به گزارش ایرنا، نقش فرهنگ و هنر پویا در بهبود روند اجتماعی جامعه چنان روشن است که می‌توان آن را بدیهی دانست؛ از این روی ضرورت مدیریت روشن‌بینانه و منطقی این عرصه اگر بیش از سیاست و اقتصاد نباشد، کم از آنها نیست چرا که دامنه فرهنگ تا دل این حوزه‌ها نیز کشیده شده است.
علاوه بر تاثیر غیر قابل بحثی که فرهنگ در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی دارد، امروز تولی‌گری و تصمیم‌گیری در این عرصه را دستگاه‌های متعددی به عهده گرفته‌اند؛ اهالی فرهنگ و هنر استان بوشهر پس از ناکافی بودن و توزیع ناعادلانه، تقسیم بودجه در میان این تصمیم‌گیرندگان متعدد و اقدامات موازی را از بزرگترین آسیب‌های بودجه‌ریزی فرهنگی می‌دانند.
این کارشناسان در گفت‌وگوهایی جداگانه در ارتباط با آسیب‌های بودجه ریزی فرهنگ و هنر با خبرنگار ایرنا به گفت‌و گو نشستند که جمع‌بندی آن را می‌توان در ۶ دسته کلی تقسیم‌بندی کرد؛ ناکافی بودن بودجه فرهنگ و هنر، تعدد تصمیم‌گیرندگان و تقسیم بودجه، روشن و ساختارمند نبودن محل‌های اختصاص و هزینه‌کرد بودجه فرهنگی، نامتناسب بودن توزیع این بودجه در بخش‌های مختلف فرهنگ، تمرکز بودجه تولیدات فرهنگی در پایتخت و تمرکز محوری و تاخیر در تامین اعتبارات فرهنگی از ضعف‌هایی است که از نظر فعالان و کارشناسان فرهنگی بوشهر نیازمند اصلاح است.
سهم ناکافی فرهنگ از بودجه سالانه
اگر چه در کلام، "فرهنگ‌سازی" همواره پیش قراول هرگونه حرکت موثر اجتماعی است و هنر نقش بازنمایی کننده و نیروی محرکه دارد اما سهمی که فرهنگ تاکنون در بودجه‌های سالانه داشته است نشان دهنده این اهمیت نیست، افزایش اعتبارات فرهنگ و هنر موضوعی است که معاون فرهنگی و مطبوعانی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر آن را اولویت نخست اصلاح ساختار بودجه فرهنگی دانست.
آنیتا مظفری معتقد است درشرایط حاضر باید ساز و کار و مشوق‌های چشمگیری برای تشویق بخش خصوصی به مشارکت و سرمایه گذاری در بخش فرهنگ و هنر پیش بینی کرد و تا دستگاه اجرایی بیش از نقش اجرایی ناظر باشد.
محمد مظفری کارشناس امور فرهنگی و مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر نیز با بیان اینکه اقتصاد فرهنگ و هنر در کشور پویا نیست و توان تامین معیشت فعالان این عرصه را ندارد، گفت: لازم است دولت این حوزه را بیش از پیش حمایت کند، چنانکه در دولت‌های دیگر کشورها نیز حمایت دولتی در این عرصه مرسوم است.
او با بیان اینکه دولت بعد از معیشت مردم باید فرهنگ را در اولویت ارائه یارانه قرار دهد، ادامه داد: بدون تخصیص اعتبار و حکایت دولت نخبگان فرهنگ و هنر ناراضی‌اند و کنار می‌روند و بخش خصوصی حاضر به سرمایه‌گذاری در فرهنگ و هنر نیست چرا که با سرمایه گذاری در دیگر بخش‌های صنعت، معدن و خدمات خروجی سرمایه بسیار بهتری دارند.
به عقیده این کارشناس فرهنگی، امروز اماکن فرهنگی دولتی تنها مامن هنرمندان برای عرضه محصولاتشان است، کرونا آسیب‌پذیری بخش خصوصی فعال در فرهنگ و هنر را نشان داد.
