بیش از ۱۸ ماه از شیوع کرونا در کشورمان می گذرد و این رخداد تمامی زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است که یکی از ابعاد آن از دیدگاه متخصصان امر شیوع اختلالات روانی بیش از گذشته بوده و این مهم نیازمند توجه و انجام اقدامات لازم است.
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، تاکید کرد: بحران کرونا در تمامی جهان منجر به افزایش استرس و اضطراب در همه افراد جامعه شده است و با توجه به تغییراتی که در زندگی انسان ها ایجاد شده و نگرانی هایی ناشی از ابتلا به بیماری و عوارض آن در افراد وجود شاهد هستیم که این وضعیت طبق آمار و پژوهش های انجام شده اختلالات روانی را افزایش چشمگیری داده است.
دکتر حسن فلاح پور افزود: بطور مثال میزان اختلالات روانی در پژوهشی که در سال ۱۳۹۱ در جامعه ایران انجام گرفت، ۲۳.۶ درصد اعلام شد در حالی که در دی ماه سال ۹۹ که یکسال از بحران کرونا سپری شده بود، این رقم به ۲۹.۷ درصد افزایش یافت و در این میان نکته قابل توجه اینکه افرادی که در این تحقیق شرکت داشته و به بیماری کرونا مبتلا شده بودند، میزان اختلالات روان در آنها ۳۹.۸ درصد بود، یعنی به مراتب بیشتر از دیگر افراد جامعه به اختلالات روانی از جمله افسردگی و اضطراب ها مبتلا شده اند.
این روانپزشک و متخصص اعصاب و روان ادامه داد: در بین افرادی که یکی از نزدیکان خود را بر اثر بیماری کرونا از دست دادند و در واقع سوگوار شده بودند، این میزان به ۴۰.۸ درصد رسید و در این ارتباط عوامل موثر در سلامت روان در دوران کرونا به عوامل مختلف زیستی، روانی و اجتماعی و معنوی نیز بستگی دارد.
وی با بیان اینکه مشکلات زیستی انواع بیماری ها، درگیری و ابتلا به کرونا، بیمارهای جسمی متعدد ناشی از بی تحرکی و عدم شادابی می تواند تاثیرات منفی در سلامت روان افراد ایجاد کند اضافه کرد: از عوامل روانی تاثیرگذار نیز همین عدم اطمینان و عدم شناخت نسبت به آینده نزدیک، عدم اطمینان از سلامتی خود و اطرافیان و نگرانی از ابتلا به بیماری و نگرانی از آینده است.
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران گفت: همچنین عوامل اجتماعی و مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه و افزایش بیکاری ناشی از کرونا نیز تاثیرات منفی بر سلامت روان افراد داشته است.
افزایش مشکلات خانواده ها با فرزندان در دوران کرونا
فلاح پور با بیان اینکه کرونا در دانش آموزان گروه سنی کودکان و نوجوانان و تغییرات ناشی از آن، به علت عدم حضور در مدرسه و ماندن طولانی مدت درمنزل خود مشکلاتی را برای آنان و خانواده ایجاد کرده است، افزود: این موضوع به نوبه خود استرس و اضطراب را افزایش داده است بطوری که مشکلات جسمی از قبیل فعالیت بیش از حد در فضای مجازی و گذراندن زمانی طولانی با تبلت و گوشی تلفن همراه هم مشکلات جسمی و مسائل روانی را به دنبال دارد.
وی با اشاره به اینکه پدر و مادرها با دانش آموزان به مدت طولانی در منزل سپری می کنند، که استرس و فشار روانی بیشتری را تحمل می کنند، اضافه کرد: پیش از این و با رفتن دانش آموزان به مدرسه روال زندگی به شکلی دیگری بود و با شیوع کرونا این مساله دستخوش تغییراتی شد و حداقل یکی از والدین مدام باید در کنار فرزند دانش آموز خود باشند تا دروس را خوب فرا بگیرد.
این روانپزشک و متخصص اعصاب و روان با بیان اینکه این موضوع به نوبه خود بار جسمی و روانی بر پدر و مادرها ایجاد کرده است تاکید کرد: از طرفی مشکلات اقتصادی و شغلی، افزایش تورم و هزینه ها، بیکاری ناشی از مساله کرونا موجب شده است آستانه تحمل افراد در خانه به شدت کاهش یابد و افزایش بروز خشم و پرخاشگری ها را شاهد باشیم که خود این مساله موجب اختلافات خانوادگی و حتی منجر به طلاق شده است.
وی در ارتباط با سالمندان نیز اظهار داشت: این قشر از افراد در همان ابتدای شیوع کرونا گفته می شد که بیشترین آمار مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند که بطور مسلم فشار و استرس زیادی را تحمل کردند و بیماری های جسمی زمینه ای نیز عاملی مهم در بروز ابتلا به شمار می رفت، همه ترس و نگرانی ها موجب می شد افراد سالم خانواده نیز به مراتب فشار و استرس بیشتر ناشی از کرونا را در خصوص این گروه سنی داشته باشند.
