سونا بیکدلی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با یادآوری اینکه نقشه شهر گنبدکاووس مربوط به طراحی دوره پهلوی اول بوده و در گذر زمان دستخوش تغییرانی شده است، افزود: این شهر با نظر مهندسان وقت و نقشه شطرنجی و بلوک‌های هم اندازه و خیابان‌ها منظم و عمود برای جمعیت و وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن دوران و تا افق ۲۵ ساله طراحی شده بود و نمونه‌ای از شهرسازی مدرن آن زمان به حساب می‌آمد.
وی ادامه داد: شهرها همانند یک موجود زنده مدام درحال رشد هستند و به واسطه انسان‌های که درون آنها زندگی می‌کنند، دستخوش تغییراتی می شوند که در این شرایط برنامه‌ریزی شهری باید متناسب با تغییر نیازها و خواسته‌های ساکنان شکل گیرد.
بیکدلی بابیان اینکه به طور معمول در شهرسازی‌ها برخی طرح‌های بلند مدت با افق ۲۵ ساله طراحی و تهیه می‌شود، اضافه کرد: بعد از پایان این زمان، طرح‌های جدید باید آماده و ارائه گردد ضمن اینکه همزمان برخی طرح‌های کوتاه و میان مدت نیز متناسب با مشکلات و محدودیت‌هایی شهری انجام گیرد.
این استاد شهرسازی ادامه داد: سیستم و شبکه شهری که در زمان پهلوی اول با افق ۲۵ ساله برای گنبدکاووس طراحی شد در شرایط فعلی پاسخگوی نیازهای جمعیت فعلی و حجم بالای تردد وسایل نقلیه این شهر نیست و به طراحی و بازنگری دوباره نیاز دارد.
وی بیان کرد: گنبدکاووس در ترافیک خودرویی، ازدحام جمعیت و شلوغی در نقاط مختلف شهری به خصوص معابر اصلی و مرکزی و بافت قدیمی به خاطر عرض کم خیابان‌ها و معابر با مشکلات عدیده‌ای مواجه است.
بیکدلی، کمبود پارکینگ، آبگرفتگی معابر با کمترین حجم بارندگی به سبب طراحی غیراصولی، شیب کانال‌های انتقال آب‌های سطحی و حاشیه نشینی به‌خاطر مهاجرت از روستا و شهرهای اطراف را از دیگر مشکلات مبلمان شهری گنبدکاووس برشمرد و افزود: این مشکلات با برنامه ریزی اصولی و بهره‌گیری از توان علمی کارشناسان متخصص قابل رفع است.
توجه به حقوق شهروندی اولویت شهرسازی
عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبدکاووس یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی را طراحی شهر برای استفاده همه مردم دانست و گفت: تصویب قوانین و ضوابط و نیز طراحی نقشه مبلمان شهری باید متناسب با رعایت حقوق شهروندی و استفاده آسان همه افراد جامعه بویژه گروه‌های سنی مختلف، شهروندان با شرایط خاص و یا با محدودیت‌های جسمی و حرکتی صورت گیرد.
وی با اشاره به‌توجه ویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی به آزادی و کرامت بشر، افزود: روند قانون‌گذاری حوزه مدیریت شهری در رابطه با حقوق معلولان و افراد ناتوان با گذشت زمان به ویژه بعد از دوران دفاع مقدس نمود عینی‌تری در کشور پیدا کرد که از جمله آن می‌توان به تصویب دستورالعمل و ضوابط مناسب سازی محیط برای معلولان جسمی و حرکتی مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی در ۱۳۷۸ اشاره کرد.
بیکدلی ادامه داد: بی‌توجهی مستمر به رعایت استاندارهای لازم برای تردد معلولان در فرآیند اداره شهر و گسترش ساختمان‌ها باعث ایجاد آشفتگی در فضای مهندسی شهرهای مختلف از جمله گنبدکاووس شده است.
وی در تعریف مناسب سازی فضای شهری برای تردد افراد ناتوان جسمی، گفت: در این بخش باید محیط شهری به گونه‌ای طراحی و در صورت نیاز اصلاح شود تا افراد معلول بدون نگرانی از خطر محیط پیرامونی آزادانه قادر به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و تردد در معابر و اماکن باشند.
این استاد شهرسازی بابیان اینکه شهر گنبدکاووس متناسب با تردد معلولان و یا افراد ناتوان جسمی طراحی نشده است، افزود: با وجود توجه مستمر و تصویب ضوابط و مقرراتی در زمینه رعایت وضعیت معلولان در شهر، همچنان در این شهر نواقصی برای تردد افراد با ناتوانی جسمی از جمله معلولانی که از ویلچر استفاده می‌کنند و یا نابینایان وجود دارد.