او اظهار کرد که اعتبارات فرهنگی کشور "ته مانده" و اواخر لیست بودجه است و بعنوان مثال بیان کرد که بودجه هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یک استان تنها ۲۰ میلیون تعیین می‌شود در حالی که برای ساخت یک فیلم سینمایی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است.
هنرمندان و اعضای انجمن‌های هنری استان بوشهر نیز در ناکافی بودن بودجه تخصیصی به فرهنگ و هنر اتفاق نظر داشتند و از ناکافی بودن اعتبار این بخش برای تامین نیازهای استان بوشهر در سخت افزارهای فرهنگی گله‌مند بودند.
رئیس انجمن موسیقی استان بوشهر به نیاز سنجی و تامین اعتبارات زیرساختی مورد نیاز هنر و تاثیری که اولویت دادن به عرصه فرهنگ می‌تواند در بهبود شاخص‌های اجتماعی داشته باشد، اشاره کرد.
حماسه حق پرست گفت: هنرمندان و فعالان فرهنگی که به تولیدات محتوایی می‌پردازند وسع مالی محدودی دارند و نیاز است دولت اعتبار مورد نیاز ایجاد زیرساخت‌ها را تامین کند و این اعتبارات به صورت واقعی در فصل فرهنگ و هنر بودجه در نظر گرفته شود.
به اعتقاد او هر چه اعتبار در این زمینه تخصیص شود، اثر آن در کوتاه مدت در جامعه نمودار می‌شود و بدون شک آثار بلندمدت ارشمندی دارد.
بخش‌هایی که در پس محدودیت بودجه، از قلم می‌افتد
در شرایطی که بودجه تخصیص شده به فرهنگ و هنر پاسخگوی نیازهای این عرصه نیست، توزیع این بودجه محدود برای همه بخش‌های تامین تجهیزات، عمران و هزینه‌های جاری فرهنگ و هنر فراگیر نیست. این که اعتبارات تخصیص شده همه بخش‌ها و نیازهای فرهنگ را در بر نمی‌گیرد -و نمی‌تواند در برگیرد- نیز از دیگر نکات اتفاق اهالی فرهنگ و هنر استان بوشهر است.
علاوه بر محمد مظفری که به صراحت گفت: اعتبار تخصیص شده در همه حوزه‌ها به صورت عادلانه توزیع نمی‌شود و همه حوزه‌ها در آن دیده نمی‌شود، عبدالرحمن برزگر رئیس انجمن سینمای جوانان استان بوشهر نیز اشاره کرد: لازم است اعتبار مورد نیاز بخش‌های تجهیزاتی و عمرانی فرهنگ تخصیص و جذب شود چرا که اعتبارات فعلی بسیار ناچیز است و تنها صرف هزینه جاری می‌شود.
او بودجه سالانه انجمن سینمای جونان را به عنوان نمونه شاهد قرار داد و گفت: به عنوان مثال سینمای جوان بوشهر در ۲ سال اخیر تنها ۶۰ میلیون تومان دریافت کرده است که هم به ۲ کارگردان داده شده و هم جشنواره و نمایشگاه برگزار کرده است.
برزگر تاکید کرد: مدیریت فرهنگی بسیار سخت‌تر از فعالیت و تولیدات فرهنگی و این مدیریت باید از بودجه ریزی تا نظارت بر تولیدات را مورد توجه و برنامه‌ریزی قرار دهد.
آنیتا مظفری نیز در این ارتباط از اعتبار اندکی گفت که بیشتر صرف هزینه‌های مصرفی و پرسنلی می‌شود. او اظهار کرد: با احتساب هزینه‌های پرسنلی و مصرفی، اعتبار بسیار کمی برای فصل پنجم اعتبارات هزینه‌ای که مربوط به اعتبارات فرهنگی و هنری است، باقی می ماند.
