سامانه چند زبانه بوده است و مورد استقبال کاربران سایر کشورها به خصوص کشورهای اسلامی نیز قرار گرفته است. تاکنون نشریات سایر کشورها برای دریافت شناسه دستی اقدام کرده اند اما در تلاش در جهت فراهم کردن زیرساخت لازم برای درج خودکار شناسه برای مقالات خود هستند. لازم به ذکر است در حال حاضر تلاش بر این است که این کد در سطح بین المللی و برای سایر پایگاه های استنادی بین المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد.
دهقان ادامه داد: عضویت و دریافت کد DOR به راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net صورت می گیرد و در حال حاضر این سرویس به صورت مجانی و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می گیرد. به منظور همکاری کارشناسان این موسسه با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می توانند درخواست خود را به آدرس info@dorl.net ارسال کنند.
نظر شما