افزایش نابرابری ها، انگ اجتماعی ابتلا به اختلالات روانی
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران با اشاره به هفته سلامت روان شعار سازمان جهانی "سلامت روان در جهانی نابرابر" گفت: یکی از موضوعات مهم همین مساله نابرابری است که این مهم در زمان شیوع کرونا بیشتر شده است و تحقیقات نیز نشان می دهد که افزایش نابرابری موجب می شود دسترسی افراد به اقدامات سلامت از جمله سلامت روان متفاوت باشد.
وی اضافه کرد: افرادی که از نظر وضعیت اقتصادی و اجتماعی در سطح پایین تری قرار دارند، کمتر از خدمات سلامت روان بهره مند می شوند و همین موضوع می تواند در کرونا صدق کند، به شکلی که افرادی که در جوامع نابرابر زندگی می کنند قشر محروم‌تری هستند و در واقع می توان گفت، حتی مرگ و میر نیز در آنان بیشتر است.
فلاح پور با اشاره به اینکه روان این افراد مشکل بیشتری می یابد و با توجه به عدم دسترسی مناسب به خدمات می تواند در آینده برای خانواده و خانواده نیز آسیب هایی را به دنبال داشته باشد اظهار داشت: در این میان یکی از شعارهای هفته سلامت در سیاستگزاری ها، سلامت باید باشد و تلاش شود تا سیاست هایی در پیش گرفته شود که نابرابری ها کاهش یافته و سلامت مردم ارتقا یابد.
وی افزود: یکی از پیشنهادات این است که قوانین، آیین نامه و بخشنامه هایی که در ادارات و وزارتخانه های مختلف به تصویب می رسد یک پیوست عدالت داشته باشند که همین مهم می تواند تا حدودی به پیشگیری از مشکلات کمک بسزایی کند.
فلاح پور یکی از نکات مهم افزایش نابرابری را انگ اجتماعی مبتلا شدن به اختلالات روانی بیان کرد و گفت: اختلالات روان از قبل به این شکل در بین عام مردم جاافتاده است که فکر می کنند افراد ضعیف و یا با توانایی کمتر بیش از دیگران به بیماری های روانی مبتلا می شوند، در صورتی که اختلالات روان همانند سایر بیماری ها نیاز به درمان و پیشگیری دارد و روان انسان هم ممکن است آزرده شده و به درمان نیاز داشته باشد.
عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ادامه داد: نکته مهم این است که با توجه به وضعیت کرونایی کشور باید اقداماتی برای پیشگیری از بروز بیشتر اختلالات اضطرابی افسردگی ها انجام شود که لازمه این مهم این است که افرادی که مبتلا به اختلالات روانی نیستند به سلامت خود اهمیت دهند و حتی اگر علائم کم اضطراب و بی حوصلگی دارند برا ی رفع آن به متخصصان سلامت روان مراجع کنند تا مشکل رفع شود و تحمل و تاب آوری خود را افزایش دهند و زندگی سالم‌تری داشته باشند.
وی با بیان اینکه در صورتی که فردی علائمی دارد که منجر به اختلالات عملکردی شده است باید به متخصص روانپزشک مراجعه کند، تا تشخیص و درمان مناسبی انجام شود، اظهار داشت: یک قشر خاص که حدود ۱۰ درصد جامعه را تشکیل می دهند، افراد معلول هستند که این افراد نیز ممکن است علاوه بر مسایل جسمی به لحاظ روانی نیز مشکلاتی برایشان رخ دهد.
این روانپزشک ادامه داد: دسترسی به خدمات سلامت روان این افراد در مقایسه با دیگران ممکن است کمتر باشد، لذا باید مسوولانی که با معلولان جامعه ارتباط دارند شرایطی فراهم کنند که این افراد دسترسی مناسب برای دریافت خدمات سلامت روان داشته باشند.
تاسیس معاونت سلامت روان راهکاری برای ارتقای سلامت روان جامعه
فلاح پور با اشاره به تاثیر عوامل اجتماعی و تعیین کننده های اجتماعی در سلامت روان گفت: با توجه میزان بالای بیماری های اختلالات روان و تاثیرات نابرابری، فقر و مشکلات اجتماعی، انجمن علمی روانپزشکان ایران مرداد امسال پیشنهادی را به وزارت بهداشت، درمان آموزش پزشکی در خصوص تشکیل معاونت سلامت روانی اجتماعی ارائه کرد که با تاسیس آن بتوان با توجه به اهمیت موضوع سلامت روان و عوامل اجتماعی تاثیرگذار، توجه ویژه ای به مقوله سلامت اجتماعی داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که وزارت بهداشت، متولی اصلی سلامت درجامعه است انتظار بر این است این وزارتخانه بتواند با تشکیل معاونت سلامت روانی و اجتماعی در این مورد کمک شایانی را انجام دهد، این در حالی است که چند سال قبل معاونت اجتماعی در وزارت بهداشت، درمان آموزش پزشکی وجود داشت که منحل شد، با توجه به اهمیت سلامت روان و عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، تاسیس معاونت سلامت روان اجتماعی می تواند کمک بسزایی به ارتقای سلامت مردم جامعه داشته باشد.
نظر شما