بودجۀ پراکنده در دست متولیان فرهنگی متعدد
بودجه فرهنگی کشور تنها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص نمی‌یابد و نهادها و دستگاه‌های متعددی داعیه فعالیت در این عرصه را دارند، این امر سبب شده است تا اعتبارات اندک فرهنگ و هنر تقسیم شود و تصمیم‌گیری و مدیریت فرهنگی فاقد یکپارچگی باشد، اتفاقی که مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر آن را "عملکرد جزیره‌ای" متولیان فرهنگی خواند و آن را مورد انتقاد قرار داد.
از نظر محمد مظفری این عملکرد جزیره‌ای در بسیاری از موارد سبب شده است تا به دلیل موازی‌کاری، حرکت فرهنگ و هنر در نقطه‌ای متوقف شود، از پویایی بازماند و کارایی لازم را نداشته باشد. او گفت: در این میان اداره کل‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی مظلوم واقع شده‌اند و اعتباری بسیار کمتر از نیاز و البته اهمیت موضوع، به آنها اختصاص می‌یابد.
تقسیم و پراکندگی بودجه فرهنگی و فعالیت موازی دستگاه‌ها که به عنوان یکی از آسیب‌های بودجه ریزی فرهنگی مورد تاکید معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر نیز هست، او علاوه بر این معتقد است که دستگاه‌های موازی، با تشکیلات و فعالیت ای مشابه، هزینه‌های مضاعفی به بودجه کشور تحمیل می‌کنند، در حالی که با متمرکز کردن این فعالیت‌ها در یک دستگاه و برنامه ریزی متمرکز برای کل کشور، اعتبارات به شیوه بهینه تر صرف اجرای فعالیت‌های فرهنگی و هنری خواهد شد.
همچنین او گفت: در این صورت هزینه‌های پرسنلی نیز کاهش قابل توجهی می‌یابد که می تواند در بخش فعالیت‌های فرهنگی به کار گرفته شود.
ابهام در هزینه کرد بودجه فرهنگی
اما از نظر کارشناسان فرهنگ و هنر بوشهر، آسیب‌های تخصیص بودجه فرهنگ و هنر در همین مسیر ادامه می‌یابد؛ جایی که اعتبارات فرهنگی به دستگاه‌های مختلف اختصاص می‌یابد اما محل هزینه کرد این اعتبارات به شکلی روشن و ساختارمند مشخص نشده است، این جای خالی پررنگ، می‌تواند منجر به صرف اعتبار در محلی شود که کارایی لازم را ندارد و این به معنای هدر رفت بودجه فرهنگی است.
عبدالرحمن برزگر معتقد است در جایی که نحوه مصرف اعتبارات فرهنگی دقیق و روشن اعلام نشده است، تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای سبب شده است تا بودجه تخصیص یافته به این عرصه گاه به هرز برود.
او با اشاره به تخصیص اعتبار فرهنگی شهرداری به تیم فرهنگی ورزشی گفت: این رویه سبب شده است تا در حالی که انجمن‌ها و نخبگان هنری استان بوشهر به دلیل نبود اعتبار با هزینه شخصی فعالیت می‌کنند یا از فعالیت بازمی‌مانند، برخی دیگر از دستگاه‌ها، بخش بزرگی از اعتباری که با عنوان فرهنگی به آنها اختصاص یافته است را صرف تیم‌داری فوتبال یا مصارف دلخواه کند.
این هنرمند بوشهری راهکار را در تعیین مقیاس مشخص، رصد هنرمندان و فعالان فرهنگی و نیاز سنجی سالانه و به دنبال آن تخصیص بودجه متناسب با این اقدامات صورت گرفته و نیازها دانست.
تمرکز بودجه تولیدات فرهنگی در پایتخت؛ دست خالی استان‌ها
فرهنگ به رغم اهمیت غیر قابل انکار، سهم اندکی از بودجه سالانه کشور را به خود اختصاص داده است، اما از دید اهالی فرهنگ و هنر بوشهر این سهم برای استان‌ها کمتر هم هست و بیشتر اعتبارات تولیدات فرهنگی در پایتخت متمرکز می‌شود.