بیکدلی یادآور شد: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خرداد سال ۶۸ به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی در ارتباط با رفع موانع شهرسازی و معماری در عبور و مرور و دسترسی به امکان و فضاها و تجهیزات عمومی و تامین امکانات شرکت افراد دارای معلولیت‌های گوناگون جسمی و حرکتی در زندگی روزمره جامعه قوانین و قوانینی را به تصویب رساند.
وی افزود: وزارت راه و شهرسازی هر پنج سال یک بار موظف است این ضوابط و مقررات را بازنگری کند اما به دلیل ضعف در سیستم مدیریتی و استفاده نکردن از دانش روز حرفه‌ای در حوزه شهرسازی، شهر گنبدکاووس در بحث بازنگری موفق عمل نکرده است.
عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی گنبدکاووس، توجه به ایجاد پیاده‌روهایی با عرض ۱۲۵ سانتی متر به بالا و نصب هر گونه تابلو در بحث مبلمان شهری در مسیر پیاده روها با رعایت فاصله ۱۲۵ سانتی‌متر از دیوار، همسان سازی معابر به معنی حذف شیب‌های غیر ضروری و پله و جایگزینی استفاده از رمپ و نصب کف‌پوش مناسب را از مهمترین راهکارها برای مناسب سازی فضای شهری برای تردد معلولان دانست.
بیکدلی گفت: اگر قرار است اختلاف سطحی در پیاده‌رو اتفاق افتد باید از رمپ جدول استفاده شود و درصورت وجود باغچه و یا کانال آب باید جدولی با ارتفاع پنج سانتی‌متر بین مسیر حرکت پیاده و آن مانع وجود داشته باشد تا افراد با مشکلات جسمی و حرکتی آن را تشخیص دهند.
به گفته وی، همچنین بهتر است در مسیرهای پیاده رو از کف‌پوش‌هایی با سطح خشک و غیرلغزنده استفاده شود تا نابینایان و کم بینایان و یا افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند، هنگام تردد نگرانی نداشته باشند.
بیکدلی، استفاده از رمپ هر ۵۰۰ متر در جداول، کف‌سازی در محل خط کشی عابر پیاده برای تشخیص افراد نابینا، در نظر گرفتن پارکینک ویژه ویلچر معلولان و توجه به مناسب سازی ارتفاع ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس برای استفاده همه شهروندان از افراد سالم تا افراد با محدودیت‌های جسمی و حرکتی، نصب تابلوهای راهنمایی و رانندگی با علائم بصری و صوتی برای افراد ناشنوا و نابینا در نقاط پرتردد و استقرار نیمکت در مسیرهای پیاده‌روهای طولانی را از دیگر نیازهای مبلمان شهری گنبدکاووس برای شهروندان بویژه معلولان دانست.
در همین پیوند شهردار گنبدکاووس نیز با قبول وجود مشکل در مبلمان شهری به خصوص برای تردد معلولان، گفت که مناسب سازی معابر و خیابان‌ها برای تردد معلولان و سالمندان جزو اولویت‌های شهرداری در برنامه چهار ساله پیش‌رو است.
سید علی‌اصغر موسوی افزود: مناسب سازی و هم سطح کردن پیاده‌روها برای تردد افراد معلول به ویژه نابینایان و افراد با ویلچر، قرار دادن پل بر روی تقاطع‌های عرضی منتهی به پیاده‌روها، ایجاد رمپ در ساختمان‌های عمومی برای استفاده معلولان و جانبازان و ساخت سرویس‌های بهداشتی مختص این قشر در پارک‌ها از مهمترین اقدامات پیش‌بینی شده شهرداری گنبدکاووس است.
افزایش جمعیت و توسعه شهرها و مبلمان آن به اعتقاد کارشناسان ۲ روی یک سکه است که متولیان مدیریت شهری در شهرهای گلستان از جمله گنبدکاووس می‌توانند با برنامه‌ریزی علمی نسبت به جانمایی نیازهای شهروندان و افزایش رفاه اجتماعی آنان به خصوص برای سالمندان و معلولان اقدام کنند.
به اعتقاد کارشناسان حوزه شهرسازی و معماری، مبلمان شهری و جانمایی صحیح آن برای بهره‌گیری همه شهروندان سالم و معلول یک الزام قانونی، شرعی و انسانی است که باید مورد توجه و اهتمام مسوولان متولی قرار بگیرد.
شهر ۱۶۵ هزار نفری و ۲ هزار و ۲۰۰ هکتاری گنبدکاووس، دومین شهر بزرگ گلستان است که جمعیت ثابت و شناور و وسعت بالای آن سبب شده تا مشکلات، کمبودها و ضعف‌های توسعه شهری و مبلمان این شهر بیشتر به چشم بیاید و گلایه شهروندان به خصوص جامعه معلولان روز به روز بیشتر شود.
نظر شما