به تعبیر رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر اختصاص بودجه فرهنگی در سطح ملی نه تنها عادلانه نیست بلکه شدید ناعادلانه است و با نگاهی از بالا به پایین به استان‌ها تخصیص می‌شود. جهانشیر یاراحمدی گفت: "ناعادلانه بودن بودجه زخم عمیقی بر گرده فرهنگ و هنر است".
او ادامه داد: آنچه در حوزه سیاست فرهنگی در عمل صورت می‌گیرد این است که تولیدات فرهنگی بیش از اندازه در پایتخت متمرکز است چنانکه اعتباری که به استان‌ها اختصاص می‌یابد چنان اندک است که نمی‌توان بیان کرد.
البته او این را هم اضافه کرد که در برش استانی نیز بخشی از بودجه فرهنگی که در کمیته برنامه ریزی تعیین می‌شود بسیار اندک است و در برخی از سال‌ها به صفر نزدیک شده است در حالی که توانایی، قابلیت و شایستگی فرهنگ و هنر استان بسیار بیش از این است.
به عقیده یار احمدی لازم است عرصه فرهنگ در اولویت قرار گیرد و این جایگاه در سفرهای استانی رئیس جمهوری نیز بیشتر نمود یابد.
تامین نابهنگامی که برنامه ریزی فرهنگی را دشوار کرده است
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به همه این موارد این را هم اضافه کرد که تاخیر در تخصیص بودجه فرهنگی برنامه‌ریزی را در این عرصه دشوار کرده است.
او این امر را از آسیب‌هایی دانست که برنامه‌ریزی برای آن می‌تواند کارایی را در عرصه فرهنگ به میزان چشمگیری افزایش دهد.
و ۲ مساله دیگر ...
علاوه بر این مسائل که در لابه‌لای سخنان همه یا بیشتر فعالان فرهنگ و هنر استان بوشهر شنیده می‌شد، لزوم تخصیص و اجرای اعتبار فرهنگی که در قالب پیوست‌های فرهنگی طرح‌های عمرانی و صنعتی در نظر گرفته شده است و لزوم حمایت‌های مالیاتی و بیمه‌ای نیز از دیگر مساله‌هایی بود که در این گفت‌وگوها مطرح شد.
محمد مظفری اظهار تاسف کرد که پیوست فرهنگی برخی از طرح‌های صنعتی استان یا دیده نمی‌شود و یا به اجرا در نمی‌آید. او ادامه داد: در برخی از موارد که اعتباری اختصاص می‌یابد نیز به درستی مدیریت نمی‌شود و در نتیجه تاثیری که باید را در وضعیت فرهنگی منطقه نمی‌گذارد.
برزگر نیز با بیان اینکه کالاهای فرهنگی سهم اندگی در سبد خرید خانواد دارند، گفت لازم است دولت برای حمایت از هنرمندان و فعالان فرهنگی سازوکارهایی را برای بیمه و مالیات بر ارزش افزوده قراردادهایی که منعقد می‌کنند بیاندیشد.
او پیشنهاد کرد: اداره امور مالیاتی یا مجموعه دولت می‌تواند در ازای دریافت مالیات به هنرمندان سفارش تولیدات فرهنگی و هنر بدهد.
اولویت بخشیدن به فرهنگ ضرورت امروز و فردای کشور
اهمیت و تاثیر فرهنگ به آن نیازمند توضیح نیست و حافظه تاریخی نشان می‌دهد که آثار توجه یا غفلت از این بعد زندگی اجتماعی در شکل‌گیری جریان یا حرکتی اجتماعی در بازه زمانی نه چندان طولانی نمودار شده است. بنابراین اصلاح آسیب‌هایی که متوجه این بخش از ضرورت امروز و فردای جامعه ایرانی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم با اعتقاد براینکه لازم است همه دستگاه‌هایی که ساختار و بودجه فرهنگی دارند به صورت نقطه‌چین به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متصل شوند تا برنامه های فرهنگی و رسانه‌ای منظم و هماهنگ و هم‌افزا دنبال شود، اعلام کرد که برای اصلاح ساختار بودجه، شورایی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده است تا این این ساختار آسیب شناسی شود.
نظر شما